Taqdimot va uni yaratishning zamonaviy dasturiy ta‘minoti

Microsoft PowerPoint — universal, imkoniyatlari keng bo’lgan, ko’rgazmali grafika amaliy dasturlari sirasiga kiradi va matn, rasm, chizma, grafiklar, anima­tsiya effektlari, ovoz, videorolik va boshqalardan tashkil topgan slaydlarni yaratnsh imkonini beradi.

2-slayd
«Pusk» — «Programmo’» — «Microsoft PowerPoint»

G’
3-slayd

4-slyd

Bu muloqot darchasi orqali taqdimot yaratish turini tanlab olish mumkin bo’ladi. 4 ta asosiy bo’lim berilgan, ularning har biri haqida qisqacha to’xtalib o’tamiz.

G’

2-Ilova
Klasterni tuzish qoidalari

1. Topshiriqni diqqat bilan o’qib chiqing.

2. Fikrlarni tarmoqlantirish jarayonida paydo bo’lgan har bir fikrni yozing.
3. Imlo xatolar va boshqa jihatlarga e’tibor bermang.
4. Belgilangan vaqt tugamaguncha yozishni to’xtatmang, fikringizni jamlashga harakat qiling.
5. Fikrlarni chegaralamang, ular o’rtasida o’zaro aloqadorlikka e’tibor qarating.




3-Ilova
Amaliy mashg’ulotni o’tkazish tartibi va reglamenti

№	Ish jarayonlari	Vaqti
1.	Blits-so’rov	20 minut
2.	Kichik guruhlarda ishlash	10 minut
3.	Taqdimot	30 minut
4.	Jamoa bo’lib muhokama qilish.	20 minut

4-Ilova
Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

Guruhlar	Aniq va to’g’ri javob berdi (5 ball)	Misollar keltira oldi (5 ball)	Guruh faol (5 ball)	Jami (15 ball)

15-13 ball – «a’lo»;
12-10 ball – «yaxshi»;
9-6 ball – «qoniqarli»;
5-Ilova
1-o’quv topshiriq
«Blits-so’rov» savollariga javob bering

№	Savollar	Javoblar
1.	PowerPoint qanday dastur hisoblanadi?
2.	Slayd nima? Unda nimalar joylashtiriladi?
3.	Prezentatsiya (taqdimot) deganda nimani tushunasiz? Undan qaerlarda foydalanish mumkin?
4.	PowerPoint dasturi qanday ishga tushiriladi?
5.	Taqdimot yaratishning nechta turi bor? Ularni tavsiflab bering.
6.	Mustaqil ravishda taqdimot yaratish qanday amalga oshiriladi?
7.	PowerPoint dasturining necha xil ish rejimi bor? Ularning har birini tavsiflab bering.
8.	Yangi taqdimot yaratishda Gorizontal menyuning qaysi bo’limi ishlatiladi?
9.	Taqdinmot yaratish muloqot darchasida qanday buyruqlar bor? Ulardan har birining vazifasini antib bering.
10.	Yaratilgan taqdimotlarni saqlash qanday bajariladi?
11.	Taqdimotlarni tahrirlash qanday amalga oshiri­ladi?
12.	Struktura rejimida qanday ishlarni bajarish mumkin?
13.	Struktura rejimida ishlaganda turli amallarni bajaruvchi qanday tugmachalar mavjud? Ulardan har birining vazifasini aytib bering.
14.	Maxsus effekt deganda nima tushuniladi?

6-Ilova
2-o’quv topshiriq

1-guruh

№	Mavzular nomi	Qanday bilimlarga ega bo’ldingiz
1.	PowerPoint dasturini ishga tushirish.
2.	Taqdimotlar yaratish.
3.	Taqdimotlarni saqlash va tahrirlash

2-guruh

4.	POWER POINT dasturda slaydlar rejimida ishlash.
5.	POWER POINT dasturi struktura rejimida ishlash
6.	Maxsus effektlarni o’rnatish.

