Tarmoqdagi umumiy holat va undagi raqobatning tahlili

Tarmoqdagi raqobat kuchlari va ular ta’sirining darajasi

«GARVARD» universitetining professori Maykl Porter tarmoqdagi raqobatchi

kuchlarni quyidagicha guruxlagan:

1.Tarmoq ichida sotuvchilar o’rtasidagi raqobat.

2.Boshqa tarmoqdagi kompaniyalarning o’z tovarlari bilan bu tarmoqdagi

xaridorlarni egallab olishga xarakat qilishi.

3.Tarmoq ichida yangi raqobatchilarning paydo bo’lishi.

4.Xom ashyo va butlovchi detallar yetkazib beruvchilarning o’z shartlarini

o’tkazishga urinishlari.

5. Xaridorlarni o’z shartlarini o’tkazishga urinishlari.

Raqobat kuchlari tarkibida o’zgarish yasovchi omillar

Bozordagi vaziyat tez-tez o’ztarib turadi, chunki bozorda ishlayotgan

kompaniyalar bozorga kirib kelayotgan yangi Korxonalarni o’z siyosatini

o’zgartirishga majbur qiladi. Bozorda eng ko’p ta’sir qiladigan kuchlar raqobatni

46

xarakatlantiruvchi kuchlar deb ataladi. Bu kuchlarni tahlil qilish 2 bosqichdan

iborat19:

1. Xarakatlantiruvchi kuchlarni aniqlash.

2. Ushbu kuchlar ta’sirini aniqlash.

Kompaniya raqobat mavqeining kuchli va zaif jihatlari

Strategik guruxlar kartasi - tarmoqda raqobatlashayotgan Korxonalarning

raqobat mavqelarini aks ettiruvchi asbobdir. Bu tahliliy usul tarmoqning umumiy

tahlili va xar bir Korxonaning bozordagi mavqeini bir biriga bog’laydi. Buning uchun

tarmoqda ishlayotgan barcha kompaniya va korxonalar strategik guruxlarga

bo’linadi. Strategik guruxlarga raqobat uslubi va bozordagi mavqei bir xil bo’lgan

Korxonalar kiritiladi. Bozordagi asosiy raqobatchilar nechta bo’lsa strategik guruxlar

soni xam shuncha bo’ladi, ammo buning uchun raqobatchilarning xar biri o’zining

raqobat usuliga va bozorda o’z mavqeiga ega bo’lishi lozim