Tarmoqni tanlash va loyihalashtirish

---

TARMOQNI TANLASH VA LOYIHALASHTIRISH 
Mahalliy tarmoqni qurishda tarmoqni loyihalashtirish va tanlash eng 
muhim jarayon hisoblanadi. Bu tanlashdan kelgusida tarmoqning barcha texnik 
imkoniyatlari hosil bo’ladi, ulardan eng muhimlari quyidagilar: 
- tarmoqning yaratilish narxi; 
- axborotlarni uzatish tezligi; 
- ulanadigan kesimlar soni; 
- aktiv va passiv tarmoq qurilmalarining soni; 
- oson ulanish va mijozga xizmat ko'ratish nuqtalari; 
- buzilishlarga barqarorligi va buzilishlami bartaraf qilishning osonligi; 
- ishlashning xavfsizliligi; 
- tarmoqning marshrutlashtirish murakkabligi; 
- keyinchalik kengayish imkoniyati; 
- ma’lumotlarni uzatish usuli va boshqa topologiyalar segmenti bilan 
ulanish imkoniyati; 
Tarmoqni tanlash va loyihalashtirishga katta ma’suliyat bilan yondoshish 
kerak. Shoshilmaslik kerak, noto‘g‘ri tanlovni har doim ham tuzatishning oson 
imkoniyati mavjud emas. 
Tarmoqni tanlash va loyihalashtirish turli holatlarda turlicha bo’ladi. 
Shunday qilib, gap katta tashkilot uchun mahalliy tarmoq tuzish ustida borsa, 
hamma mas’uliyat professional darajada mahalliy tarmoq hosil qiladigan va 
yaxshi ishlashiga kafolat beradigan tarmoq yaratuvchi firma zimmasiga tushadi. 
Katta bo’lmagan mahalliy tarmoq ya’ni kichik tashkilot, ofis yoki uy sharoiti 
uchun tanlash va loyihalashtirish bir-ikki kishining ishtirokida amalga oshiriladi. 
Ofis yoki tashkilot uchun mahalliy dasturchi yoki mutaxassis boshqaruvchi, uy 
sharoitida esa albatta uning egasi yoki do‘stlari bo’lishi mumkin. Shuningdek, 
tarmoqni tanlash va loyihalashtirishga ketadigan sarf-xarajat jarayonga jalb 
etilgan kuchga bog’liq. 
Har qanday mahalliy tarmoqni tanlash va loyihalashtirish odatda quyidagi 
tartibdan iborat: 
1. Bolajak tarmoq ishtirokchilarining soni aniqlanadi. U tarmoq standarti 
hamda ulanish uchun zarur bodgan qurilmalar soni va mahalliy tarmoq ishini 
tashkil qihshga ta’sir etadi. 
2. Foydalanuvchilarni talablari haqida ma’lumotlar yig‘ilib tahlil qihnadi. 
Bu esa u yoki bu masalani aniqlashda, axborot almashish tezligi, qurilmalami bir-
biriga mosligi, tarmoq standarti tanlashda keraklidir. 
3. Optimal tarmoq standartini tanlash tarmoq hosil qilish va loyihalashtirish 
uchun foydalidir. Tarmoq standartini tanlashning bosh ko’rsatgichi ma’lumotlar 
uzatish tezligi va ularni tarmoq ishtirokchilariga tarqatish hamda tarmoqni 
kengaytirish kabilar bo’lishi mumkin. 
4. Tarmoq loyihasi hosil qilinadi va qurilmalar soni hamda turi aniqlanadi. 
Loyiha qanchalik aniqlikda hosil qilingan bo‘lsa, shuncha aniqlikda kerakli 
qurilmalar sonini hisoblash mumkin. Bu bosqichda asosiy e’tiborni passiv 

---

qurilmalarga, shuningdek, ularning sifatiga, ishni to’liq va tez bajarishiga 
qaratiladi. 
Bu yerda qiyin topshiriqni o‘zi yo‘q, shuning uchun yuqoridagi tartibni 
o‘zgartirish kerak emas. Aks holda kutilmagan holatlarga tushib qolish mumkin, 
bu holatdan chiqish esa ortiqcha xarajat va asab buzishga olib keladi. Shuning 
uchun barcha bosqichlar bilan batafsil tanishib chiqamiz.