3-guruh

7.	Slaydlarni saralash rejimida
8.	Namoyish etish rejimi
9.	PowerPointdan chiqish

3-o’quv topshiriq

Test
1. Microsoft PowerPoint dasturi yordamida yaratiladigan hujjatlar qanday nomlanadi?

1. 
   “Prezentatsiya”
   
2. 
   “Kniga”
   
3. 
   “Dokument”
   
4. 
   “List”
   
5. 
   “Slayd”
   

2. Microsoft PowerPoint dasturida yangi hujjat yaratilganda, odatda dastur tomonidan unga qanday nom beriladi?

1. 
   “Kniga 1”
   
2. 
   “Dokument 1”
   
3. 
   “Listo’ 1”
   
4. 
   “Prezentatsiya 1”
   
5. 
   “Slaydo’ 1”
   

3. Kompyuter diskida yoki ixtiyoriy axborot tashuvchida joylashgan «*.pptx» kengaytmali faylga sichqoncha ko’rsatkichi bilan ikki marta bosilsa qanday jarayon sodir bo’ladi?

1. 
   Microsoft Word dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
   
2. 
   Microsoft Excel dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
   
3. 
   Microsoft PowerPoint dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
   
4. 
   Microsoft WordPad dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
   
5. 
   Microsoft Access dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
   

4. Keltirilgan amallarning qaysi biri taqdimotlarni saqlash uchun mo’ljallanmagan?

1. 
   “Faylg’Soxranit” menyu amali
   
2. 
   “Faylg’Soxranit kak” menyu amali
   
3. 
   “CtrlQS” tugmalar birikmasi
   
4. 
   “CtrlQ F12” tugmalar birikmasi
   
5. 
   “ShiftQF12” tugmalar birikmasi
   

5. Taqdimotga (prezentatsiya) yangi slayd qo’shish uchun qanday amalni bajarish kerak?

1. 
   «Pravkag’Vstavka slayd» menyu amalini
   
2. 
   «Pravkag’Vstavit» menyu amalini
   
3. 
   «Vstavkag’Novo’y slayd» menyu amalini
   
4. 
   «Glavnayag’Sozdat slayd» menyu amalini
   
5. 
   «Faylg’Sozdat» menyu amalini
   

6. Quyidagi rejimlarning qaysi biri yordamida Microsoft PowerPoint dasturi oynasida slaydlarning kichiklashtirilgan ko’rinishi tasvirlanib, ularning tartibini va o’rnini o’zgartirish mumkin?
a)“Obo’chno’y”
b)“Sortirovhik slaydov”
c)“Pokaz slaydov”
d)“Slaydo’”
e)“Miniatyura”
7. Taqdimotlar yaratishda ko’pgina hollarda ob’ektlardan nusxa ko’chirishga to’g’ri keladi. Slaydlardagi ob’ektlarni nusxalash qanday amalga oshiriladi?

1. 
   «Alt» tugmasini bosgan holda sichqoncha ko’rsatkichi bilan ob’ektni yangi joyga o’tkazish
   
2. 
   «Shift» tugmasini bosgan holda sichqoncha ko’rsatkichi bilan ob’ektni yangi joyga o’tkazish
   
3. 
   «Ctrl» tugmasini bosgan holda sichqoncha ko’rsatkichi bilan ob’ektni yangi joyga o’tkazish
   
4. 
   Sichqoncha yordamida ob’ektni belgilash va Enter tugmasini bosish
   
5. 
   Sichqoncha yordamida ob’ektni belgilash va Insert tugmasini bosish
   

8. Taqdimot vaqtida (demonstratsiya) slaydlar namoyishi so’ngida slaydlar namoyishi tugallanganligini anglatuvchi qora ekran paydo bo’ladi va ixtiyoriy tugmani bosish talab qilinadi. Ixtiyoriy tugma bosilgandan so’ng nima sodir bo’ladi?

