Tariyx fakulteti

III. Tiykarǵı teoriyalıq bólim (lekciya shınıǵıwları)

“Orta Aziya arxeologiyası” páni boyınsha 2 – kurs 3-4-semestr ushın

lekciya sabaqlarına ajıratılǵan saatlardıń bólistiriliwi

№	Lekciya temaları	Lekciya saatları
	3-cemestr
1	Mezolit dáwiriniń uliwmaliq shart sharayatlari.	2
2	Orta aziya mezolit dáwiri mádeniyatlari.	2
3	Neolit dáwiri. Ózlestiriwshi xojaliqtan islep shiǵariw xojaliq túrlerine ótiw.	2
4	Túslik túrkmenistanda islep shiǵariw xojaliq túrindegi mádeniyat.	2
5	Kelteminar mádeniyati estelikleri.	2
6	Sazagon mádeniyati	2
7	Orayliq Ferǵana neoliti, Хisor mádeniyati.
8	Eneolit dáwiri. Insaniyat jámiyeti hám mádeniy rawajlaniwinda metaldiń tutqan orni.	2
9	Sarazm mádeniyati.
10	Túslik Тúrkmenistanda eneolit dáwiri arxeologik estelikleriniń úyreniliwi.	2
11	Bronza dáwiri. Bronza dáwiri sociallıq-ekonomikalıq hám mádeniy ózgerisler.	2
12	Túslik túrkmenistanda bronza dáwiri. Margiyana bronza dáwirinde. Sumbar madaniyati.	2
13	Baktriyaniń sońǵ`i bronza dáwiri arxeologiyasi. Sopolli basqishi.	2
14	Baktriyanıń bronza dáwiri sharwa xojalıqlarınıń mádeniyatları.
15	Zarafshan oypatliǵi bronza dáwirinde. Zaman baba, chust mádeniyatlari.	2
16	Áyyemgi xorezm úlkesinde bronza dáwiri mádeniyatlariniń qáliplesiwi. Suwjarǵan mádeniyati.	2
17	Tazabaǵjap mádeniyati. Aral boyi sharwalari mádeniyati.	2
Jami		34

№	Lekciya temaları	Lekciya saatları
	4-cemestr
1	Orta Aziyanıń temir dáwiri arxeologiyası.	2
2	Qubla Turkmenistan, Margiyana arxeologiyası.	2
3	Baktriya, Soǵdtıń erte temir dáwiri arxeologiya kompleksleri	2
4	Burgulik mádeniyatı.	2
5	Áyyemgi Xorezm mámleketshiliginiń qáliplesiwi hám genezisi máselesi.	2
6	Antik dáwiriniń ulıwmalıq klassifikaciyası.	2
7	Orta Aziyada saklar birlespesiniń payda bolıwı.	2
8	Qubla Turkmenistan. Arqa Parfiya arxeologiya estelikleri formaları.	2
9	Eski Saraxs. Margiyana antik dáwiri áyyemgi shıǵıs mádeniyatı orayı.	2
10	Baktriyada buddizm táliymatınıń tarqalıwı.	2
11	Soǵd mádeniyatı rawajında ellinizm tásiri.	2
12	Xorezmniń antik dáwiri sociallıq-ekonomikalıq qatnasıqları. Orta Aziya zoroastrizm estelikleri.	2
13	Ferǵana, Ustrushananıń antik dáwir urbanizaciyasi hám arxeologiyalıq kompleksi.	2
14	Áyyemgi Chashta erte urbanizaciyanıń qáliplesiwi.	4
15	Shirikrabat hám Babishmolla, Otrar-Qarataw mádeniyatları.	4
Jami		34

IV. Seminar shınıǵıwları boyınsha kórsetpe hám usınıslar
Seminar shınıǵıwlarında studentler Orta Aziya arxeologiyası páninen lekciya sabaqlarında alǵan teoriyalıq bilimlerin bekkemlew menen birge, seminar temaları boyınsha tayarlıq kóriw processinde qosımsha ádebiyatlar hám tariyxıy derekler menen tanısıw arqalı qosımsha bilim aladı. Nátiyjede olardıń bilim sheńberleri ilimiy tárepten tiykarlanǵan halda keńeyip baradı.

