Tarkibida xlor sqlovchi vositalari va ularning qo`llash tartibi

TARKIBIDA XLOR SQLOVCHI VOSITALARI VA ULARNING QO`LLASH TARTIBI
Dezinfeksiya, turlari va usullari. 20 Dezinfektsiya infektsiyalari, toksik, zararli mikroorganizmlarni jang qilish uchun rejalashtirilgan tadbirlar majmui hisoblanadi. Bu bepushtlik, mikroblarga qarshi faoliyatini tiklash ma'lum bir turdagi bo'ldi. Barcha hollarda o'z ichiga olgan kimyoviy reagentlar dezinfeksiya tarkibi foydalanish natriy hipoklorit, orgveschestva formaldehidi. DEZINFEKSIYA QILISH UCHUN KO'RSATISH ECHIMLAR • Klorheksidin. • Ammoniy aralashmalar. • perasetik kislota A hal. • Guanidinlerin. • Polyguanidines. zararli bakteriyalar halok asosiy qismi dezenfekte jarayonida. Lekin uning bartaraf 100% erishish uchun ishlamaydi, deb ehtimol, lekin siz bir maqbul darajada ularni kamaytirish mumkin. TIBBIYOTDA DEZINFEKSIYA TURLARI Amaldagi dezinfeksiya chora-tadbirlar - bemorlarni izolyatsiya qilingan xonalar, tibbiy uchastkalarida bemorning krovat rejimida vaqtida amalga oshirildi. Bunday chora-tadbirlar asosiy maqsadi - patojenin bartaraf bemorning hayoti, sterilizatsiya xona ichida bakteriyalar yanada tarqalishini oldini olish uchun emas. Bunday dezinfeksiya qilish uchun asosiy tavsiyalar - uyda yuqumli kasalliklarni davolash, infeksiya maydoni tarqalish sabr tarkibi medstatsionar joylashtirish oldin. Boshqa nima dezinfeksiya turlari tibbiyotda? Profelakticheskie dezinfeksiya chora-tadbirlar qat'iy nazar Epidimologiya boshqarmasi, muntazam ravishda amalga oshiriladi. Misol uchun, tananing ayrim qismlari doimiy yuvish, antibakterial ta'siri bilan bog'liq maxsus yechimlari bilan sub'ektlarining davolash ancha infektsiya xavfini kamaytirish uchun yordam beradi. boshqalar maktablar, bolalar bog'chalari, shifoxonalar va poliklinikalar, jamoat transporti, ovqatlanish, - shu maqsadda, masalan, profilaktika chora-tadbirlar ehtimol infektsiya joylarda amalga oshiriladi davolash paytida kasalxonaga uni topish uchun bemorning izolyatsiya, shuningdek to'liq shifo yoki o'limidan so'ng amalga oshiriladi dezinfeksiya qadamlar yakunlar. Boshqa so'zlar bilan aytganda, qoldiq shaklida uning yanada tarqalishini oldini olish maqsadida, infektsiya manbai bartaraf keyin. dezinfeksiya harakatlar ixtisoslashtirilgan markazlari va idoralar bu turini amalga oshiruvchi bilan shug'ullanuvchi dezinfeksiya va sterilizatsiya Rospotrebnadzor organlari. Bu misollar bilan tibbiyotda dezinfeksiya yanada batafsil turdagi hisobga olish zarur. MEXANIK USULLAR • suv bilan tozalash. • elektr supurgisiga foydalanish. • devorlarining rasmlar. • qo'l yuvish. • palto qatlami olib tashlash, infektsion ta'sir. • narsalarni, shkaf mahsulot, sochiq va choyshab olib dokunulduğunda. Bu tibbiyotda mavjud mexanik dezinfeksiya turlari mavjud. JISMONIY USULLARI • UV foydalanish lampalar. • , Qaynoq suv zig'ir va loydan ma'lumotlar qaynoq bilan davolash. • deb haroratini oshirish bilan qaysi infektsiyani omon. BIRLASHGAN USULLARI Qachon birinchi ikki usullarini birlashtirish. Misol uchun, nam tozalash butun yuzasi ultrabinafsha nurlari bilan muomala qilinadi, shundan so'ng dezenfekte, oshiriladi. BIOLOGIK USULLARI Asosan atrof-muhit ifloslanishi bartaraf etish, chiqish oqimi bilan infektsiya o'choqlari bostirish uchun ishlatiladi. maxsus biologik stantsiya tomonidan amalga oshiriladi. Bu Belarus dezinfeksiya turlari tibbiyot bor. DEZINFEKTSIYA HARAKAT USULLARI • hal otilib chiqish ishlash. • Hacimsel sug'orish hal yuzalar, eritmasiga namlangan mato yoki shimgichni yordamida yuzasi davolash. • maxsus eritmada dezinfeksiya qilish uchun ma'lumotlar ho'llash. 