Tarmoqlararo ekran sozlanmasi ta’rifi

Tarmoqlararo ekran sozlanmasi ta’rifi
Hozirgi vaqtlarda mavjud axborot tizimlarida juda katta hajmda mahfiy axborotlar saklanadi va ularni himoyalash eng dolzarb muammolardan hisoblanadi. Masalan, birgina AQSh Mudofaa vazirligida ayni chog’da 10000 kompyuter tarmoqlari va 1,5 mln kompyuterlarga qarashli axborotlarning aksariyat qismi mahfiy ekanligi hammaga ayon. Bu kompyuterlarga 1999 yili 22144 marta turlicha hujumlar uyushtirilgan, ularning 600 tasida Pentagon tizimlarining vaktinchalik ishdan chiqishiga olib kelgan, 200 tasida esa mahfiy bo’lmagan ma’lumotlar bazalariga ruhsatsiz kirilgan, va natijada Pentagon 25 milliard AQSh dollari miqdorida iqtisodiy zarar ko’rgan. Bunaqa hujumlar 2000 yili 25000 marta amalga oshirilgan. Ularga qarshi kurashish uchun Pentagon tomonidan yangi texnologiyalar yaratishga 2002 yili Carnegie Mellon universitetiga 35,5 mln. AQSh dollari miqdorida grant ajratilgan.Ma’lumotlarga qaraganda, xar yili AQSh hukumati kompyuterlariga o’rtacha hisobda 250—300 ming hujum uyushtiriladi va ulardan 65%i muvaffaqiyatli amalga oshiriladi.
Zamonaviy avtomatlashtirilgan axborot tizimlari — bu tarakdiyot dasturiy-texnik majmuasidir va ular axborot almashuvini talab etadigan masalalarni yechishni ta’minlaydi. Keyingi yillarda foydalanuvchilarning ishini yengillashtirish maqsadida yangiliklarni tarqatish xizmati USENET-NNTP, multimedia ma’lumotlarini INTERNET-HTTP tarmog’i orqali uzatish kabi protokollar keng tarqaldi. Bu protokollar bir qancha ijobiy imkoniyatlari bilan birga anchagina kamchiliklarga ham ega va bu kamchiliklar tizimning zaxiralariga ruhsatsiz kirishga yo’l qo’yib bermoqsa. Masalan, AQSh Axborotni himoyalash milliy assotsiatsiyasi a’zosi Devid Kennedi (David Keppes1u)ning ma’lumotiga kura, Buenos-Ayresda yashovchi 21 yoshli Julio Sezar Ardita (Julio Cesar Ardita) qo’lga olingan. Buning sababi esa Ardi-taning AQSh xarbiy dengiz kuchlari, NASA hamda AQSh, Braziliya, Chili, Koreya, Meksika, Tayvan universitetlari kompyuter tizimlariga hujumlar uyushtirgan-ligi va ularga ruhsatsiz kirganligidir.