“Orta Aziya arxeologiyası” páni boyınsha 2-kurs 3-4- semestr ushın

seminar sabaqlarına ajıratılǵan saatlardıń bólistiriliwi

№	Seminar temaları	Seminar saatları
	3-semestr
	Mezolit dáwiriniń ulıwmalıq shart sharayatları.	2
	Orta Aziya mezolit dáwiriniń úyreniliwi.	2
	Orta Aziya mezolit dáwiri mádeniyatları.	2
	Neolit dáwiri. Ózlestiriwshi xojalıqtan islep shıǵarıw xojalıq túrlerine ótiw.	2
	Túslik Túrkmenistanda islep shıǵarıw xojalıq túrindegi mádeniyat.	2
	Kelteminar mádeniyatı estelikleri.	2
	Sazagon mádeniyatı, Oraylıq Ferǵana neoliti, Xisor mádeniyatı.	2
	Eneolit dáwiri. Insaniyat jámiyeti hám mádeniy rawajlanıwında metaldıń tutqan ornı.	2
	Sarazm mádeniyatı.	2
	Túslik Тúrkmenistanda eneolit dáwiri arxeologik estelikleriniń úyreniliwi.	2
	Bronza dáwiri. Bronza dáwiri sociallıq-ekonomikalıq hám mádeniy ózgerisler.	2
	Túslik Túrkmenistanda bronza dáwiri. Margiyana bronza dáwirinde. Sumbar mádeniyatı.	2
	Baktriyaniń sońǵ`i bronza dáwiri arxeologiyasi. Sopolli basqishi.	2
	Baktriyanıń bronza dáwiri sharwa xojalıqlarınıń mádeniyatları.	2
	Zarafshan oypatlıǵı bronza dáwirinde. Zaman baba, Chust mádeniyatları.	2
	Áyyemgi Xorezm úlkesinde bronza dáwiri mádeniyatlarınıń qáliplesiwi. Suwjarǵan mádeniyatı,	2
	Tazabaǵjap mádeniyatı. Aral boyı sharwaları mádeniyatı.	2
	Jami	34
№	Seminar temaları	Seminar saatları
	4-cemestr
1	Orta Aziyanıń temir dáwiri arxeologiyası.	2
2	Qubla Turkmenistan, Margiyana arxeologiyası.	2
3	Baktriya, Soǵdtıń erte temir dáwiri arxeologiya kompleksleri	2
4	Burgulik mádeniyatı.	2
5	Áyyemgi Xorezm mámleketshiliginiń qáliplesiwi hám genezisi máselesi.	2
6	Antik dáwiriniń ulıwmalıq klassifikaciyası.	2
7	Orta Aziyada saklar birlespesiniń payda bolıwı.
8	Qubla Turkmenistan. Arqa Parfiya arxeologiya estelikleri formaları.	2
9	Eski Saraxs. Margiyana antik dáwiri áyyemgi shıǵıs mádeniyatı orayı.	2
10	Baktriyada buddizm táliymatınıń tarqalıwı.	2
11	Soǵd mádeniyatı rawajında ellinizm tásiri.	2
12	Xorezmniń antik dáwiri sociallıq-ekonomikalıq qatnasıqları. Orta Aziya zoroastrizm estelikleri.	2
13	Ferǵana, Ustrushananıń antik dáwir urbanizaciyasi hám arxeologiyalıq kompleksi.	2
14	Áyyemgi Chashta erte urbanizaciyanıń qáliplesiwi.	4
15	Shirikrabat hám Babishmolla, Otrar-Qarataw mádeniyatları.	4
	Jámi	34

V. Kurs jumısın shólkemlestiriw boyınsha kórsetpeler

Kurs jumısınıń maqseti studentlerdi erkin islew qábiletin rawajlandırıw, alǵan teoriyalıq bilimlerin qollawda ámeliy kónlikpeler payda etiw, tuwra islep shıǵarıwdaǵı real sharayatlarga sáykes ilimiy sheshimler qabıl etiw hám zamanagóy texnika hám texnologiyalardı qollaw kónlikpelerin qáliplestiriwden ibarat.

