Koalitsiya (lotincha — birlashgan) — bir yoki bir qancha davlatlarga qarshi
birlashib harakat qilish uchun ikki yoki undan ko‗p davlatlarning tuzgan
vaqtinchalik harbiy-siyosiy ittifoqi.
30-BILET 1. Kaspiyorti viloyati haqida
ma‟lumot bering.
Kaspiyorti viloyati Turkmaniston hududiga kiradi. 1869–1885 yillarda Rossiya
tomonidan bosib olinadi (Kaspiyorti viloyati).1881-yildaKaspiyorti viloyati
(markazi—Ashxobodshahri)
tashkil
qilingan.
1
885-yilda
Kaspiyorti
temiryo‗lining qurilishi va 1887-yil oxirlaridaAmudaryo flotiliyasining ta‘sis
etilishi Rossiyaga qaramlikni yanada kuchaytirdi. Awallari savdo-sotiq, asosan,
quruqlikdagi karvon yo‗llari orqali olibborilgan bo‗lsa, endilikda yuklarning katta
qismi temiryo‗l orqali va paroxodlar bilan Amudaryoning yuqori oqimi bo‗ylab
tashiladigan bo‗ldi.Bu kabi yangiliklar Rossiya imperiyasi foydasiga xizmat qilib,
unga mustamlaka bo'lgan davlatning qoloqligiga, qolaversa, hunarmandchilik
ishlabchiqarishi bir qator tarmoqlarining inqiroziga olib kelardi.
2. Makedoniyalik Aleksandrning harbiy yurishlari haqida ayting.
Aleksandr miloddan avvalgi 336-yilda Makedoniyapodshosi bo‗ladi. Shu
yili u20 yoshga to‗lgan edi. Makedoniyalik Aleksandr g‗ayrioddiy kuchg‗ayratva
jasurlik sohibi bo‗lgan. Safdoshlari vaqo‗shinlari unga nihoyatda sadoqatli
edi.Mil. avv. 334-yilda u Sharqqa yurishboshladi, bu yurish 10 yil davom etdi.
Anashu yurish davomida u Kichik Osiyo, Suriya, Misr, Eron va Hindistonda katta-
katta hududlarni bosiboladi. MakedoniyalikAleksandr ulkan hududda o‗z
hukmronliginimustahkamlash maqsadida bosib olinganshaharlarga yunonlarni
joylashtirdi.
Mil. avv. 330-yilda Makedoniyalik Aleksandr Qadimgi Fors davlatining
Ahamoniylar sulolasidan bo‗lgan oxirgi shoh Doro IIIning qo‗shinlarini tor-mor
keltirdi. U Hindistonga yurish qilishdan oldin qo‗shinlariningorqa tomonini
xavfsizlantirish maqsadidaAmudar yoning narigi tomonida yashovchielatlarni
bo‗ysundirishga qaror qildi.Birinchi bo‗lib uning yo‗lini to‗sgan shahar Baqtriya
poytaxti Baqtra (Zariasp) bo‗ldi.Bu vaqtda ahamoniylar sulolasining vakiliBess
Baqtriyaning satrapi bo‗lgan. U Baqtrashahrini dushmanga qoldirib,
Amudaryoningnarigi tarafi ga qochib ketadi. MakedoniyalikAleksandr o‗z ustozi,
qadimgi yunon faylasufi Aristotelning Amudaryodan ikki podsho– Kir II va Doro
I kechib o‗tgani, ikkalasi hammag‗lubiyatga uchragani, shu bois u yurishgayaxshi
tayyorgarlik ko‗rishi lozimligi to‗g‗risidagi maslahatini yodda tutar edi.
3. “Rabot” atamasiga izoh bering.
Rabot-safardagi yo‘lovchilar to‘xtab o‘tish joyi.