1. 
   Slaydlar namoyishi tugallanadi va PowerPoint dasturi yopiladi
   
2. 
   Slaydlar namoyishi tugallanadi va taqdimot yopiladi
   
3. 
   Slaydlar namoyishi qaytadan boshlanadi
   
4. 
   Slaydlar namoyishi tugallanadi, PowerPoint oynasi va taqdimotga qaytiladi
   
5. 
   Hech narsa sodir bo’lmaydi
   

9. Taqdimot namoyishi vaqtida “Ruchka” instrumentini ekranga qanday chiqarish mumkin?

1. 
   Joriy slaydga sichqoncha chap tugmasini ikki marta bosish va kontekst menyusidan «Ukazatel G’ Ruchka» menyu bo’limini tanlash orqali
   
2. 
   Joriy slaydga sichqoncha o’ng tugmasini bosish va kontekst menyusidan «Ukazatel G’ Strelka» menyu bo’limini tanlash orqali
   
3. 
   Joriy slaydga sichqoncha o’ng tugmasini bosish va kontekst menyusidan «Ukazatel G’ Ruchka» menyu bo’limini tanlash orqali
   
4. 
   Joriy slaydga sichqoncha o’ng tugmasini bosish va kontekst menyusidan «Ukazatel G’ Vo’delenie» menyu bo’limini tanlash orqali
   
5. 
   Microsoft PowerPoint dasturida bunday instrument mavjud emas
   

10. Taqdimot namoyishi vaqtida siz 15 slaydda turibsiz, ammo 3 slaydga qaytishingiz kerak. Darxol ushbu slaydga qaytish uchun nima qilish kerak?

1. 
   Klaviaturadan CtrlQ3 tugmalar birikmasini bosish kerak?
   
2. 
   Sichqoncha o’ng tugmasini bosish va kontekst menyusining «Pereyti k slaydu» bo’limidan 3-slaydni tanlash kerak
   
3. 
   Sichqoncha g’ildiragini orqaga uch marta aylantirish kerak
   
4. 
   Sichqoncha g’ildiragini bosish va va kontekst menyusining «Pereyti k slaydu» bo’limidan 3-slaydni tanlash kerak
   
5. 
   PageDown tugmasini 3 marta bosish kerak
   

11. Slaydlarni chop etish oynasining «Pechatat» ro’yxatidagi qaysi amal bir betga bir nechta slaydlarni chop etish imkonini beradi?

1. 
   «Slaydo’»
   
2. 
   «Vo’dachi»
   
3. 
   «Zametki»
   
4. 
   «Struktura»
   
5. 
   «Stranitso’»
   

12. Taqdimot namoyishi vaqtida klaviaturadagi Page Down tugmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?

1. 
   Navbatdagi slaydga o’tiladi
   
2. 
   Oldingi slaydga o’tiladi
   
3. 
   Slaydlar namoyishi to’xtatiladi
   
4. 
   Birinchi slaydga o’tiladi
   
5. 
   Oxirgi slaydga o’tiladi
   

13. Taqdimot namoyishi vaqtida klaviaturadagi Page Up tugmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?

1. 
   Slaydlar namoyishi to’xtatiladi
   
2. 
   Navbatdagi slaydga o’tiladi
   
3. 
   Birinchi slaydga o’tiladi
   
4. 
   Oldingi slaydga o’tiladi
   
5. 
   Oxirgi slaydga o’tiladi
   

14. Taqdimot namoyishi vaqtida klaviaturadagi Esc tugmasi bosilsa nima sodir bo’ladi

1. 
   Navbatdagi slaydga o’tiladi
   
2. 
   Oldingi slaydga o’tiladi
   
3. 
   Birinchi slaydga o’tiladi
   
4. 
   Oxirgi slaydga o’tiladi
   
5. 
   Slaydlar namoyishi to’xtatiladi
   

15. Microsoft PowerPoint – bu:

1. 
   Matn muxarriri
   
2. 
   Jadval muxarriri
   
3. 
   Grafik muxarrir
   
4. 
   Taqdimot muxarriri
   
5. 
   Barcha javoblar to’g’ri
   

16. Microsoft PowerPoint dasturida yaratilgan hujjatning rasmda belgilangan qismi qanday nomlanadi?
G’

1. 
   “List”
   
2. 
   “Stranitsa”
   
3. 
   “Slayd”
   
4. 
   “Pole”
   
5. 
   “Prezentatsiya”
   