Kurs jumısı temaları tuwrı oqıw processine baylanıslı halda belgilenedi. Kurs jumısınıń temaları ulıwma studentler sanınan 20-30% kóbirek aldınnan tayarlanadı. Hár bir studentke jeke tapsırma beriledi.


Kurs jumısı temaları:

1. Orta Aziyanıń mezolit dáwiri xojalıǵı hám materiallıq mádeniyatı.

2. Baktriyanıń bronza dáwiri arxeologiyası.
3. Qubla Turkmanistannıń erte temir dáwiri arxeologiyası.
4. Orta Aziyanıń erte temir dáwiri sharwa xalıqları mádeniyatları
5. Ferǵana oypatı sońǵı bronza hám erte temir dáwirinde.
6. Qubla-batıs Turkmenistannıń eneolit dáwiri arxeologiyası.
7. Tashkent úlkesiniń erte orta ásirler arxeologiyası.
8. Ferǵana oypatı orta ásirlerde
9. Buxara úlkesi orta ásirlerde.
10. Qubla Turkmenistan orta ásirlerde
VI. Ózbetinshe tálim hám ózbetinshe jumıslar

Student ózbetinshe jumıstı tayarlawda pánniń ózgesheliklerin esapqa alǵan halda tómendegi kórinislerden paydalanıw usınıs etiledi:

• sabaqlıq hám oqıw qollanbaları boyınsha pán bapların hám temaların úyreniw;
• tarqatpa materiallar boyınsha lekciyalar bólimin ózlestiriw;
• arnawlı ádebiyatlar boyınsha pánler bólimleri yaki temaları ústinde islew;
• studentlerdiń oqıw-ilimiy-izertlew islerin orınlaw menen baylanıslı bolǵan pánler bólimlerin hám temaların tereń úyreniw;
• aktiv hám interaktiv oqıtıw metodlarınan paydalanatuǵın oqıw shınıǵıwları.


Óz betinshe jumıslar temaları:

№	Isshi oqıw dástúriniń óz betinshege tiyisli bólim hám temaları	Óz betinshe tálimge tiyisli tapsırma hám usınıslar	Orınlanıw múddetleri	Kólemi (saatta)
3-semestr
	1	2	3	4
1	Orta Aziya mezolit dáwiri lokal mádeniyatları.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
2	Jaytun mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
3	Kaltaminar mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
4	Sazagon mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
5	Xisar mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
6	Qubla Turkmenistannıń erte eneolit dáwiri mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
7	Qubla Turkmenistannıń rawajlanǵan eneolit dáwiri mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
8	Qubla Turkmenistannıń sońǵı eneolit dáwiri mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
9	Sarazm mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
10	Qubla Turkmenistannıń erte bronza dáwiri mádeniyatı.	Тема жазба реферат формасында орынланыўы шәрт	Семестр даўамында	4
Jámi				40 saat

