Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Yirik yår egàligining shakllanishi. VI àsr îõiridàn frànk- làrning chåk yårlàri dåhqîn îilàsining sîtishi yoki in’îm etishi mumkin bo‘lgàn mulki – àllîdgà àylànàdi. Qirollar tomonidan chiqarilgan yangi qonunlar yerning xususiy mulkka aylanishini tezlashtiradi. Qirîl Õilpårik dàvridà yangi qînun chiqàrilib, u o‘g‘il vîris bo‘lmàsà, yårni àvvàl- gidåk jàmîàgà emàs, màrhumning qizi, singlisi yoki ukàsigà o‘tish huquqini tàsdiqlàydi.

Yerning õususiy mulkkà àylànishi, mulkiy tàbàqàlànish- ni tåzlàshtirib, yirik yår egàligining o‘sishigà îlib kålàdi. Gàlliyadàgi Rim impåràtîrigà tågishli yårlàrni o‘z mulkigà àylàntirgàn frànk qirîllàri, uning bir qismini o‘z yaqinlàri và cherkovgà ham in’îm etgànlar.

8-rasm. Xlodvig «Sali haqiqati»ni o‘qib eshittirmoqda

Yirik yår egàligi jàmîà yårlàri hisîbigà hàm kångàya bîràdi. Tàbiiy îfàtlàr, qurg‘îqchilik, hîsilsizlikning tåz-tåz tàkrîrlànib turishi dåhqîn- làrni o‘z yårlàridàn àjràlishigà, so‘ng fåîdàldàn ijàràgà yår îlib ishlàshgà màjbur etàdi. Sîliq to‘làshdàn tàsh- qàri, yirik yår egàsi ekinzîrlàridà ishlàb bårishgà màjbur bo‘lgàn dåh- qîn såkin-àstà qàràm kishigà àylàna borgàn.