Tarixiy O’lkashunoslik fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Tarixiy o‘lkashunoslik

8. O’rta asr manbalarida Xorazm, Toshkent va Farg’ona vodiysi.
Xorazm vohasi shaharlariXorazm hududidan o‘tgan karvon yo‘llari va ular bo‘yida joylashgan shaharlar, karvonsaroylar haqida o‘rta asr mualliflari Istahriy, Yoqut,Madisiy,Muqaddasiy va boshqalar ma’lumot beradilar. Xorazmning poytaxti bo‘lgan Kat shahri muhim savdo-iqtisodiy, savdo yo‘llarida joylashgan. Istahriy Xorazm shaharlarining iqtisodiy hayotini yoritganda “Xorazm shaharlari serhosil va mevalarga boy, u yerda paxta va jundan buyumlar tayyorlanadi, turklar bilan olib boriladigan savdoda katta foyda ko‘radi” deb xabar beradi.
Toshkentning qadimgi nomiyozma manbalarda keltirilishicha “Choch” bo‘lgan. Toshkent arablar tasarrufiga o‘tgach, arab alifbosida “t” harifining yo‘qligi tufayli arablar uni “shosh”, ilk o‘rta asrlarda u “Choch”, “Shosh”, “Shoshkent”, “Madinat ash-shosh”, “Binkat” va “Tarkan” deb nomlangan. Toshkent haqidagi dastlabki ma’lumotlar Tabariy, Istahriy asarlarida uchraydi. Istahriyning “Kitob al masolik val mamolik” (yo‘llar va mamlakatlar) asarlarida Shoshning bosh shahri Binkat deb ko‘rsatiladi. “Hudud-al olam” (Olamning chegaralari) kitobida “Choch katta viloyat, xalqi jangovar va saxiydir, u yerda kamon va o‘q yoy yasaladi. Bu katta shahar, ayni vaqtda podshoning qarorgohidir” deb ta’riflaydi. Firdavsiyning “Shohnoma” asarida Choch o‘zining kamoni shoshiy (o‘q-yoylari) bilan mashhur bo‘lganligi haqida ma’lumotlar bor.
Farg‘ona vodiysiMovaraunnahrning muhim viloyatlaridan biri bo‘lgan Farg‘ona ibn Havqalning ma’lumot berishicha, katta hududni o‘z ichiga olgan va ko‘plab shahar hamda qishloqlarga ega bo‘lgan. Uning poytaxti Ahsikent bo‘lib, shaharda ko‘plab bozorlar faoliyat ko‘rsatgan. Shaharning 5 darvozasi bo‘lib, ular Merdakush, Koson, Jome’ masjidi darvozasi va boshqalar. Sa’moniy (XII asr) ma’lumotlariga ko‘ra poytaxt Axsikent Farg‘onaning eng go‘zal va ozoda shaharlardan hisoblangan. Bu shahar xarobalari Kosonsoyning Sirdaryoning o‘ng qirg‘og‘iga quyulish joyida, Namangandan 20 km janubiy g‘arbda joylashgan.