Tarmoq havfsizligi fanidan mustaqil ish mavzu

14. Kiberjinoyat va kiberhuquq.
Chet el huquqshunosligida Internet-huquqi dastlab huquqning mustaqil sohasi sifatida emas, balki huquqning turli sohalari bilan bog'liq bo'lgan va qandaydir Internet bilan bog'liq bo'lgan munosabatlarni tartibga soluvchi ko'p yo'nalishli huquqiy normalar va institutlar majmui sifatida qaralgan edi.
"Kiberhuquq" atamasini taklif qilishda, avvalo, uning mazmunining o'ylanmagan torligidan qochish maqsadini ko'zlash kerak. Masalan, hozirgi kunda "Internet-huquqi" ning yanada ommalashgan versiyasi tadqiqotchini terminologik jihatdan faqat tarmoq protokollari orqali axborot almashish sohasini huquqiy tartibga solish bilan cheklaydi, olim esa ko'pincha kriptografiya, kiberjinoyatchilik, kriptovalyutalarning muhim masalalarini e'tiborsiz qoldiradi (yoki qolishi kerak).
Bundan tashqari, tadqiqotchini qiziqtirgan barcha huquqiy munosabatlar bevosita Internet bilan bog'liq emas. Masalan, yirik kompyuter texnikasi ishlab chiqaruvchilari tomonidan foydalanuvchilar to'g'risidagi metadata-ni ruxsatsiz yig'ish muammosi oxirgi foydalanuvchi qurilmasi va ishlab chiqaruvchi serverlari o'rtasida ma'lumot almashish bosqichida (ushbu muddatning semantikasiga asoslanib Internet-huquq tadqiqot obyekti) paydo bo'lmaydi, lekin qurilmaning operatsion tizimini dasturlash bosqichida, funktsionalligi bunday ma'lumotlarni yig'ish imkonini beradi.
Kiberhuquq, shuningdek, axborot almashinuvi, dasturiy ta'minotni ishlab chiqish va Internet-resurslarning ishlash masalalari bilan qiziqadi. Boshqacha qilib aytganda, kiber huquq, yuridik fanning bir sohasi sifatida, kompyuter texnologiyalari va / yoki virtual makon bilan uzviy bog'liqlikda mavjud bo'lgan barcha huquqiy munosabatlarni tadqiqot qilishga davogarlik qladi.
Huquqshunoslik fanidan tashqari, kiberhuquqni deyarli barcha asosiy huquq tarmoqlarining huquqiy normalarini o'z ichiga olgan, ammo nisbatan alohida huquqiy munosabatlarni tartibga soluvchi murakkab muassasa vazifasini bajaruvchi global huquq tizimining elementi sifatida qaralishi kerak.
O'zini tartibga solish predmeti bo'yicha kiberhuquq, albatta, axborot qonunchiligiga eng yaqin, ammo, shubhasiz, uni faqat uning tarkibiy elementi (instituti) deb tan olish mumkin emas. Axborot qonunchiligidan farqli o'laroq, kiber huquq biron bir axborot tarmog'ida emas, balki har qanday axborot almashinuvini tartibga solmaydi, faqat kiberhudud bilan cheklanadi.
Xulosa
Bugungi kunda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari iqtisodiyotning barcha sohalarida zamonaviy boshqaruv tizimlarining ajralmas qismidir. Iqtisodiyot tarmoqlarining o'zgarishi, bu jarayonning raqamlashuvi, mobillashuvi, sohaga sun'iy intellektning joriy etilishi bilan bog'liq muhim davrni boshdan kechirmoqda. 2022 yilga kelib dunyo YaIMning qariyb chorak qismi raqamli sektorga to'g'ri kelishi prognoz qilinayotgan bir sharoitda yangi iqtisodiyotni rivojlantirish zarurati yanada oydinlashadi. Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim omili — mamlakat kiberxavfsizligini ta'minlashdir