Tarbiyainstituti m illiy va harakatli

3.2.3.  V III-IX sin f o ‘quvchilariga xos o ‘yinlar
0 ‘quv  dasturlarining  talablari  yuqori  sinf  o‘quvchilari  oldiga 
muayyan  maqsad  va  vazifalami  qo‘yadi.  VIII-IX  sinf  o‘quvchilari 
ijtimoiy va  ishlab  chiqarishga  xos  o‘yinlar bilan  shug‘ullanadilar.  Bu 
esa  harakatli  o‘yinlar  uchun  ajratilgan  vaqtdan  unumli  foydalanish 
va uni tejashni talab  qiladi.
Bunday  sharoitda  harakatli  o‘yinlamiig  jismoniy  tarbiya 
darslarida  va  jismoniy  tarbiya  bo'yicha  o‘tkaziladigan  boshqa 
mashg‘ulotlarda yetakchi o'rin olishi tabiiydir.
Katta  maktab  yoshidagi o‘quvchilar faoliyatida harakatli o‘yinlar 
sahnoqh  o‘rin  tutadi.  Chunki  ular  asosan  sportning  har  xil  turlari 
texnikasi  va  taktikasining  asosiy  elementlari  kiritilgan  o‘yinlar  bilan 
shug‘ullanadilar.
Garchi  harakatU  o‘yinlar  mashg‘ulotlaiga  kiritilsa  ham,  bunda 
sportning  har  xil  turlari  bo‘yicha  orttirilgan  harakat  ko‘nikmalarini 
takomiUashtirish  va  mustahkamlash  nazarda  tutiladi.  Demak, 
o‘qituvchi  o‘yinni  o‘tkazish  jarayonida  o‘yin  harakatlarining 
bajarilishini alohida  e’tibor bilan kuzatishi lozim.
86

---

Mazkur  yoshdagi  o‘quvchilar  uchun  tuzilgan  maktab  dasturida 
gimnastika  va  sportning  boshqa  turlariga  kattagina  o‘rin  berilgan. 
0 ‘z-o‘zidan  ayonki,  darsga  kiritiladigan  o ‘yin!ar  harakatlarning  u 
yoki  bu  elementlarini  o‘zlashtirishga  yordam beradigan mashqlardan 
iborat  bo'lishi kemk.
Agar  darsning  asosiy  qismiga  sport  o‘yinlaridan  birortasi 
kiritilgan  bo‘lsa,  uning  kirish  qismida  shu  sport  turining  taktikasiga 
mos  keladigan harakath o'yinlami o‘tkazish juda  foydalidir.
Darsning 
yakunlovchi 
qismida 
o'tkaziladigan 
harakath 
o ‘yinlarniig vazifasi yaxshi  dam  olish  va  kayfiyatni  yaxshilash  uchun 
mushaklarga  zo‘r  berishni  kamaytirish,  nafas  olish  organlari  va  qon 
aylanishini  birmuncha  tinchlantirishdan  iboratdir.  “0 ‘ylab  top”, 
“Man  qilingan  harakat”  singari  o‘yinlar,  diqqatni  sinash  uchun 
o‘tkaziladigan  darsning  yakunlovchi  qismidagi  vazifalami  amalga 
oshirishda  yordam  beradl