Tasavvur qiling, siz kichkina koptokchani xonangiz devoriga otib, uni devorga urilib qaytishida yana tutib olib, o‘ynamoqdasiz. Albatta, har safar koptokchani devorga otganingizda u devorga borib urilib qaytadi


MAKROJISMLARNING ТUZILIShI VA HOSSALARI ТO’G’RISIDA ТA’LIMOТ



Download 155,47 Kb.
bet6/25
Sana01.01.2022
Hajmi155,47 Kb.
#285277
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25
Bog'liq
Modda tuzilishi mustaqil ish

MAKROJISMLARNING ТUZILIShI VA HOSSALARI ТO’G’RISIDA ТA’LIMOТ
Makrojismlar yadro va elektronlardan iborat bo’lgan holda, ba’zi fizik sharoitlarda (harorat, bosim, maydon o’zgarganda) makrojismlar tuzilishini ko’rsatish uchun molekula, molekulyar ion, atom, atomar ion - kimyoviy zarrachalari tushunchalarini kiritish lozim bo’ladi.

Makrojism yagona kimyoviy zarra sifatida ko’rilishi uchun undagi yadro va elektronlar birlashmasi tashqi ta’sirlarsiz holatda noaniq uzoq vaqt davomida, kichik tuzilma birliklariga parchalanmasdan mavjud bo’la olishi kerak.

Gazsimon yoki bug’simon makrojismlarda kimyoviy zarralar orasidagi ta’sir shu zarralar ichidagi yadro va elektronlar o’zaro ta’siridan kichik bo’lgan hollardagi konsentratsiyalardagina kimyoviy zarracha tushunchasini kiritish imkonini beradi. Bu hollarda (gazlarda) alohida zarralar ushbu konsentratsiya uchun xos bo’lgan o’rtacha masofada o’zaro ta’sirlashmaydida, faqat to’qnashgandagina o’zaro ta’sirlashadi deb olinadi. Bunday sharoitda, har bir alohida kimyoviy zarra, yadro va elektronlarning boshqa shunday makrojism to’planmasi ta’siridan holi bo’lgan, vakuumdagi birlashmasi deb qabul qilinishi mumkin.

Kondensirlangan makrojismlar (suyuq yoki qattiq) misolida esa aniq bir makrojism uchun ham “kimyoviy zarra” (masalan, molekula) tushunchasi ma’nosi shartli qabul qilinadi. Bir tomondan bu fizikaviy sharoitlarga (harorat, bosim, maydon) bog’liq bo’ladi, chunki, bu sharoitlar o’zgarishi bilan makrojismda zarrachalarning o’zaro va ichki ta’sirlashuvlari intensivligi va roli o’zgaradi, shu sababdan, makrojismni ta’riflovchi alohida zarralar konkret modeli ham o’zgaradi. Boshqa tomondan, kondensirlangan makrojismda molekula yoki ion kabi alohida zarrani alohida holda ajralgan deb ko’rsatishning o’zi to’g’ri bo’lmaydi.

Shunday qilib, gazlarning kuchli siyraklashtirilgan holatidan boshqa holatlarda kimyoviy zarracha tushunchasi makrojismlar uchun qandaydir darajada shartli ravishda qo’llanadi.

Kimyoviy zarralar yadro tarkibi va zaryadi quyidagi umumiy formula bilan ifodalanadi: PAPZ AEnZ (kimyoviy element simvollari bilan); A-massa soni; Z-zaryad soni; n-bu izotop ko’rinishining zarradagi yadrolari soni; PAPZ-zarra;

HSl zarrasini ifodalash: 1E1135E117 (N-oddiy 1N11 , Cl-oddiy 35Cl117) indeks qiymati 1 ga teng bo’lsa tushirib qoldiriladi, 1H35Cl. Agar zarra tarkibiga eng ko’p tarqalgan izotop yadrolari kirsa, massa soni ham tushirib qoldiriladi: HSl deb yoziladi.

Kimyoviy zarralar turli xarakteristikalar bo’yicha turlarga ajratilishi mumkin. Yig’indi elektr zaryadi bo’yicha ular elektroneytral va zaryadlangan zarralarga bo’linishlari mumkin:




  • Bir yadroli elektroneytral kimyoviy zarralar-atomlar


  • Ko’p yadroli elektroneytral kimyoviy zarralar-molekulalar


  • Elektrik zaryadlangan zarralar-ionlar


  • Bir yadroli elektrik zaryadlangan zarralar-atomar ionlar


  • Ko’p yadroli elektrik zaryadlangan zarralar-molekulyar ionlar


Kimyoviy zarralarning quyidagi ikki modeli mavjud:




  1. Zarra-yadrolar birlashmasi va ularning maydonidagi qandaydir miqdor manfiy zaryad beruvchi elektronlarni bir butun, barqaror holati, bunda manfiy zaryad yadrolarning bog’lanib turishini ta’minlovchi omil.


  2. Zarra-atomning (yoki atom va ionlar-molekulyar ion) erkin atom (yoki atomar-ion) holidagi holatdan bir oz o’zgargan holatga olib keluvchi, o’zaro ta’sirlashuv orqali bog’langan birlashmasi.


1-model umumiyroqdir, 2-model uning ba’zi xususiy holatlar uchun ko’rinishidir. 1-model moddalar tuzilishining kvantmexanik nazariyasi uchun qulay, 2-model esa moddalar tuzilishining klassik nazariyasi uchun qulaydir.



Download 155,47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish