Taqdimoti oqsillar biosintezini boshqarilishi. Molekulyar kasalliklar Reja Namangan davlat universiteti Tibbiyot fakulteti yogzgaradigan oqsillar adaptiv oqsillar deyiladi

3. Repressiya mexanizmi

• Laktozaning fermentlar yordamida parchalanishi uning miqdorini kamaytiradi va glyukoza hosil boladi va ATF dan sAMF hosil bolanishini kamaytiradi, bu esa RNK-polimerazaning promotor bilan birikishini qiyinlashtiradi. Muhitda laktozaning butunlay tugashi uning repressorga talanadi va transkriptsiyani blokirlaydi. Oqsil sintezi toziga xos xususiyat boplamini tashqi muhitning keskin oziga xos xususiyat boplamini tashqi muhitning keskin organilgan. Yuqori tuzilgan hayvon va oralgan yadroda joylashganligi genetik axborotning sitoplazmaga tishini qiyinlashtiradi. Yuksak tuzilgan eukariotlarda bakteriya repressorlariga olumki, xromatin strukturasining tuzilishida DNK gistonlar, giston bora, xromatin oqsillari faqat struktura emas, balki DNK ga boglum bir genlarining transkriptsiyasini yengillashtirib yoki qiyinlashtirgan holda boshqaruvchi vazifasini ham bajaradi.
• Gistonlar transkriptsiyaning salbiy boshqaruvchilari boxshash). Ular musbat zaryadga ega bolanadi va transkriptsiyani blokirlaydi, yachirish uchun DNK qismlarini matritsa sifatida ishlatilishiga yoymaydi. Transkriptsiyaning deblokirovkasi yoki derepressiyasi DNK bilan gistonlarning bogy beradi.

Gistonlar xromatin transkriptoni boshqarilishida ishtirok etadi, ammo ular gen boshqarilishining ominlay olmaydilar.

• Gistonlar xromatin transkriptoni boshqarilishida ishtirok etadi, ammo ular gen boshqarilishining ominlay olmaydilar.
• Giston boziga xos boshqaruvchilari vazifasini bajaradi deb hisoblanadi. Bunday oqsillar olanadi. Giston bolangan joylarida transkriptsiyani yengillashtiradilar. Ammo bunday oqsillarning transkriptsiyaga talmagan oqsillar samarali ravishda transkriptsiyani faollaydilar.
• Shunday qilib transkriptsiyani boshqarilishida gistonlar RNK sintezini ingibirlaydilar, giston bosir qiladi, bu esa ularga mos oqsillar toladi.
• Induktorlarning tazaro tasirini inaktivatsiyalash yoki giston bozaro tallari bilan xromosomaning turli qismlariga zininglanishi va transkriptonning RNK li nusxasining hosil bosirida rRNK va tRNK genlarining transkriptsiyasi spetsifik oqsillar strukturasi torisida axborot saqlovchi DNK ning qismlaridan transkriptsiyasiga nisbatan ilgarilab ketadi. Bunda oiladi, keyin esa oqsil sintezini amalga oshirish uchun mRNK sintezlanadi.
  • Oqsil sintezining induktorlari, masalan gormonlar tagziga xos maqsadga muvofiqlik mavjud: oldin oqsil sintezi uchun kuchli apparat (tRNK, rRNK va ribosomalar) yigsiri tugaganidan keyin gistonlardan modifikatsiyalovchi guruhlar ajralishi rolanib, transkriptsiyani toxtashini anglatmaydi. Eukariotlarda mRNK molekulalari ancha turglib, prokariotlarda ular tez gidrolizlanadi. Eukariotlardagi mRNKning yangi nusxalarini hosil qilish blokirlangan taqdirda ham undan matritsa sifatida ribosomalarda oqsil sintezi uchun foydalanish imkonini beradi.