21 37. Kimyoviy dezinfeksiyalovchi moddalarni sanab bering. Kimyoviy dezinfeksiyalaydigan moddalar mikrob hujayrasiga ta`sir qilganda paydo bo’ladigan va kechadigan jarayonlar dezin-feksiya qiladigan moddalarning ta`sir mexanizmi deyiladi. Òurl xil dezinfeksiyalovchi preparatlar mikroblarga tanlab ta`sir qiladi va ularni har xil kuch va faollik bilan yo’qotish xususiyatiga ega. Dezinfeksiya qiladigan moddalar eritmada bo’lganda, ularning hujayra ichiga kirish xususiyati oshadi. Aksincha, ular qattiq holatd mikrob hujayrasining pardasi orqali o»tish xossalaridan mahrum bo’ladi. Masalan, xloraminning suvli eritmalari, lizol, fenol va boshqa preparatlar suvli eritmalari birmuncha kuchli dezinfeksiya-laydigan ta`sir qiladi. Dezinfeksiya qiladigan moddaning mikrob hujayrasiga uni nobud qiladigan darajada emas, balki hayot fao-liyatining so’nishiga olib keladigan qayta ta`sirini bakteriostatik ta`sir, moddaning o’zi esa, bakteriostatik modda deyiladi. Agar dezinfeksiya qiladigan modda mikrob hujayrasiga ta`sir qilganda, uning uzil-kesil nobud bo’lishiga olib keladigan qaytmas o’zgarishlarni yuzaga chiqarsa, bunday ta`sirni bakteritsid ta`sir, modda esa, bakteritsid deyiladi. Sporalarni o’ldiradigan kimyoviy dezinfeksiyalovchi vositalar sporotsidlar deyiladi. Filtrlanuvchi viruslarni o’ldiradigan vositalar virulitsidlar deyiladi. Zamburug’- larga ta`sir qiladigan vositalar fungitsidlar deb ataladi. Dezinfeksiya qiluvchi vositalar sifatida foydalaniladigan kimyoviy moddalarning asosiy guruhlari Oksidlovchilar. Faol ta`sir etadigan modda molekulasining kimyoviy strukturasi bo’yicha bir-biridan farq qiladigan dezin-feksiyalovchi moddalar hujayra ichiga kirib, uning tarkibiy qism-lariga tanlab ta`sir qiladi va uning ta`siri bir xil bo’lmaydi. Ok-sidlovchilar hujayralar proteinlari bilan o’zaro ta`sirga kirishib,oksidlanish reaksiyasini keltirib chiqaradi. Oksidlovchilar gu-ruhi xlor va xlor saqlaydigan preparatlarni, vodorod peroksidiva boshqa preparatlarni o’z ichiga oladi.Xlor sarg’ish yashil rangli, bo’g’uvchi hidli gaz, nafas yo’llarishilliq pardalarini qattiq achishtiradi, metall buyumlarga vagazmollarga yemiradigan ta`sir ko’rsatadi. Xlor mikrob hujayrasiga,uning hayotiy muhim funksiyalariga to’g’ridan to’g’ri ta`sir qilibo’ldiradi, shuningdek, dezinfeksion va deratizatsion ta`sirga ega. 38. Xloramin va xlor ohagining ish eritmalarini qanday tayyorlanadi? Xlorli ohakning tindirilgan eritmalari quyidagicha tayyorlanadi.Yangi tayyorlangan 10 % li yoki 20 % li xlorohakli suvni yopiqidishda qorong`i joyda xlorli ohakning erimagan qismlari idish tubiga cho`kishi uchun bir sutkaga qoldiriladi. Tindirilgan eritma boshqaidishga quyib olinadi va filtrlanadi. Xlorli ohakning tindirilgan ishchierit malari 0,2 — 0,5 % dan 3—5 —10 % gacha konsentratsiyalarda qo`llaniladi. Ular bevosita ishlatishdan oldin tayyorlanadi.Tindirilgan eritmalar vagonlar va boshqa transport vositalaridanodamlarni tushirgandan keyin zararsizlantirishda