Таҳририят: Бош муҳаррир – Т. Аҳмедов Масъул муҳаррир – А. Юлдашев

Science, education poverty reduction, and Social issues
Жасурбек КУРБОНОВ,
Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар 
институти таянч докторанти,
 
E-mail: [e-mail]
УЎК: 334.7:330.322

---

94
Iqtisodiyot: 
tahlillar va prognozlar
Бу жараённи одатда, ташкил этилган кичик бизнес 
субъектлари билан фаолияти тугатилган кичик биз
-
нес субъектлари ишчи-ходимлари сони ўртасидаги 
фарқ билан аниқлаймиз. Лекин, умумий ҳолда маз
-
кур узвийлик учун ҳам инвестициялар даражасига 
алоҳида эътибор қаратишимиз зарур.
Инвестициялар одатда асосий капиталнинг ўси
-
шини таъминлаш билан ишлаб чиқариш кенгайи
-
шига олиб келади. Шунингдек, мазкур жараён янги 
иш ўринлари яратилишига, аҳоли даромадларининг 
ўсишига сабаб бўлади. Ушбу узвийлик иқтисодиёт
-
нинг барча соҳа ва тармоқларида бирдек амал қила
-
ди. Лекин, уларнинг турига қараб, янгитдан ярати
-
ладиган иш ўринлари қиймати фарқланади. Қури
-
лиш ва хизматлар соҳасига нисбатан саноат ҳамда 
қишлоқ хўжалигидаги иш ўринларининг қиймати 
юқори ҳисобланади.
Шундай бўлсада, кичик бизнесда инвестиция
-
лар билан боғлиқ жараён ўзига хос хусусиятга эга. 
Жумладан, кичик бизнеснинг капитал сиғими паст 
бўлиб, нисбатан арзон ҳолда янги иш ўрни ярати
-
лади. Иккинчидан, кичик бизнесга йўналтирилган 
инвестицияларнинг асосий қисми кредитлардан 
ташкил топади ва бу ўрта ҳамда қисқа муддатлар 
учун мўлжалланган бўлиб, айланма маблағларнинг 
асосий манбаини ташкил қилади. Учинчидан, асо
-
сий капитални шакллантириш кўп ҳолларда тад
-
биркорнинг шахсий маблағлари ҳисобига амалга 
ошади. Юқоридаги соҳага оид хусусиятлар кичик 
бизнесга киритилган инвестициялар ҳажми ва 
ўсиш суръатларини баҳолашни талаб этмоқда.
Кичик бизнесга киритилган инвестицияларнинг 
2010-2020 йиллардаги ўртача ўсиш суръати 122,4 
фоизга тенг бўлган. Ушбу катталик тебранувчи тен
-
денцияга эга бўлиб, энг юқори қийматлари 2010 
йилда 183,6 фоиз ва 2019 йилда 178,0 фоизга тўғри 
келган бўлса, паст кўрсаткич 2017 йилда кузатил
-
ган (1-жадвал). Умумий ҳолда, кичик бизнесга ки
-
ритилган инвестицияларнинг таққослама нархлар 
асосидаги ҳажми 3,5 баробарга ортган.