Tarbiya jarayonining mohiyati va prinsiplari

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Bolada o`z-o`zini tarbiyalashga ehtiyoj, ya’ni kishida o`z ustida ongli, batartib ishlashga ehtiyoj paydo bo`lgandagina tarbiya jarayoni samarali bo`lishi mumkin. Bu ish shaxsning jamiyat talablariga va shaxsiy rivojlanish rejasi talablariga javob beradigan xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan.
• Bolalarda o`z-o`zini tarbiyalash jarayoni maktab va oiladagi butun tarbiyaviy ishning ta`siri ostida ro`y beradi. Bola tarbiya jarayonining ham ob’yektiv ham sub’yektivdir. Shu kababli o`zini o`zi tarbiyalash, o`z ustida faol ish olib borayotgan bir paytda o`z kamchiliklarni anglash, ularni o`z shaxsidagi afzalliklari va kamchiliklar bilan kiyoslash, Axloqidagi xarakteridagi nuksonlarni tuzatish istagi, shaxs kamolotidagi zarur bosqichdir.

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Olimlarning ta’kidlashicha (V.G.Dragunova, A.I.Kavalev, A.N.Kochetov, L.I.Ruvinskiy) o`z-o`zini tarbiyalash elementlari bog‘cha yoshidayoq ko`rinadi (to`g‘ri so`zlash, gigiyena qoidalariga rioya qilish, kun tartibini saqlash...)
• O`quvchilar o`z-o`zini tarbiyalash rejsini tuzishdan avval o`z xulq atvori va xarakterining qaysi tomonlarini qaysi tomonlari ustida ishlash lozim bo`lsa, anna shu tomonlarini o`qituvchi yordamida aniqlab olishi lozim.
• O`z-o`zini tarbiyalash metodlari: shaxsiy majburiyatlar, o`z ishi haqida hisobot, o`z xatti-xarakatlarini taxlil qilish, o`z-o`zini nazorat qilish, o`z-o`ziga baho berish.

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Tarbiya metodlaridan unumli foydalanish shuningdek o`qituvchilarning pedagogik maxoratiga, o`quvchilar psixologiyasini yahshi bilishiga, bola yashayotgan qonqret pedagogik vaziyatning tabiati bilan qanchalik hisoblashishiga ham bog‘liq.

Tarbiya — shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, maʼnaviy sifatlarni shakllantirishga qaratilgan amaliy pedagogik jarayon; insonning jamiyatda yashashi uchun zarur boʻlgan xususiyatlarga ega boʻlishini taʼminlash yoʻlida koʻriladigan chora tadbirlar yigindisi. T. insonning insonligini taʼminlaydigan eng qad. va abadiy qadriyatdir. T.siz alohida odam ham, kishilik jamiyati ham mavjud boʻla olmaydi. Chunki odam va jamiyatning mavjudligini taʼminlaydigan qadriyatlar T. tufayligina bir avloddan boshqasiga oʻtadi.

• Tarbiya — shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, maʼnaviy sifatlarni shakllantirishga qaratilgan amaliy pedagogik jarayon; insonning jamiyatda yashashi uchun zarur boʻlgan xususiyatlarga ega boʻlishini taʼminlash yoʻlida koʻriladigan chora tadbirlar yigindisi. T. insonning insonligini taʼminlaydigan eng qad. va abadiy qadriyatdir. T.siz alohida odam ham, kishilik jamiyati ham mavjud boʻla olmaydi. Chunki odam va jamiyatning mavjudligini taʼminlaydigan qadriyatlar T. tufayligina bir avloddan boshqasiga oʻtadi.