qo`llaniladi.Xloramin yetishmaganda, turarjoy va kasalxona binolarida, bolalar uassasalarida pol, devorlar, lift va jihozlarni zararsizlantirish uchun tindirilgan kuchsiz eritmalarni qo`llash mumkin. Bundayeritmalardan odamlar bo`lmaganda foydalanish lozim. Dezinfeksiyatugalla ngandan so`ng xonalarni yaxshilab shamollatish shart.Bundan tashqari, eritmalar yordamida ishlatilgan yig`ishtirishashyolari hamda qi mmatli buyumlar va materiallar, ovqat qoldiqlari, oshxona idishlari va ajratmalar yig`iladigan idishlar quntbilan zararsizlantiriladi. Quruq xlorli ohak kukunsimon holatdaham su yuq substratlarni, ham zich konsistensiyali va shakllanganbo`lakchalari ko`p miqdorda bo`lgan substratlarni (axlat, balg`am,yiring va bosh q.) dezinfeksiya qilish uchun qo`llaniladi. Quruq xlorli ohak turli yuqumli kasalliklarda ham ajratma-larni, ham oziqovqat qoldiqlarini, kuydirgida esa, bundan tashqari,tuproqni ham ishonchli zararsizlantirishni ta`minlaydi. Xlorli ohakniishlatganda, metall buyumlar ishdan chiqishini yodda tutish lozim.Xlorli ohak eritmalarini kiyimkechak va boshqa gazmollar,shuningdek, nikel, xrom bilan qoplanmagan yoki oldindan yog`langan metall buyumlar va bo`yalgan predmetlarni, ularningaktiv xlor ta’sirida ishdan chiqmasligi uchun qo`llash mumkinemas. Bundan tashqari, zax yarimyerto`la va shamollatish qiyinturarjoy xonalarini zararsizlantirishga yo`l qo`yilmaydi.2. Kalsiy giðoxloridning 3 % li asosiy tuzi (DTSGK)da 47—52 % aktiv xlor, ya’ni xlorli ohakka qaraganda, deyarli 2 baravarko`p bo`ladi. Shunga ko`ra, ularning bakteritsidligi xlorli ohakeritmalari bakteritsidligidan kuchliroqdir. Preparat oq rangli qu -ruq kukun ko`rinishida bo`ladi, suvda (20 % gacha) xlorli ohakka qaraganda tezroq eriydi, idish tubida ozroq cho`kma hosil qiladi.U xlorli ohakka qaraganda birmuncha barqaror. 39. O’chokli dezinfeksiya o’tkazish tartibini gapirib bering. Dеzinfеktsiya Dеzinfеktsiya (lotincha dе -tugatish, yo‘qqilish, inficio- infеktsiyalash, yuqtirish; sinonimi – xavfdan xalos qilish) – patogеn va shartli patogеn bo‘lgan mikroorganizmlarning vеgеtativ shakllarini yo‘qqilish bo‘yicha qator tadbirlardir. Dеzinfеktsiyaning ikkita asosiy yo‘nalishi mavjud: Profilaktik dеzinfеksiya – shifoxona ichi infеktsiyasi tarqalishining oldini olish; O‘choqli dеzinfеktsiyasi – infеktsiyaaniqlangan o‘choq dеzinfеksiyasi. Dеzinfеksiya to‘rt xil usulda amalga oshirilishi mumkin: mеxanik, fizik, kimyoviy va kombinatsiyalangan (6 jadval). 6 jadval. 22 Tibbiy asboblarni dеzinfеksiya qilish usullari Tibbiy asboblarni dеzinfеksiya qilishning asosiy usullari ularni qaynatish va dеzinfеktsiyali eritmalarga solishdir. Qaynatishusuli. Qaynatish usuli shishadan, mеtalldan, issiqlikka bardoshli matеriallardan, kauchukdan tayyorlangan tibbiy buyumlar uchun tavsiya etiladi. Natriy gidrokarbonatning 2% eritmasida 15 daqiqa davomida qaynatiladi. Dеzinfеktsiyalovchi eritmaga solish usuli. Bu usul uchun quyidagi eritmalar qo‘llaniladi: Xloramin B ning 3% li eritmasida 60 daqiqa (sil kasalliklarida - 5% li xloramin eritmasida 240 daqiqa). 6% vodorod pеroksidi eritmasida 60 daqiqayoki 4%li eritma bilan 90 daqiqa. 15-daqiqa mobaynida 2%li glutaral eritmasida. 30-daqiqa davomida 70% spirt eritmasida. 