Tarmoqlar iqtisodiyoti

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI


IQTISODIYOT FAKULTETI

“TARMOQLAR IQTISODIYOTI” kafedrasi

“MIKROIQTISODIYOT” fanidan
“BOZOR IQTISODIYOTINI TARTIBGA SOLISHDA DAVLATNING RO`LI” mavzusidagi
KURS ISHI

BAJARDI: 2- kurs EK-56 guruhi talabasi Bozorov Faxriddin ILMIY RAHBAR: “Tarmoqlar iqtisodiyoti” kafedrasi O`qituvchisi Yo`ldoshev G`olibjon Turg`unovich

TOSHKENT-2020

Mundarija

Kirish…………………………………………………………………………...3
1. Davlatning milliy iqtisodiyotni tartibga solishdagi roli haqidagi nazariya va qarashlar………………………………………………………………………..5
2. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish, uning maqsadi va vazifalari…9
3. Davlatning iqtisodiyotga ta’sir qilish usullari va vositalari…………………16
4. O`zbekiston Respublikasida iqtisodiyotning davlat tomonidan tartibga solinishi (raqamli iqtisodiyot va elektron hukumat, monopoliyaga qarshi siyosat yuritish misolida)…………………………………….......................................24
5. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning ilg’or xorijiy tajribasi tahlili…………………………………………………………………………..38
Xulosa…………………………………………………………………………49
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati…………………………………………....52

Kirish
Mavzuning dolzarbligi. Ma’lumki, shaxsning mulkdor bo’lish, erkin kasb tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash, o’zi istagan iqtisodiy faoliyat turi bilan erkin shug’ullanish hamda shunga muvofiq cheklanmagan daromad olish va yaxshi yashash imkoniyatlariga ega bo’lish kabi huquqlarini amalga oshirishni faqat ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotigina ta’minlashga qodirdir. O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Karimov o’zining “O’zbekiston-bozor munosabstlariga o’tishning o’ziga xos yo’li” nomli kitobida: “Bozor iqtisodiyoti-umumbashariy hodisa bo’lib, jahon sivilizasiyasi rivojlanishi yo’lidagi muqarrar bosqichdir. Tartibli asosga qurilgan bozorgina hozir xalqning ijodiy va mehnat imkoniyatini ro’yobga chiqarishga, tekinxo’rlikni tugatishga, tashabbuskorlik va ishbilarmonlikni rivojlantirishga, manfaatdorlik va unutib yuborilgan xo’jayinlik tuyg’usini qayta tiklashga qodirdir”, deb ta’kidlab o’tgan.
Bozor iqtisodiyoti o’zining obyektiv qonunlari hamda o’zini-o’zi tartiblash dastaklari, vositalari orqali amal qiladi. Ammo bozor iqtisodiyotining ijobiy jihatlari bilan bir qatorda salbiy jihatlari ham mavjud. Ularning eng asosiysi iqtisodiyotdagi obyektiv qonunlar va munosabatlar asosida shakllanadigan bozor muvozanati hamda mutanosibliklarning buzilishi oqibatida vujudga keladigan nomutanosibliklarning kuchayishi, iqtisodiy tanglik va inqirozlardir. Inqirozlar natijasida iqtisodiy pasayish, ishsizlik, inflatsiyaning kuchayishi, xalq turmush darajasining yomonlashuvi sodir bo’ladi. Shu boisdan ham davlatning iqtisodiyotga aralashuvi va uni ustuvor ravishda iqtisodiy dastak va vositalar yordamida tartibga solishi zarur bo’ladi. Bu esa zamonaviy bozor iqtisodiyotining o’zini-o’zi tartiblashning bozor mexanizmini uyg’unlashtirishni taqozo etadi.
O’zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlar, shu jumladan, institutsional islohotlar natijasida iqtisodiyotni davlat tomonidan tartiblash mexanizmi shakllantirilib, rivojlanish tendentsiyalariga ega bo’lib borilmoqda. O’zbekistonda shakllantirilgan iqtisodiyotni davlat tomonidan tartiblash mexanizmi hozirgi jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida uning salbiy ta’sirini yumshatish imkonini beradi.