Tarix 9-sinf 1-bilet

Jevachi
(jeva — qurol-aslaha) — qurol-aslahaxona boshlig‗i. 
 
18-BILET 
 
1. Sparta shahar-davlati haqida ma‟lumot bering.
Milloddan avvalgi XII asrda Janubiy Yunoniston (Lakonika) hududiga doriylar 
qabilasi bostirib kirdi. Ular mahalliy qabilalarni bo‘ysundirib, Sparta davlatiga 
asos soldilar. Sparta engyirik Yunon davlatlaridan biriga aylandi. Spartaliklar 
qulga aylantirilga mahalliy aholi – ilotlarham aslida yunonlar bo‘lib, ular bilan 
bir tilda so‘zlashgan. Mil. avv. VIII - VII asrlarda qullarsoni uncha ko‘p 
bo‘lmagan Afinadan farqli o‘laroq Spartada qullarga aylantirilgan 
aholiko‘pchilikni tashkil etar, ular ham spartaliklardan qattiq nafratlanar edi. 
Chet elliklar Spartagakiritilmagan. Savdo-sotiq sust rivojlangan, san‘at asarlari, 
chiroyli ibodatxonalar hambo‘lmagan. Hamma uylar bir biriga o‘xshatib 
qurilgan. Spartada haykaltaroshlar ham, rassomlarham, olimlar ham bo‘lmagan. 
 
2. Ismoil Somoniy haqida ma‟lumot bering
Ismoil Somoniy o‗rta asrlarning qobiliyatli, serg‗ayrat va nihoyatda zukko 
davlat arbobi edi. U Movarounnahrni birlashtirib, mustahkam davlat tuzishga 
intildi. Shimoli sharqiy hududlarga yurish qiladi. 893-yilda Taroz shahrini zabt 
etib, dashtliklarga qaqshatqich zarba beradi.Movarounnahr aholisining 
mustaqillikka erishishi, shubhasiz, Arab xalifalariga yoqmas edi. Shu boisdan 
xalifalik safforiylar bilan somoniylarni to‗qnashtirishga va ularning har ikkisini 
ham zaiflashtirib, bu boy viloyatlarda o‗z ta‘sirini qayta tiklashga harakat qiladi. 
Xalifa Mu‘tazid (892–902)safforiylar hukmdori Amr ibn Laysga Xuroson bilan 

---

birga Movarounnahr ustidan ham hukm yuritish huquqi berilgani haqida farmon 
chiqaradi va uni Ismoilga qarshi gij-gijlaydi.Natijada 900-yilda ular o‗rtasida 
urush boshlanadi. Urush Ismoilning g‗alabasi bilan tugaydi. Butun Xuroson 
somoniylar qo‗l ostiga o‗tadi. Noilojlikdan xalifa Ismoilga hukmdorlik yorlig‗ini 
yuborishga majbur bo‗ladi. Ismoil Somoniy butun Movarounnahr va Xurosonni 
o‗z qo‗l ostida birlashtirdi. Buxoro shahri bu ikki davlatning poytaxtiga aylandi. 
 
3. “Gildiya” atamasiga izoh bering.
Lotin so'zidan kelib chiqqan atama gremĭum.Shuningdek, siz bir xil ijtimoiy 
mavqega ega bo'lgan yoki umumiy xususiyatlarga ega bo'lgan boshqa odamlar 
guruhiga murojaat qilishingiz mumkin. 
Bir turdagi kabi uyushma , gildiya O'rta asrlarda Evropa shaharlarida savdo-sotiq 
bilan shug'ullanadigan hunarmandlarni birlashtirish uchun paydo bo'lgan. 
Birlashish orqali hunarmandlar faollikni oshirishi, talabni tashkil qilishi va 
barcha sheriklar uchun ishlashni kafolatlashi mumkin edi. Boshqa tomondan, 
ular o'z ishlarini o'qitishga bag'ishlangan edilar. Ushbu muammolar gildiyani 
boshlang'ich nuqtasi sifatida ko'rib chiqishga majbur qiladi zamonaviy kasaba 
uyushmalari , ierarxiyasiz bo'lsa ham.