17. Microsoft PowerPoint dastur interfeysining rasmda keltirilgan qismi qanday nomlanadi?
G’

1. 
   “Listo’”
   
2. 
   “Stranitso’”
   
3. 
   “Slaydo’”
   
4. 
   “Struktura”
   
5. 
   “Miniatyuro’”
   

18. Rasmda ko’rsatilganidek, Microsoft PowerPoint dasturida quyidagi “Nadpis” ob’ektining yashil rangli markeri sichqoncha yordamida biror tomonga surilsa nima sodir bo’ladi?
G’

1. 
   Ob’ekt chapga suriladi
   
2. 
   Ob’ekt o’ngga suriladi
   
3. 
   Ob’ektning shakli chapga og’ishadi
   
4. 
   Ob’ektning shakli o’ngga og’ishadi
   
5. 
   Ob’ekt ma’lum burchakka buriladi
   

19. Microsoft PowerPoint dasturida quyidagi “Nadpis” ob’ektining rasmda ko’rsatilganidek burchak markerlari sichqoncha yordamida siljitilsa nima sodir bo’ladi?

1. 
   Ob’ektning balandligi o’zgaradi
   
2. 
   Ob’ektning kengligi o’zgaradi
   
3. 
   Ob’ekt mos yo’nalishga buriladi
   
4. 
   Ob’ektning balandligi va kengligi birgalikda o’zgaradi
   
5. 
   Ob’ektning shakli burchak bo’yicha og’ishadi
   

20. Microsoft PowerPoint dasturida quyidagi “Nadpis” ob’ektining rasmda ko’rsatilganidek tomon markerlari sichqoncha yordamida siljitilsa nima sodir bo’ladi?
G’

1. 
   Mos tomon bo’yicha ob’ektning balandligi yoki kengligi o’zgaradi
   
2. 
   Ob’ekt mos yo’nalishga buriladi
   
3. 
   Ob’ektning balandligi va kengligi birgalikda o’zgaradi
   
4. 
   Ob’ektning shakli mos yo’nalishga og’ishadi
   
5. 
   Barcha javoblar to’g’ri
   

16 Mavzu

Power Point dasturi va uning imkoniyatlari

16.1. Oquv mashg’ulotnining texnologiyasi modeli

O’quv soati: 2 soat	Talabalar soni: 12
O’quv mashg’ulotining shakli vaturi	Amaliy – bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish bo’yicha o’quv mashg’ulot
Amaliy mashg’ulot rejasi	Animatsion effektlar tayyorlash. Diagrammalarni quyish ustida kompyuterda ishlash  Slaydlarni ko’chirish, nusxa olish va qayta takrorlash ustida amallar bajarish Boshqa taqdimotga slaydlarni ko’chirish. Boshqa taqdimotga slaydlardan nusxa olish.
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Power Point dasturi va uning imkoniyatlari to’g’risidagi bilimlarni mustahkamlash, chuqurlashtirish va shakillantirish.
Pedogogik vazifa:	O’quv faoliyatining natijasi:
mavzu bo’yicha o’zlashtirilgan bilimlar qay darajada ekanligini aniqlaydi; Mavzuning asosiy tushinchalsri to’risida tushuntirish beradi. o’tilgan mavzularni takrorlash uchun imkon yaratadi; o’quv fani bo’yicha yakuniy xulosalar chiqarishga yordam beradi	Diagrammalarni quyish to’g’risida aniq ma’lumotga ega bo’ladilar; Slaydlarni ko’chirish, nusxa olish va qayta takrorlash to’g’risida malakaga ega bo’ladilar; Boshqa taqdimotga slaydlarni ko’chirishni aniq bilib oladilar; Boshqa taqdimotga slaydlardan nusxa olishni kompyuterda o’zi mustaqil ishlay oladilar.
O’qitish metodlari	Amaliy mashg’ulot, baxs-munozara, kopyuterda ishlash,
O’qitish vositalari	Darslik, blits-so’rov texnikasi, “3x3 loyixasi”, markerlar, kopyuter, vatman kog’ozi, doska, bo’r
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari	Jamoa va guruhlarda ishlash, individual.
O’qitish shart-sharoiti	Texnik vositalar bilan ta’minlangan, o’qitish usullarini qo’llash mumkin bo’lgan o’quv xona.
Qaytar aloqani usul va vositalari	Kuzatish, og’zaki nazorat, yozma nazorat, savol-javobli so’rov, o’quv topshiriq, Insert texnikasidan foylalangan holda o’qish.