№	Isshi oqıw dástúriniń óz betinshege tiyisli bólim hám temaları	Óz betinshe tálimge tiyisli tapsırma hám usınıslar	Orınlanıw múddetleri	Kólemi (saatta)
4-семестр
	1	2	3	4
1	Orta Aziyanıń erte temir dáwiri etno-mádeniy processleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
2	Baktriya erte temir dáwirinde.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
3	Arqa Parfiya erte temir dáwirinde.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
4	Margiyana erte temir dáwirinde.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
5	Soǵd erte temir dáwirinde.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
6	Ustrushana erte temir dáwirinde.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
7	Burgulik mádeniyatı.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
8	Ferǵananıń erte temir dáwiri arxeologiyası.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
9	Orta Aziyanıń erte temir dáwiri sharwa xalıqları mádeniyatı.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
10	Antik dáwiri ózgeshelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
11	Arqa Parfiyanıń antik dáwiri materiallıq mádeniyatı.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
12	Áyyemgi Margiyananıń antik dáwiri materiallıq mádeniyatı.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
13	Áyyemgi Baktriya antik dáwiri estelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
14	Áyyemgi Soǵdtıń antik dáwiri estelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
15	Áyyemgi Xorezmniń antik dáwiri estelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
16	Áyyemgi Chochtıń antik dáwiri estelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
17	Áyyemgi Ferǵananıń antik dáwiri estelikleri.	Tema jazba referat formasında orınlanıwı shárt	Semestr dawamında	4
Jámi				68 saat

Baǵdarlamanıń informacion-metodikalıq təmiyinleniwi

“Orta Aziya arxeologiyası” pənin oqıtıÿ processinde təlimniń zamanagóy metodları pedagogikalıq həm axborot-kommunikaciya texnologiyaların qollanıÿ nəzerde tutılǵan.

- Sabaq ÿaqtında arxiv isi teoriyası həm əmeliyatı, huquqıy-nızam hújjetlerden, zamanagóy axborot-komunikaciya texnologiyalariı jərdeminde prezentacion həm elektron-didaktikalıq qurallardan;
- Temalar boyınsha ótkiziletuǵın ameliy sabaqlarda “Aqılıy hújim, «Bumerang», “Gruppalı pikirleÿ” pedagogikalıq texnologiyalardı qollanıÿ nəzerde tutıladı.


Pán boyınsha studentlerdiń bilimin bahalaw hám qadaǵalaw ólshemleri

Joqarı bilim mekemelerinde studentlerler bilimin qadaǵalaw shegaralıq hám juwmaqlawshı qadaǵalaw túrlerin ótkeriw arqalı ámelge asırıladı.

Qadaǵalaw túri	1 SHQ	2 SHQ	JQ
Ótkeriliw waqtı	7-8- Hápte	14-15- Hápte	18-19- Hápte
Qadaǵalaw forması	Jazba (3 sorawdan ibarat boladı. 2 soraw teoriyadan, 1 soraw ámeliy, seminar, laboratoriya shınıǵıwları tiykarında dúziledi)	Jazba (3 sorawdan ibarat boladı. 2 soraw teoriyadan, 1 soraw ámeliy, seminar, laboratoriya shınıǵıwları tiykarında dúziledi)	Jazba (5 sorawdan ibarat boladı. 3 soraw teoriyadan, 2 soraw ámeliy, seminar, laboratoriya shınıǵıwları tiykarında dúziledi)

Shegaralıq qadaǵalaw kriteriyası.

Shegaralıw qadaǵalaw semestr dawamında isshi pán dástúriniń tiyisli bólimi tamamlanǵannan keyin studenttiń bilim hám ámeliy kónlikpelerin bahalaw maqsetinde oqıw shınıǵıwları dawamında 3 soraw beriw arqalı jazba formada ótkeriledi. ShQ túri hár bir pán boyınsha pánniń ózgesheliklerinen kelip shıqqan halda eki retke shekem óteriliwi múmkin. Semestr dawamında háptesine 2 akademik saatdan kem bolǵan pánler boyınsha shegaralıq qadaǵalaw túri ótkerilmeydi.

