Tarbiya 10-12-2020. indd

Tarbiya, 7-sinf
45
45
45
45
Bilasizmi?
Ijodiy faoliyat
Kishining oila a’zolaridan so‘ng eng ko‘p duch keladigan, 
mulo qot qiladiganlari qo‘shnilaridir. Kishining o‘zgalarga muno-
sabati qo‘shnilarga munosabati orqali shakllanadi. Qo‘shnilarni 
hurmat lashni va ularga yaxshilik qilishni o‘rgangan, yomonlikni 
ravo ko‘rmagan kishi boshqalarni ham hurmatlaydi, hech kimga 
yomonlik qilmaydi. Shuning uchun doimo qo‘shnilarga yaxshilik 
qilish, ularga aziyat yetkazishdan saqlanish, qo‘shnichilik odob-
lariga rioya qilish komillik sari yetaklaydi.
1. Qo‘shniga yaxshilik qilish yana nimalarda ifodala-
nishi mum 
kin?
2. Quyidagilardan qo‘shnichilik haqlarini ajrating. Siz 
o‘zingiz qaysi birini bajara olasiz?
Qo‘shni yordam so‘rasa yordam berish, qarz so‘rasa qarz 
berish, bemor bo‘lsa holini so‘rash, qo‘shniga biror yaxshilik yet-
sa tabriklash, biror musibat yetsa ta’ziya bildirib, tasalli berish, 
qo‘shni olamdan o‘tsa janozasida qatnashish, u rozi bo‘lmasa, 
uyining devorini uning uyi devoridan baland qilmaslik, tansiq 
taomlar pishirganda qo‘shniga ham ulashish, 
qo‘shni biror joyga ketganda uyi va man-
zilidan xabardor bo‘lish va saqlash, 
chaqirsa javob berish.
3. Nima uchun mehr-oqibatli odam-
ni baxtli odam deyishadi?
4. 
Baxtning kaliti yana nimada 
bo‘lishi mumkin? Mehnat tufay-
li ham baxtga erishish mum-
kinmi?
5. 
Baxtsizlik nimada? In 
son 
yosh ligini behuda ish 
larga 
sar
À
ab o‘tkazishini baxtsizlik 
deyish mumkinmi?
?
?
?
?
?
? ?
?
?
?
?
?
#HGXUWPBX]

---

II bob. Axloq va tarbiya asoslari
46
Bilimingizni mustahkamlang
1. Quyidagi so‘zlar asosida kichik esse yozing: 
beminnat
yordam, xushmuomala va muloyim bo‘lish, kattalarga 
hurmat, kichiklarga izzat, samimiy bo‘lish, yaxshilik 
ulashish, tama qilmaslik.
2. Abu Homid G‘azzoliy: 
«Ilmning avvali sukut qilish, keyin
tinglash, keyin uni yod olish, keyin unga amal qilish, 
keyin esa tarqatish, so‘ng – boshqalarga o‘rgatishdir. 
Ilmni faqat qalbi ezgulikka to‘la insonlarga o‘rgatish 
lozim».
G‘azzoliyning 
¿
krlaridan xulosa chiqaring va 
quyidagi savollarga javob bering: 
– baxtiyor hayot uchun bilimli bo‘lish kerakmi?
– nima uchun ilm olayotgan odam avval sukut saqla-
shi, so‘ng tinglashi, yod olishi, amal qilishi, keyin esa 
tarqatishi lozimligi aytilayapti?
– «Ilmni ... ezgulikka to‘la insonlarga o‘rgatish kerak», 
deganda nimani tushunasiz?
3. Hikoyani o‘qing va berilgan savollarga javob bering.
Buvimning tug‘ilgan kunini nishonlash uchun oilaviy yig‘ildik. 
Ayollar oshxonada somsa, turli pishiriqlar bilan ovora bo‘lishsa, 
erkaklar hovlining bir chetiga qo‘ra qurib, kabob pishirish
bilan 
band bo‘ldilar. Mana hamma narsa tayyor. Lekin shu payt bu-
vim onamga: «Qo‘shni kelin og‘iroyoq, darrov kabob va som-
sadan chiqarib yuboringlar, dimog‘iga tutuni kirgandir», – deb 
tayinla dilar.
1. Mazkur hikoyada qanday qadri-
yatlar mavjud?
2. Bu qadriyatlarni kim o‘ylab top-
gan? 
3. Sizning ham mahallangizda 
shunday odatlar bormi? 
4. Mazkur qadriyatlarning jamiyat 
rivojiga qanday aloqasi bor?
5. Ushbu hikoyaning «Qo‘shniga 
yax shilik qilish» hikoyasi bilan 
qanday o‘xshash joyi bor?
#HGXUWPBX]

---