46 Stеrilizatsiya (lotincha sterilis – naslsiz) – modda yoki buyumni unga fizik yoki kimyoviy omillar bilan ta‘sir ‗tish orqali mikroorganizmlardanbutunlay xalos etishdir. Alohida ajraladigan buyumlarni stеrillashdan oldingi tozalash quyidagi tartibda bajariladi.  30-soniya davomida oqar suv bilan chayish.  50° C haroratda buyumni 15 daqiqa mobaynida yuvish vositalariga ("Biolot", "Lotos") solib qo‘yish.  Har bir buyumni paxta-dokali tampon yoki shyotka yordamida yuvish vositasi bilan 30 soniya davomida yuvish.  ―Biolot‖ bilan foydalangandan kеyin 3 daqiqa davomida, ―Tibbiylotos‖dan kеyin 10 daqiqa davomida oqar suvda chayish.  30-daqiqa davomida distillangan suvda tutish.  Namlikni to‘liqyo‘qolguncha 80-85 ° C haroratda issiqhavobilan quritish. Tibbiy asboblarni stеrilizatsiyadan oldin tozalash jarayonining sifatini nazorat qilish. Agarda amidopirin yoki azopiramid namunasi bilan tеkshirilgandan kеyin maxsulotda qonqoldiq miqdori aniqlanmasa, stеrilizatsiyadan oldingi tozalash samarali hisoblanadi. Sinama o’tkazish tеxnikasi (qayta ishlatiladigan tibbiy asboblar uchun ishlatiladi). Stеril bo‘lmagan paxtaga rеagеnt surtiladi. Bir nеcha soniyadan so‘ng, paxta momiqi ustiga rang rеaktsiyasi yuzaga kelmaganda, u bilan shprits pistoni, tashqi silindri, ignasi va kanyula artiladi. Kеyin rеaktivni shprits porshеniga tortib, boshqa paxta momiqiga yuborishadi. Shundan kеyin igna ukolga o‘rnatiladi, rеaktiv silindrga quyiladi va shprits va igna (igna tеkshiriladi) orqalio‘tadi. 40. Reanimatsiya haqida tushuncha bering. Reanimatsiya (re... va lot. animatio — jonlantirish, tiriltirish) — klinik oʻlim holatidagi (qarang Terminal holat) kishilarni tiriltirish, shuningdek, hayotiy muhim aʼzolarning baxtsiz hodisalar, kasallik va uning asoratlari natijasida toʻsatdan yoʻqolgan yoki oʻzgargan funksiyalarini tiklash uchun koʻriladigan chora-tadbirlar majmui. Nafas olish va yurak faoliyati toʻxtaganda yoki amalda nafas ham, qon aylanish ham organizm ehtiyojini taʼminlay olmay qolgan hollarda R. qoʻllaniladi. R. masalalarini reanimatologiya oʻrganadi. Reanimatologiyaning taraqqiy etishi endilikda R. usullaridan bevosita jonlantirishda emas, balki moddalar (suvelektrolit, gaz) almashinuvining keskin buzilishi, qon aylanishi, nafas, jigar, buyrak faoliyatining nuqsonlarida hamda operatsiyalardan soʻng aʼzolar funksiyasini tiklashda ham foydalanish imkonini berdi. Yashashga krbiliyatli organizmnigina tiriltirish mumkin. R. tadbirlarini ogir mexanik shikastlanishdan, shu jumladan, shikastlanish oqibatidagi shok, qon ketishi, tok urishi, kuchli zaharlanish, boʻgʻilish, suvga choʻkish, termik kuyish, sovqotish va h.k.dan oʻlayotgan vaqtda qoʻllash lozim. R.ni koʻpincha "intensiv terapiya", "intensiv parvarish" deyiladi. Demak, toʻsatdan yuz beruvchi oʻlim bilan tugaydigan har qanday tang holat reanimatsion tadbirlarni zudlik bilan amalga oshirishni taqozo etadi. R. oʻtkazishda turli vositalar, jumladan, elektron asboblar (defibrillyator, elektrostimulyator va h.k.) va boshqa apparatlar, xirurgiya usullari (traxeostomiya, punksiya, yirik tomirlarga kateter qoʻyish), doridarmonlardan foydalaniladi, shuningdek, yurakni bevosita (yaʼni, koʻkrak qafasini ochmay turib) massaj kilish, apparatsiz sunʼiy nafas oldirish va h.k. usullar qoʻllanadi. R.ni vrach, hamshiralar, shuningdek, maxsus tayyorgarlikdan oʻtgan boshqa sohadagi kishilar bajaradi, tez yordam xodimlari malakali reanimatsion yordam koʻrsatadi. Chora-tadbirlarining toʻla kompleksi maxsus R. va intensiv terapiya boʻlimlarida oʻtkaziladi, bu boʻlimlar nevrologiya, kardiologiya, xirurgiya va boshqa markazlarda tashkil topsa, shu asosda tarmoklar (kardiologik, toksikologik va h.k.)ga boʻlinadi. Yirik viloyat yoki shahar kasalxonalarida tuzilgan. R. markazlari koʻp tarmokdi boʻladi. 