Tarmoq texnologiyalari

Internet va intranet. 
Internet-bu yagona standart asosida faoliyat ko’rsatuvchi jahon global 
kompyuter tarmog’idir. Uning nomi «tarmoqlararo» degan ma'noni anglatadi. U 
mahalliy (lokal) kompyuter tarmoqlarni birlashtiruvchi informatsion tizim 
bo’lib, o’zining alohida axborot maydoniga ega bo’lgan virtual To’plamdan 
tashkil topadi.     
Internet, unga ulangan tarmoqqa kiruvchi barcha kompyuterlarning o’zaro 
ma'lumotlar almashish imkoniyatini yaratib beradi. O’zining kompyuteri orqali 
internetning har bir mijozi boshqa shahar yoki mamlakatga axborot o’zatishi 
mumkin.masalan, Vashingtondagi Kongres kutubxonasi kattalogini ko’rib  
chiqishi, Nyu -Yorkdagi Metropoliten mo’zeyining oxirgi kurgazmasiga 
qo’yilgan suratlar bilan tanishishi, halqaro anjumanlarda ishtirok etishi, bank 

---

muomalalarini amalga oshirishi va hatto boshqa mamlakatlarda istiqomat 
qiluvchi tarmoq mijozlari bilan shaxmat uynashi mumkin.  
Internet XX asirning eng buyo’q kashfiyotlaridan biri hisoblanadi. Ushbu 
kashfiyot tufayli butun jahon bo’ylab yoyilib ketgan yo’z millionlab 
kompyuterlarning yagona informatsion muhitga biriktirish imkoniyati tug’ildi. 
Foydalanuvchi nuqtai nazaridan tahlil qiladigan bo’lsak, internet birinchi 
navbatda tarmoq mijozlariga  o’zaro ma'lumotlar almashish, virtual muloqot 
qilish imkonini yaratib beruvchi «Informatsion magistral» vazifasini o’taydi, 
ikkinchidan esa unda mavjud bo’lgan ma'lumotlar bazasi majmuasi dunyo 
bilimlar omborini tashkil etadi. Bundan tashqari internet bugungi kunda dunyo 
bozorini o’rganishda, marketing ishlarini tashkil etishda zamonaviy biznesning 
eng muhim vositalaridan biriga aylanib bormoqda. 
 
Internet xizmati «internet provayderlari» yordamida aloqa kanallari orqali 
amalga oshiriladi. Aloqa kanallari sifatida telefon tarmog’i, kabelli kanallar, 
radio va kosmos aloqa tizimlaridan foydalanish mumkin.  
Internet tarmog’ining asosiy yacheykalari bu shaxsiy kompyuterlar  va 
ularni o’zaro bog’lovchi aloqa tarmoqlardir.  
Internet alohida kompyuterlar o’rtasida aloqa urnatibgina qolmay, balki 
kompyuterlar guruhini o’zaro birlashtirish imkonini ham beradi. Agar biron-bir 
mahalliy tarmoq bevosita internetga ulangan bo’lsa, u holda mazkur tarmoqning 
har bir ishchi stantsiyasi Internetga ulanishi mumkin. Shuningdek, internetga 
mustaqil ravishda ulangan kompyuterlar ham mavjud. Ularni xos kompyuterlar 
(host-rahbar) deb atashadi. Tarmoqqa o’langan har bir kompyuter o’z adresiga 
ega va uning yordamida jahonning istalgan nuqtasidagi istalgan mijoz uni topa 
olishi mumkin.  
Internet – bu internet texnologiyasi, programma ta'minoti va protokollari 
asosida tashkil etilgan, hamda ma'lumotlar bazasiva elektron hujjatlar bilan 
kollektiv ravishda ishlash imkonini beruvchi korxona yoki kontsern 

---

miqqiyosidagi yagona informatsion muhitni tashkil etuvchi kompyuterlar 
tarmog’idir.  
Intranet  boshqa  kompyuter  tarmoqlaridan   quyidagi   bilan farqlanadi. 
Bir yoki  bir necha   serverlardan  tashkil etilgan  tarmoq tarmoq mijozi undagi 
elektron  hujjat,  ma’lumotlar bazasi va fayllardan  foydalanish  uchun, ularning  
qaysi   serverda,  qaysi direktoriyada   qanday  nom  bilan  saqlanganligini, 
ularga kirish usul shartlarini   bilish  zarur  bo’ladi. 
Server-bu boshqa kompyuter va programmalarga xizmat ko’rsatadigan 
komryuter yoki programmadir. Ya'ni boshqa kompyuterlarga o’zining 
fayillaridan foydalanishga ruxsat beruvchi kompyuter Server hisoblanadi. Bitta 
kompyuterda bir- necha Server ishlashi mumkin. 
Internetda esa bunday noqulayliklarni oldi olingan bo’lib, uning 
foydalanuvchisi bunday ma’lumotlarni bilishi shart emas, bundan tashqari  
internet tarmog’ida mavjud bo’lgan barcha elektron hujjat  va ma'lumotlarni  
bazasini giperbog’lanishlar yordamida bog’lab  yagona informatsion  muhit 
qurish, unda  qo’lay informatsion qidiruv tizimlarini tashkil etish mumkin 
bo’ladi. 
internet tarmog’ining tuzulishi