Taqrizchilar: Geografiya fanlari doktori, professor

Shveysariyada to‘plangan. Ular ikki tipda: bolneologik va iqlimiy tipda joylashgan. Germaniyada yuqorida eslatilgan Baden-Baden va Visbadendan tashqari, yaxshi ma’lum balneologik kurortlar Badenveylar, Vildbad va Bayersbronn hisoblanadi. Ular Shvarsvald, Bad-Xomburg va Bad – Nauxaym tog‘ yonbag‘irilarida joylashgan va Frankfurt – na Mayne, Axen va mamlakat g‘arbidagi boshqa shaharlardan uzoq emas. Iqlimiy kurortlar orasida o‘rmon va tog‘ (Kvedlin-burg, Oberxof, Fyussen), shuningdek dengiz bo‘yi (Vangeroge, Dame, Travemyunde, Xayligenxafen,
Flensburg) kurortlari ustunlik qiladi. Nemislarning o‘zlari shimoliy dengizga nisbatan issiqroq joylarda dam olishni ma’qul ko‘rishsada, bu sog‘lomlashtirish maskanlari turistlardan kamchilik sezmaydi. Germaniya kurortlari har yili 1 mln. dan ortiq kishini qabul qiladi. Nemis bolneologik va iqlim markazlari taklif etayotgan reablitatsiya va profilaktika dasturiga Fransiya, Belgiya, Lyuksemburg, AQSH va Kanada aholisi o‘rtasida talab katta.
Avstriya haqli ravishda o‘zining ko‘psonli kurortlari bilan faxrlanadi. Ulardan eng mashhuri Gastayn daryosi vodiysidagi janubiy Zalsbur provinsiyasida joylashgan Badastayn balneologik kurortidir. U issiq radon buloqlari bazasida barpo etilgan. Avstriya balneologik va iqlim kurortlaridan tashqari, ko‘l bo‘yi davolash - soqlomlashtirish turizmi safarlarini ham rag‘batlantirmoqda. Har yili Atterze, Mondze, Ossiaxer–3e va Toplitsze ko‘llari 1 mln. turistni jalb etadi. Kelayotgan butun turistlarning 20 % ni davolanish maqsadida kelayotganlar tashkil etadi.
Shveysariya kurortlari soni bo‘yicha Avstriya va Germaniyadan biroz orqada bo‘lsada, ammo davolash – sog‘lomlashtirish turizmi yo‘nalishi bo‘yicha mashhurlikda ulardan qolishmaydi. To‘g‘ri, bu mamlakatda kurort xizmatlari faqat badavlat kishilargagina nasib etadi, ularning narxi juda qimmat.
Shveysariyaliklar va xorijiy mehmonlarda balneologik salomatlik maskanlari
(Baden, Bad-Ragats) va ayniqsa tog‘ iqlimi kurortlari (Aroza, Davos, Sankt-Morits,
Sermatt va boshq.) shuhrat qozongan. Shveysariya birinchilar qatorida o‘t-o‘lanlar bilan davolashni tajriba qilib ko‘rgan. O‘t-o‘lanlar qaynatmalari va damlamalari organizm himoya qobiliyatini mustahkamlaydi. Ortiqcha vazndan xolos bo‘lishga, keksayishni sekinlashtirishga yordam beradi. Markazlarda dermatoz, modda almashinuvi buzilishi, diabet, bo‘g‘in kasalliklari, asab buzilishlari muvaffaqiyatli davolanadi.
Janubiy Yevropa davolash-sog‘lomlashtirish turizmi bozori asosan Italiya bilan tanilgan. Uning balneologik kurortlari mamlakat shimoli-sharqida Emilya-
Romanya viloyatida va nafaqat termal suvlari, balki shifobaxsh balchig‘i bilan nom qozongan Iskya orolida to‘plangan, Portugaliya, Ispaniya, Gresiya turistlarni o‘zlarining dengiz bo‘yi iqlim kurortlari bilan jalb etadi. Bu kurortlar dam olish va ko‘ngil ochish zonalari sifatida shuhrat qozongan. Bu mamlakatlarda ixtisolashgan davolash kurortlari uncha ko‘p emas. Umumiy sonda bir necha foizni tashkil etadi, xolos.
Shimoliy Yevropada davolash-sog‘lomlashtirish turizmi past darajada rivojlangan. Daniya, Norvegiya, Finlyandiya, Shvesiya va Niderlandiya kabilar dengiz bo‘yi kurortlari bilan ajralib turadi. Ammo ular ko‘proq ichki ahamiyatga egadir.