41. Terminal holat va uning davrlarini aytib bering. Hayotiy zarur funksiyalar susayishi bilan terminal holatlar asosiy bosqichlari, organ va to‘qimalar gipoksiyasi kuchayadi.Gipoksiyaga javoban organizmda himoyaviy moslashuv rcaksiyasirivojlanadi. Natijada gipoiizar-kortikal va simpatiko-adrcnal tizim faollashadi. To‘qima va organlarni kislorod bilan ta’minlashga qaratilgan katcholaminlar va gormonlarni ko‘p ishlab chiqarish yurak faoliyati, nafas funksiyasi va moddalar almashinuvi jarayonlari kuehayishiga olib keladi. terminal holat agonal oldi, agonal va klinik o‘lim kabi holatlardan iborat. 1. Agonal oldi holatining klinik ko‘rinishida: • xush - soporoz; • reflekslar juda pasaygan; • ko‘z qorachig‘i bir oz kcngaygan, yorug‘likka sezgirligi sckinlashgan; • teri koplamlari rangpar, ko‘karish, arterial qon bosim 60 mm.sim.ust. past; • taxikardiya, tomir urishi to‘laligi va tarangligini pasayishi va taxipnoe kuzatiladi. Agonal oldi holati bir necha minutdan bir necha soatgacha, ba’zan bir kungacha davom ctishi mumkin. Bu organizmning bardoshlik funksiyalariga bog‘liq. 2. Agonal holatning klinik ko‘rinishida: • bemor xushsiz; • reflekslar yo‘q; 23 • ko‘z qoraehig‘i kengaygan, yorug‘likni sezmaydi; • teri qoplamlari ko‘kargan, arterial qon bosim aniqlanmaydi; • yurak tonlari bo‘g‘iq, bradiaritmiya, tomir urishi avval ipsimon, so‘ng aniqlanmaydi; • bradipnoe, titroqsimon nafas kuzatiladi 42. Terminal holatlarga qanday sabablar olib kelishi mumkin? Terminal holat (lot. terminalis oxirgi, soʻnggi) — hayotning soʻnggi bosqichi; hayot bilan oʻlim orasidagi gʻolat. Bunda organizm yashashi uchun muhim boʻlgan organ va sistemalar faoliyatida (hatto tiklash mumkin boʻlsa ham) chuqur oʻzgarishlar roʻy berib, gipoksiya kuchayadi. T.gʻ. (behushlik boshlansada) nafas reflekslari va yurak faoliyati saqlanib turgan agoniyao l d i , agoniya va klinik oʻlim kabi 3 bosqichni oʻz ichiga oladi. Terminal holatning davomiyligi asosiy kasallikning ogʻirengilligi va organizmni jonlashtirish (qarang Reanimatsiya) choratadbirlari koʻrilishiga bogʻliq.Hayotiy zarur funksiyalar susayishi bilan terminal holatlar asosiy bosqichlari, organ va to‘qimalar gipoksiyasi kuchayadi. Gipoksiyaga javoban organizmda himoyaviy moslashuv rcaksiyasi rivojlanadi. Natijada gipoiizar-kortikal va simpatiko-adrcnal tizim faollashadi. To‘qima va organlarni kislorod bilan ta’minlashga qaratilgan katcholaminlar va gormonlarni ko‘p ishlab chiqarish yurak faoliyati, nafas funksiyasi va moddalar almashinuvi jarayonlari kuehayishiga olib keladi. M a’lum muddatgacha bu reaksiya to‘ldiruvchanlik vazifasini o‘taydi. Lekin salbiy ta’sirlar to‘xtamasa yoki o‘z vaqtida davo qilinmasa, tcz orada himoya mexanizmlari susaya boshlaydi. Nafas mushaklarining faol ishtiroki, yurakning qiskarish funksiyasi oshishi va almashinuv jarayonining kuchayishi organizmning kislorodga bo‘lgan talabini yana ham oshiradi. 