Tarjima nazariyasi va amaliyoti


II BOB Siyosiy tizim va jamiyat



Download 256,5 Kb.
bet5/11
Sana23.04.2022
Hajmi256,5 Kb.
#575887
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Kurs ishi Juraqulov.I

II BOB Siyosiy tizim va jamiyat
Choson davlati tashkil topgan ilk davrlarda boshqaruv davlatga xizmati singgan vazirlar qo’lida edi. Ular davlatni qurishda va yangi qirollikning tashkil topishida ko’rsatgan Xizmatlari uchun hukumatdan joy olgan edilar. Ammo, ko’p o’tmay, davlat boshqaruvidagi mazkur demokratizmga chek ko’yildi. Choson monarxiyaga aylana boshladi. Ayniksa, qirol Txechjon davrida uning tashabusi bilan davlat tashkilotlari va mansabdorlari tizimi vujudga keltirildi, joylardagi feodallarning qo’rloari (drujinalari)ni tarqatildi, butun hokimiyat qirol qo’lida to’planishiga erishildi. Bundan tashkari mazkur qirol diniy ibodatxonalar ixtiyoridagi yerlar miqdorini qisqartirdi, bu esa erkin dehqonlar sinfining, bilvosita-davlat xazinasiga soliq to’laydiganlar tabaqasining miqdorini keskin oshirdi. Chosondagi oliy boshqaruv idorasi qirol xuzuridagi «Ijonbu» - Davlat Kengashi edi. Davlat Kengashi uch vazirdan iborat edi: kengash raisi, birinchi (o’ng qo’l) vazir, ikkinchi (so’l ko’l) vazir. Ular qirolning irodasiga ko’ra davlatning ichki va tashki siyosatining asosiy tamoyillarini ishlab chiqardilar va hayotga tadbiq etardilar. Ijonbuga ijroiya hokimiyatining 6 muassasasi bo’ysunar edi: amaldorlar (kadrlar), moliya, tantanalar, xarbiy, sud ishlari, qurilish va hunarmandchilik ishlari muassasalari. Bundan tashkari qirol huzuridagi axloq- ma’naviyat ishlari idorasi va Fanlar akademiyasi ham mavjud edi. Mamlakat 8 viloyatga bo’lingan va ularni qirol tayinlaydigan voliylar boshqarar edilar. Viloyatlor «bu», «mok», «gun», «xyon» deb atalgan boshka kichik mamuriy tuzilmalarga bo’lingan edilar. Chosonda umumiy xarbiy majburiyat xam joriy etilgan bo’lib, 16 yoshga yetgan barcha dehqon erkak farzandlari harbiy xizmatga borishi yoki muqobil xizmat evaziga kerakli mablag’ni to’lashi lozim edi. Harbiy ishlar idorasi 5 nafar qarorgohdan boshqarilar va ularning izmida 5 ta armiya (vardiya) mavjud edi. Ularning chegara xududlarida quruqlikdagi qo’shinlar va harbiy-dengiz kuchlari joylashtirilgan bo’lib, ular markazdan nazorat kilib turilardi. Choson davlatida yanbanlar (aynan tarjimasi: «oqsuyaklar») hukmron sinf makomiga va juda ko’p imtiyozlarga ega edilar. Yanbanlar doimo davlat xizmatida bo’lib, mansab pillapoyaloridan «gvago» deb atalgan davlat imtihonlarini topshirib yuqorilar edilar. Yanbanlar jamiyatning eng o’qimishli (ma’lumotli) kishilari ham edilar. Ular moddiy ishlab chiqarish bilan shug’ullanmas edilar, aqliy mehnat ularning chekiga tushgan vazifa edi. Bu davrda ijtimoiy tabaqalashuv ham kuchaygan. Aholining aksariyat qismi qullardan iborat bo'lgan bo'lsa-da, lekin qulchilik qanday darajada bo'lganligi masalasi birmuncha bahsli hisoblanadi. Hukmdorlar sulolasi (van) meros tarzida o'tgan. Davlat boshqaruvi tizimi shakllangan. Xitoy manbalarida tebu, paksa, changun atamalarining uchrashi koreys davlatidagi vazirlar, maslahatchilar hamda qo'shin sarkardalari yoki shunga o'xshash boshqaruv tizimi haqida ma’lumotlar beradi. Biroq, ba'zi olimlar mamlakatda davlat amaldorlari bilan bog'liq lavozimlar bo'lganiga shubha bilan qaraydilar. Kijada qadimgi Chosonda "Sakkizta taqiqlovchi bandlar" nomli kodeksdan iborat huquqiy tizim bo'lganligi haqida ma'lumotlami uchratamiz. o‘z navbatida shuni ham aytib o'tish joizki, mazkur huquqiy hujjatning uchta bandigina bizgacha yetib kelgan. Hujjatning birinchi bandida odam o'ldirgan kishiga o'lim jazosi berilishi, ikkinchisida jismoniy zarar yetkazgan odam don mahsulotlari bilan xun to'lashi to'g'risida yozilgan. Uchinchi bandda esa, o'g'rilik qilgan kishining ushbu xonadon quiiga aylantirilishi borasida fikr bildirilgan. Garchi, gunohkor kishi 500 000 von jarima to'lash orqali qullikdan ozod bo'lgan bo'lishiga qaramay, u jamiyatdan ajratilgan.Choson kodeksida bayon qilingan "Xan shu" (Xan sulolasi tarixi)da ta'kidlanishicha: "Agar kimki pul to'lab qulliqdan ozod bo'lgan bo'lsa ham, unga nisbatan o'g'ri deb qarash saqlanib qolgan. Shu bois, u bilan hech kim oila qurmagan". Aynan mazkur band koreys jamiyatida sinfiy tabaqalashuv va xususiy mulk institute bo'lganidan dalolat beradi. Manbada ta'kidlanishicha, mazkur bandning joriy etilishi odamlar orasida o'g'rilikning butkul yo'qolishiga olib kelgan.

Download 256,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish