Тармоқдаги рақобатга субститут товарлар таъсири

Олдини олувчи зарбалар стратегияси мазмуни
Preventiv harakatlar raqobat ustunligini saqlashga, raqib harakatlaridan ogoh bo’lishga yoki raqib tovarlaridan nusxa ko’chirishga qaratilgan.
Preventiv harakatlar orqali qulay strategik mavqeni egallash yo’nalishlari mavjud:

1. 
   Bunda bozordagi talabga mos ravishda, raqobatchilardan oldinroq ishlab chiqarish quvvatlarini oshira boshlash tavsiya etiladi. Raqobatchilar uzoq muddatli tovar zahiralariga ega bo’lish uchun yoki asosiy fondlarning ish bilan ta’minlanmaganligini bahona qilib, aldayotgan bo’lsa, preventiv harakatlarni amalga oshiruvchi kompaniya katta bozor ulushiga va uzoq muddatli buyurtmalarga ega bo’lishi mumkin.
   
2. 
   Yuqori sifatli, ishonchli va xom-ashyoning yetakchi ta’minotchilarini uzoq muddatli shartnomalar bilan band etish. Bunday harakat raqobatchilarni ikkinchi darajali mavqega ega bo’lishiga majbur qiladi.
   
3. 
   Eng qulay va yaxshi geografik vaziyatni saqlash. Serqatnov avtomagistrallarga birikuvchi yerlarni, transport arteriyalarga yaqin joylarni, go’zal manzarali tabiatni, xom-ashyo ta’minotchilari atrofidagi maydonlarni, iste’molchilar zich joylashgan hududlarni va umuman qulay maydonlarni egallash.
   
4. 
   Obro’-e’tiborli mijozlarni jalb etish.
   
5. 
   Regiondagi eng yaxshi distribьyuterlar bilan aloqani saqlash va rivojlantirish.
   

Хужум қилиш объектини танлашга ёндашувлар
Quyidagi kompaniyalar hujum ob’ektiga aylanishi mumkin:

1. 
   Bozor sardorlari. Kuchli raqobatchiga qarshi hujum tanqis xom ashyolarni, moliyaviy mablag’larni bekorga sarf bo’lishiga va bozor munosabatlarining yomonlashuviga olib keladi. Bozor sardorlariga hujum ular «Xaqiqiy sardor» bo’lmagan sharoitda maqsadga muvofiq. Sardorning kuchsiz joylari bu: norozi xaridorlar, foydaning keskin o’zgarib turishi, eskirgan korxona va texnologiya, boshqa tarmoqlarga kirishga intilish va boshqa shu kabilardir. Hujumning maqsadi hujumchini bozor sardoriga aylantirish bo’lmasligi mumkin, lekin bozor ulushi kengayishi natijada uning mavqei mustahkamlanadi va kelajakda u bozor sardoriga aylanish uchun asos yaratiladi.
   
2. 
   Ikkinchi darajali roldagi kompaniyalar. Ushbu kompaniyalarga hujum uyushtirish yuqori darajadagi tavakkalchilik bilan bog’liq emas. Hujumchi yetarli raqobat kuchiga ega bo’lsa, u hujum ob’ektining kuchsiz tomonini yaxshi bilsa, ushbu strategiya jozibali ќisoblanadi.
   
3. 
   Ishlab chiqarishi qisqarayotgan bo’lib, yashash uchun kurashayotgan kompaniyalar. Ushbu kompaniyalarga hujum ularni bozordan ketishini tezlashtiradi.
   
4. 
   Kichik mahalliy va regional kompaniyalar. Ushbu kompaniyalar resurslari chegaralanganligi tufayli hujumchi o’z maqsadiga osonlik bilan erishadi. Agar hujumchi yetarli resursga, manfaatli mijozlarni jalb etish imkoniyatiga ega bo’lsa, bozor ulushini osonlik bilan kengaytiradi.
   

Yuqorida ta’kidlaganimizdek, muvafaqqiyatli strategiyalar kompaniyaning raqobat ustunligiga asoslanadi. Ushbu hol hujum harakatlariga ham tegishli. Odatda raqobat ustunligi quyidagilarga asoslanadi:

• 
  Past xarajatli mahsulotni ishlab chiqarish tajribasiga ega bo’lish.
  
• 
  Past xarajatli ishlab chiqarish quvvatlariga ega bo’lish.
  
• 
  Iste’molchiga tovarni sotilishidan keyingi yuqori sifatli xizmatlarni taklif etish.
  
• 
  Raqobatchiga nisbatan yuqori ekspluatatsiya xususiyatlariga ega tovarni iste’molchiga taklif etish yoki past xarajatlarni ta’minlaydigan tovarni taklif etish.
  
• 
  Tarmoqda marketing xizmatlarini kuchaytiradigan rusurslarga ega bo’lish.
  
• 
  Tovar taqsimotining yangi kanallariga ega bo’lish.
  
• 
  Ulgurji savdo kompaniyalarini chetlab o’tib, tovarni bevosita iste’molchiga sotish imkoniyatiga ega bo’lish.