“Tarkibida alkaloidlar bo’lgan dorivor o’simliklar va mahsulotlar” mavzusidagi ma'ruza uchun uslubiy qo’llanma

 
Frommе usuli bilan alkaloidlarning miqdorini aniqlash sxеmasi 
 
 
I – bosqich 
Mahsulotdan ajratma olish
 
konts. 
Mahsulot namunasi + NH4OH 
efir
 
 
 
 
 
Efirli ajratma 
ALK.asos
 
 
 
 
+ 5, 4, 3 ml HCl
 
 
ALK 
.
 HCl 
II - bosqich 

Xloroform 
 
+10% NH4OH
+ 5, 4, 3 ml 
Tozalash 
 
Xloroformli
ajratma
 
ALK.asos
 
 

Erituvchini haydash
 
 
III - bosqich 
quruq qoldiq 
ALK.asos
 
 
+ ortiqcha miqdorda 
0,02 n HCl qo’shimcha
 
Miqdoriy taxlil 
 
 
 
 
 
 
Titrlash
ortiqcha miqdorda 0,02 n HCl ni 
0,02 n NaOH bilan titrlash
 
 

---

10 
TALABALAR BILIMINI BAHOLASH
 
Talabalarning darsga tayyorgarlik darajasi va mavzuni o’zlashtirishi dars 
jarayononig turli bosqichlarida yozma va og’zaki so’rov (”aqliy xujum”, 
“munozara”) va quyida keltirilgan boshqa tehnologiyalar yordamida aniqlanadi.
 “Bumerang” treningi 
 
Talabalar kichik bir nechta guruhlarga bo’linadi va vazifa yozilgan material 
tarqatiladi, har bitta guruh o’z fikrlarini bayon qiladi hamda guruhlar orasida savol 
javob ketadi. 
I – guruh vazifasi
 
1
. 
Alkaloidlarni sifat tahlili.
2. Alkaloidlar tasnifi. 
II – guruh vazifasi
 
1. Alkaloidlar tavsifi.
2. Alkaloidlarni xromatorafik taxlili. 
III – guruh vazifasi
 
1. Miqdoriy taxlil necha bosqichdan iborat. 
2. Strixninga sifat reaktsiyasi. 
IV – guruh vazifasi
 
1. Brutsinga sifat reaktsiyasi 
2. Alkaloidlarning miqdoriy taxlili. 
V – guruh vazifasi
 
1. Alkaloidlarni fizik - kimyoviy xossalari. 
2. Alkaloidlar saqlovchi mahsulotlarning tibbiyotda ishlatilishi. 
“Vertushka” treningi 
Bu usulda talabalar ikki guruhga bo’linadilar, har bir guruhga bir xil jadval 
beriladi. Talabalar jadvalni mustaqil to’ldiradilar, so’ngra bu jadval 3-5 marta 
boshqa guruhga aylana bo’yicha o’tadi. Talabalar yana o’z fikrlarini bildiradilar. 
Ohirida o’qituvchi yordamida berilgan jadvaldagi vazifa munozara jarayonida 
umumlashtirilib, to’g’ri javob aniqlanadi. 

---

11 
№ 
Reaktivlar 
nomi 
Kimyoviy taxlil natijalari 
qo’ng
’ir

qo’ng’i
r yoki 

sariq

to’q-sariq 

gisht rang 
- qizil 
sariq 
yoki 
yashil-
sariq
oq 
sarg’ish sariq 
1. 
Vagnеr
 
 
 
 
 
2. 
Mеyеr