Tarix-7 2017.(Uzb). indd

41-§. HINDISTÎN

Dåhli sultînligining tàshkil tîpishi. XI–XII asrlarda Hindistonning shimoliy hududlariga turk va afg‘on qabi- lalarining hujumlari va joylashuvi kuchaygan. Musulmînlar bîsib îlgàn vilîyatlàrdà 1206-yilda pîytàõti Dåhli bo‘lgàn sultînlik vujudgà kålàdi. Dåhli sultonligining ilk hukmdîri Qutbiddin Îyboqning qo‘shini àsîsini turkiy qàbilàlàrdan tuzilgan suvîriylàr tàshkil qilgàn. Sulton vilîyatlàr nîibli- gigà hàrbiylàr, qo‘shin bîshliqlàrini tàyinlàgan.

Hindistînni istilî qilish dàvîmidà màhàlliy mulk- dorlàrning ma’lum qismi yakson qilinsà, boshqalàri yer-mulklàrini tàshlàb kåtàdilar. Yirik zàmindîrlàrning

yanà bir qismi esa sultîn hokimiyatini tàn îlib, uning õizmàtigà o‘tàdilàr. Sultîn ulàrning ko‘màgidà mahalliy àhîlidàn sîliqlàr yig‘gàn, õàlqni itîàtdà tutishdà hàm zà- mindîrlàr yordàmigà tayangàn. XII–XIII àsrlàr dàvîmidà Dåhli sultînligining bàrchà hududlàridà musulmînlàr hokimiyati uzil-kåsil o‘rnàtilàdi. Sultîn Qutbiddin Îyboq- ning vàfîtidàn so‘ng tàõtgà Shàmsiddin Eltutmish (1211– 1236) kålàdi. Uning bîshqàruvi pàytidà Pànjîb, Sind và Bångàliyalar bo‘ysundirilàdi.