Juwmaqlawshı qadaǵalaw ushın bahalaw kriteriyaları:

Juwmaqlawshı qadaǵalawtúri semestr juwmaǵında bul pán boyınsha magistranttıń teoriyalıq bilim hám ámeliy kónlikpelerin ózlestiriw dárejesin anıqlaw maqsetinde 5 soraw beriw arqalı jazba (awızeki) formada ótkeriledi hám bahalanadı;

Kriteriyalar	Ballar
-student juwmaq hám qarar qabıl qılıwı -dóretiwshilik pikirley alıwı -ǵárezsiz sáwlelendire alıwı -alǵan bilimlerin ámelde qollay alıwı -pánniń mánisin túsiniwi -biliwi, qollay alıwı -pán boyınsha kóz-qarasqa iye bolıwı	5 (ayrıqsha) baha
- student ǵárezsiz sáwlelendire alıwı -alǵan bilimlerin ámelde qollay alıwı -pánniń mánisin túsiniwi -biliwi, qollay alıwı -pán boyınsha kóz-qarasqa iye bolıwı	4 (jaqsı) baha
- student alǵan bilimlerin ámelde qollay alıwı -pánniń mánisin túsiniwi -biliwi, qollay alıwı -pán boyınsha kóz-qarasqa iye bolıwı	3 (qanaatlandırarlı) baha
-student pán dástúrin ózlestirmegen -pánniń mánisin bilmew -pán boyınsha kóz-qarasqa iye emes	2 (qanaatlandırarsız) baha

VПI. Tiykarǵı hám qosımsha oqıw ádebiyatlar hám de málimleme derekleri


Tiykarǵı ádebiyatlar:

1. Авдусин Д.А. Основы археологии. М., «Высшая школа» 1989.

2. Археология. Под. ред. BJI. Янина. М., «Изд. МГУ», 2006.
3. Археология Средней Азии. Под. ред. С.Б. Лунина. Т., 1986.
4. Мартынов А.И. Археология. М., «Высшая школа» 2006.
5. Ибрагимов Р.З. Археология ҳәм этнология (нашрда)
6. Кабиров Ж.,Сагдуллаев А. Ўрта Осиё археологияси.Т.,“Ўқитувчи" 1990.
7. Эгамбердиеҳәм Н.А. Археология. Т., 2011.


Qosımsha ádebiyatlar:

1. Мирзиёев Ш.M. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кутарамиз. Т.I.-Ташкент.: Ўзбекистон. 2017.

2. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халк фаровонлигининг гарови. Ташкент.: Ўзбекистон. 2017.
3. Мирзиёев Ш.М.Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Ташкент.: Ўзбекистон. 2017.
4. Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Ўзбекистон Республикаси Президенти лавозимига киришиш тантанали маросимига бағишланган Олий Мажлис палаталарининг қушма мажлисидаги нутқ. Т.: «Ўзбекистон» 2016.
5. Асқаров А.А., Ширинов Т.Ш. Ранная городская культура эпохи бронзы юга Узбекистана. Самарканд, 1993.
6. Аванесова Н.А. Эпоха бронзы Средней Азии. 4.1. Учебное пособие. Самарканд. Изд. Сам ГУ. 1988. Pdf
7. Беленицкий А.М., Бентович И.Б, Большаков О.Г. Средневековый город Средней Азии. Л. 1973.
8. Джуракулов М.Д. Аванесова Н.А. Историография эпохи бронзы Средней Азии. Учебное пособие. Самарканд: Изд.СамГУ. 1983. pdf.
9. Древнейшие государства Кавказа и Средняя Азия. Отв. ред. Г.А. Кошеленко. М., “Наука” 1985.
Ю.Рындина Н., Дегтярева А. Энеолит и бронзовый век. Учебное пособие. М. 2002. Djvu
11.Средняя Азия и Дальний Восток в эпоху средневековья. Средняя Азия в раннем средневековье. Отв. ред. Г.Л. Брыкина. М., «Наука» 1999.
12.Сагдуллаев А.С. Қадимги Ўзбекистон илк ёзма манбаларда. Ўқув қулланма. Т.: Ўқитувчи, 1996. pdf.
13.Сагдуллаев А.С. Қадимги Ўрта Осиё тарихи. Ўқув қулланма. Т., 2004. pdf.


Elektron derekler:

14. www.history.ru

15. www.natura.com
16. www.archaelogy.ru
17. www.archaelogy.com