43. Klinik o’lim deb nimaga aytiladi? Klinik oʻlim, hayot funksiyalarini tiklash imkoni qolmaguncha, yaʼni biologik oʻlimgacha boʻlgan davr. Bunda hayotning tashqi belgilari (yurak urishi, nafas) 3—5 daqiqa yoʻqoladi, markaziy nerv sistemasi funksiyalari soʻnadi, lekin moddalar almashinuvi jarayoni saqlanadi. Agarda klinik oʻlim holatida bemorga tez yordam koʻrsatilmasa biologik oʻlim holatiga oʻtadi. Bu holatda bemorni qutqarishning ilojisi yoʻq. Klinik o'lim, ta'rif - jiddiy kasalliklar (kaltaklanish, avtohalokat, cho'kish, elektr toki urishi), anafilaktik shok natijasida qon aylanish tizimining to'satdan yurishi va qon aylanish tizimining oqibatida o'lib ketishning qaytuvchanligi. Klinik o'lim tashqi ko'rinishi hayotning to'liq etishmasligi bo'ladi. Klinik va biologik o'lim Klinik o'lim biologik o'limdan qanday farq qiladi? Yuzaki ko'rinish bilan dastlabki bosqichlarda simptomatologiya shunga o'xshash bo'lishi mumkin va asosiy farq biologik o'lim, miyaning allaqachon o'lik bo'lgan qaytarilmas terminali bosqichdir. 30 daqiqadan so'ng biologik o'limni ko'rsatadigan aniq belgilar - 4 soat: qattiqlik - tana harorati muhit haroratiga tushadi; suzuvchan bir buzuq alomat (ko'zning linzalari bulutli va quruqdir); Mushuk ko'zlari - ko'zi shishib ketganda, o'quvchi vertikal holga keladi; teriga moyli (marmar) dog'lar; o'limdan 24 soat o'tgach, kadavriy hid. Klinik o'lim ko'rsatkichlari Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, klinik va biologik o'lim ko'rsatkichlari boshqacha. Bir kishining klinik o'limining o'ziga xos belgilari: yurak ushlashi, qon aylanishi - zarba problanmagan; ongsizlik; apnea (nafas olishning yo'qligi); kengaytirilgan o'quvchilar, nurga hech qanday reaktsiya yo'q; teri saratoni yoki siyanozi. 44. Qanday belgilarga asoslanib biologik o’lim sodir bo’lganligiga ishonch hosil qilinadi? Biologik o'lim – yordam Klinik o'lim belgilari (nafasni to'xtatish, yurak urishining to'xtashi va boshqalar) bilan shifokorning harakatlari tanani jonlantirishga qaratilgan. Murakkab reanimatsiya choralari yordamida qon aylanishi va nafas olish funktsiyalarini qo'llabquvvatlashga intiladi. Ammo bemorni reanimatsiya qilishning ijobiy natijasi tasdiqlangan taqdirda majburiy shartdir. Biologik haqiqiy o'lim belgisi mavjud bo'lsa, reanimatsiya amalga oshirilmaydi. Shuning uchun, atama boshqa ta'rifga ega - haqiqiy o'lim. Turli paytlarda odamning o'limini aniqlashning turli usullari mavjud edi. Bu usullar insoniy va insoniy bo'lmagan, masalan, Xose va Razye sinovlari terining po'stlog'i bilan qisqichbaqalar va qizil-temirli temirning oyoq-qo'llarga ta'siri edi. Bugungi kunda insonning biologik o'limi haqidagi bayonnomani shifokorlar va paramediklar, sog'liqni saqlash muassasalari xodimlari, bunday tekshirish uchun barcha shart-sharoitlar mavjud. Asosiy belgilar - erta va kech, ya'ni kadavriy o'zgarishlar bemorni vafot etgan deb xulosa chiqarishga imkon berad O'limni, asosan, miyani tasdiqlovchi instrumental tadqiqot usullari mavjud: • Angiografiya miya yarimi; • elektroensefalografiya; • magnit aks sado angiografiyasi; • ultratovush tekshiruvi; • o'z-o'zidan nafas olish uchun sinov, faqat miya vafot etganligini tasdiqlovchi to'liq ma'lumotlar olinganidan so'ng amalga oshiriladi.