16.2. O’quv mashg’ulotning texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyatning mazmunim
	o’qituvchining	talabalarning
I bosqich. Kirish (20 daqiqa)	1.1. O’quv mashg’ulotining mavzusini, rejasini, maqsadini, o’tkazish tartibini e’lon qiladi. Eslatma maqsadida slydlardan foydalanadi. (1-ilova)	Tinglaydi, yozadi
	1.2 Talabalarni 3-4 kichik guruhlarga bo’ladi. Guruhda ishlash bo’yicha baholash mezonlari va ishlash qoidalari bilan tanishtiradi (2-ilova).	Kichik guruhlarga bo’linadi
2 bosqich. Asosiy jarayon (60 daqiqa)	2.1. Talabalarga uyga berilgan vazifaning nazoratini o’tkazadi, baholaydi.	Uyga ma’ruza darsida berilgan vazifani topshiradi.
	2.2. “Menyular qatorida qanday menyu turlari bor? Ularning vazifalarini qisqacha tushuntirib bersdilar va muhokama qiladilar” (3-ilova). 2.3. Javoblarni mustaxkamlash maqsadida blits-so’rov o’tkazadi (3-Ilova). Javoblarni tinglaydi, xatolarni to’g’rilaydi, to’ldiradi, xulosalaydi. Faol guruh rag’batlantiriladi.	Vatman qog’ozlarda vazifalarni bajaradi. Javoblar taqdim etiladi. Savollarga javob beradi.
	2.4. “Animatsion effektlardan qaerlarda foydalanish mumkin?” savolini «3x3 loyixasi” orqali tashkil etadi (4-Ilova). O’qituvchi talabalarga murojaat qiladi va eng to’g’ri javoblar hamda fikrlarni qayd qiladi. Faol guruh rag’batlantiriladi.	Vatman qog’ozlarda vazifalarni bajaradi. Javoblar taqdim etiladi.
	2.5. Bob yakunida mavzular yuzasidan venn diagrammasini tuzadilar (6-Ilova).	Kichik guruxlarga bo’linadi
3 bosqich. Yakuniy bosqich (10 daqiqa)	3.1. Mavzuda qo’yilgan savollar va ularning yoritilganiga o’qituvchi yakun yasaydi (xulosa qiladi) aytilmagan tomonlari ustida ishlash lozimligini aytadi. Guruhlarga o’zaro baholash natijalarini e’lon qiladi. Tavsiya qilingan adabiyotlarni o’rganishni tavsiya qiladi.	O’UMga qarang. Mustaqil ishlash uchun topshiriqni yozib oladi.
	3.4. Kelgusi mavzuga tayyorgarlik ko’rish uchun vazifa beradi. Insert texnikasidan foylalangan holda o’qish va jadvalini tuzish (7-Ilova).	Tinglaydilar. Yozib oladilar

1-Ilova
1- slayd

Animatsiya — bu, ob‘yektlar, kameralar, yorug’lik manbalarining o’zaro joyini almashtirish yoki ularning parametrlarini vaqt bo’yicha o’zgarishiga ega bo’lgan vazifa yoki topshiriqdir. Hozirgi paytda kompyuterli grafika vositalarini ko’llashning ushbu sohasi kuchli rivojlanishni boshdan kechirmoqda. Animatsion grafika o’zida rang, tasvir va illyustrativ grafika (mashinaviy tasvirlar, illyustrativ matnlar, chizmalar, eskizlar va boshqalar) bilan ishlay olish imkoniyatiga ega.

2- slayd

G’

3- slayd

Slayd matnlarining animatsiyasi. Matn yozilgan barcha slaydlarni ekranda namoyish etadi.