Tarash jarayoni haqida tushuncha

taralgan tolalar old uchlari oldingi taralgan tutam orқa uchlari ustiga tushib u bilan tutashishiga қulay imkoniyat yaratiladi. Ustki taroқ қisқichga yaқinlashadi.
Uchinchi davr–tolalar tutamini ajratish va ustki taroқ bilan tarash.

Oldiga yumalagan ustki valik orқaga yumalab қaytadi va ustma ust joylashgan tolalar uchlarini қisқichga tortib jipslaydi. Ҳozirgina taralgan tolalar taranglashib ustki taraқ ignalariga sanchiladi va ular orasidan utқaziladi. Tolalarning orқa uchlari ustki taroқda taraladi. Kalta tolalar iflosliklar bilan birga ignalar ortida қolib keyingi

tsiklning birinchi davrida tarab tashlanadi. Tolalar xolstcha tutamidan ajratiladi.
Tўrtinchi davr – taroқli baraban bilan tarashga tayyorlash.

Аjratuvchi moslama tolalar portsiyasini olib chiқishda davom etadi. Қisқichlar va ustki taroқ yўnalishini ўzgartirib orқaga қarab xarakatlanib tўrtinchi davrning oxirida қisқichlar tўla yopiladi, tolalar tutami ular orasida қisilib, osilgan xolatga keltiriladi.

Қayta tarashda tolalarning uzunligi bўyicha saralanishi. Қayta tarashda tolalarni uzun va kalta tolalarga, ya`ni taram va tarandiga ajralishini saralanish xodisasi deb tushuniladi. Bu xodisani tushunish maқsadida tolalar tutamining bir tsikldagi xolati taҳlil қilinadi (3.25-rasm).
O<sub>n</sub> - o<sub>n</sub> - ajratuvchi tsilinlrlarning tolalar ajralishi boshlangandagi қisқichi ҳolati.
O<sub>k</sub> - o<sub>k</sub> - ajratuvchi tsilinlrlarning tolalar ajralishi tugashidagi қisқichi ҳolati.
T - t - қisқichlar ҳolati.
Birinchi davrning oxirida taroқli barabancha taramni tarab bўlgandan keyin tutamchaning uzunligi razvodka r dan (1-)f uzunligiga kўproқ bўlib a), f miқdorida ikkinchi davrda ta`minlanadi b) va tutamchaning uchi қisқichga etib uchinchi davr boshlanadi. Unda ustki taroқ tolalarga sanchilgan bўlib uning ignalari orasidan tolalar tutami ajratuvchi valiklar yordamida ajratib olinganda taramning navbatdagi portsiyasi ajratuvchi moslamaga ўtқaziladi. Tutamcha tolalarining orқa uchlaridan ustki taroқda ajralgan kalta tolalar keyingi tsiklda taroқli barabancha bilan taralib tashlanadi. Uchunchi davrning oxirida ta`minlovchi tsilindr xolstchadan (1-)f kattalikdagi uzunlikni mashinaga uzatadi. Ҳozircha kўtarilmagan ustki taroқ ortida tutamcha mazkur kattalikda egilib kўtarilib қoladi v). Tўrtinchi davrda mazkur kўtarilgan қism tўғrilanib o<sub>k</sub> – o<sub>k</sub> chiziғidan (1-)f masofaga ўtib қoladi 3.25-rasm a).
Tutamdan l<sub>1</sub> va l<sub>2</sub> uzunlikdagi tolalarning ajralishini taҳlil қilinsa 1 - tola barabancha taroғi bilan taralib tarandiga chiқishi mumkin, 2 - tola esa ajralish davrining tugashida taramga ўtib қolishi mumkin. 1 - tolaning uzunligi l<sub>1</sub> = [r+ (1-)f]/ ga teng bўlib taramga tolalarning shu uzunlikdagi va undan uzunlari tushishi, tarandiga esa l<sub>2</sub> = (r-f)/ uzunlikdagi va undan kaltalari tushishi mumkin. Bu erda  - tolaning tўғrilanganlik koeffitsienti.
Shunday қilib, tolalar қayta tarashda noaniқ saralanadi va ma`lum uzunlik (l₁ va l₂) dagi tolalar taramda ҳam tarandida ҳam uchraydi. Bu ҳodisa salbiy ҳisoblanib noaniқ saralanuvchi tolalar miқdorini kamaytirish maқsadida tegishli chora tadbirlar қўllaniladi.

3.25-rasm. Tolalarning saralanishi