Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining


bet117/272
Sana21.01.2022
Hajmi
#397111
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   272
Bog'liq
5-sinf Tarix

Savol  va  topshiriqlar
1. Am erikalik  R.  Fulton  va  angliyalik  J.  Stefensonlar  ixtirolari  haqida
 
so ‘zlab  bering.
2.  Q anday  om illar  Angliyada  dastlabki  temiryo ‘liar  qurilishiga  sabab
 
bo ‘Igan ?
3. Asosiy  transport  vositalaridan  biri  —  samolyotning  yaratilishi  tarixi
 
haqida  nimalarni  bilib  oldingiz?
MUSTAQIL  ISH
« 0 ‘zbekiston  havo  yo‘llari»  haqida  ota-onangiz  bilan  suhbat  qiling.  Suhbat 
chog‘ida  0 ‘zbekistonda  qaysi  rusumli  samolyotlardan foydalanilayotganligini ham 
aniqlang.
22-§.  ALOQA VOSITALARINING  IXTIRO
 
ETILISHI
Telegrafning  ixtiro  etilishi. 
Telegraf  turli  xabarlarni  uzoq 
masofalarga  yozuv  orqali  tez  uzatishga  m o ‘ljallangan  quril- 
madir.
«УзМЭ».  2006.  1-jild.  430-bet. 
«УзМЭ».  2006.  2-jild.  401-bet. 
«УзМЭ».  2007.  3-jild.  227-bet. 
0 ‘TIL.  -   Т.:  «УзМЭ».  2007.  3-jild.  226-bet.
1  0 ‘TIL.  -   T.
2  0 ‘TIL.  -   T.
3  0 ‘TIL.  -   T.


B unday  q u rilm an i  b irin c h i  b o ‘lib  1832-yilda  m s  olim i 
Pavel  Shilling  ixtiro  qildi.  Qurilma xabarlarni nuqta va tirelar  (chiziq) 
ko‘rinishida uzatgan.
1837-yilda  amerikalik  olim  Semyuel Morze  ham shunday  qurilma 
va  unda  foydalaniladigan  maxsus  alifbo  yaratdi.  Bu  alifbo  tarixga 
«Morze  alifbosi»  nomi bilan  kirdi.
Bu  alifboda  harflar  o ‘rniga  nuqta  va  tire  (chiziq)lar  ishlatiladi.
M asalan,  nuqta  va  bitta  tire  A  harfini;  tire  va  uch  nuqta  «В» 
harfini;  nuqta,  tire  va  yana  ikki  nuqta  «V»  harfini  anglatgan.  Bu 
alifbo  dunyo  xalqlari  uchun  k o ‘p  yillar  xizm at  qildi.
Hozirgi  kunda  esa  undan  ham on  dengiz  halokati  ro‘y berganligi 
haqidagi  xabarni  berish  chog‘ida  foydalanilmoqda.
Balki siz  dengiz halokati ro‘y berganligini  anglatuvchi belgi  «SOS» 
ekanligini bilarsiz?  Dengizlarda  halokatga  uchragan  kemalar  «SOS» 
xabarini yuborish uchun  Morze  alifbosidagi  «Uchta nuqta,  uchta tire 
va  yana  uchta  nuqta»  belgisi  —  (signali)ni  yuboradilar.
Bu belgilarni  qabul qilib  olgan boshqa  kema yoki  qirg‘oq qutqaruv 
guruhi  tezda  yordamga  yetib  kelish  choralarini  ko‘radi.  Xalqaro 
qoidalarda  shunday tartib  o‘rnatilgan.
Yodda  tuting!
Dengizda  uzatilgan  halokat  xabarlarini  qabul  qilib  olish  uchun  liar
5  daqiqada  «radiosukunat»  vaqti joriy  qilingan.
Morze  qurilmasida  nuqta  va tirelar telegraf kaliti yordamida uza- 
tiladi.  Xabar beruvchi  kalitni bosganida  qurilmadagi batareya  quril­
ma  tarmog‘iga tok beradi.
Elektr toki  suyuq bo‘yoq ichiga botirib  qo‘yilgan g‘ildirakcha  (harf 
bosuvchi)ni  harakatga  keltiradi.  G ‘ildirakcha  esa  tasmaga  o ‘xshab 
tayyorlangan  qog‘ozga  harflar belgisini  tushiradi.
Kalit bosilgach  darhol  qo‘yib  yuborilsa  «nuqta»,  uzoqroq bosib 
turilsa  «tire»  belgisini  tushiradi.  H ar  bir  belgining  qaysi  harfni 
anglatishini  bilib  olgan  kishi  M orze  alifbosida  yozilgan  yozuvni 
bem alol  o ‘qiy  oladi.  Hozirgi  kunda  Morze  alifbosiga  moslashtiril- 
gan  telegraf  qurilm asi  o ‘rniga  teletayp  qurilm asidan  foydala­
nilmoqda.
74



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   272




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish