Tarkib Kirish Er osti suvlari. Xarakterli xususiyatlar Er osti suvlarining xossalari Er osti suvlarining hududiy tarqalishi Gidroizogips xaritalari Binolarni

3. Er osti suvlarining hududiy tarqalishi

Er osti suvlari deyarli hamma joyda mavjud. Er osti suvlarining hududiy taqsimlanishida ma'lum zonallik mavjud. 4 ta asosiy zonalar mavjud:

1. Daryo vodiylarining yer osti suvlari. Voqea chuqurligi 10 dan 10 15 мgacha o'zgarib turadi 1 см. Suv allyuvial yotqiziqlarda joylashgan, kam minerallashgan va suv ta'minoti uchun keng qo'llaniladi.
2. Muzlik konlarining yer osti suvlari. Rossiyaning Evropa hududida muzlik konlari turli xil singan jinslar bilan ifodalanadi, ular orasida ko'plab suvli qatlamlar mavjud. Suv ko'p, ozgina minerallashgan, suv ta'minoti uchun keng qo'llaniladi.
3. Yarim cho'l va cho'llarning yer osti suvlari. Bu yog'ingarchilik kam ( bir yilgacha) va sezilarli bug'lanishga ega bo'lgan hududdir . 200 ммOdatda suv oz bo'ladi, u chuqur yotadi va mineralizatsiya darajasi yuqori.
4. Tog'li hududlarning yer osti suvlari. Bu hududlarda ko'p yog'ingarchilik yog'adi, ularning bir qismi nurash va singan jinslarga kirib boradi. Yaxshi sifatli er osti suvlarining eng katta miqdori tog' etaklari qiyalik tekisliklari cho'kindilarida to'planadi. Bu suv suv ta'minoti uchun keng qo'llaniladi.
Zonali yer osti suvlari qatoriga nozonal, masalan, botqoq, karst va boshqalar kiradi. Botqoqliklar - atmosfera yog'inlari, toshqin va boshqa suvlarning katta to'planishi. Botqoqlardagi er osti suvlarining darajasi har doim er yuzasiga to'g'ri keladi, bu esa aslida hududning botqoqligini keltirib chiqaradi.


4. Gidroizogips xaritalari

Er osti suvlari yuzasining (oynasining) tabiatini aniqlash uchun gidroizogips xaritalari tuziladi. Gidroizogipslar bir xil mutlaq yoki nisbiy er osti suvlari darajasiga ega bo'lgan nuqtalarni bog'laydigan chiziqlardir. Bu chiziqlar erning konturiga o'xshaydi va ular kabi suv sathining relyefini aks ettiradi. Gidroizogips xaritalari er osti suv olish inshootlarini loyihalash, hududni suv bosishiga qarshi kurash va hokazolar bilan bog'liq muammolarni hal qilishda zarurdir. Gidroizogips xaritasini qurish uchun er osti suvlari sathi odatda to'rda joylashgan quduqlarda o'lchanadi. Suv darajasini o'lchash bir martalik bo'lishi kerak. Quduqlardagi er osti suvlarining mutlaq darajasi h quyidagi formula _bo'yicha aniqlanadi: h _in \u003d h _p.z. − h , bu yerda h _p.z. − yer yuzasining mutlaq balandligi; h - yer yuzasidan er osti suvlarining chuqurligi [m]. Olingan mutlaq belgilar har bir quduq ustiga yoziladi va keyin gidroizogipslar interpolyatsiya orqali quriladi. Gidroizohipslarning kesimi (ularning paydo bo'lish chastotasi) xarita masshtabiga va o'lchov nuqtalarining zichligiga qarab tanlanadi 0,5 dan 10,0 м, ko'pincha 0,5; 1.0 va 2,0 м.

Topografik xarita bilan birlashtirilgan gidroizogips xaritasi yordamida siz istalgan nuqtada yer oqimining yo'nalishi va tezligini bilib olishingiz mumkin, shuningdek, siz er osti suvlarining chuqurligini aniqlashingiz mumkin (kontur chiziqlari va gidroizogipslar farqi bilan).
Gidroizogips xaritasi er osti suvlari va yer usti suvlari (daryolar, kanallar, suv omborlari) o'rtasidagi munosabatlarning tabiatini aniqlash imkonini beradi. Bu suvlar er osti suvlarini oziqlantirishi mumkin yoki aksincha, er osti suvlari bu suv omborlarining manbai hisoblanadi. Suv olish joylariga suv oqimini aniqlashda bu faktni hisobga olish kerak.