Taqdimot ishi Buxoro Davlat Universiteti Pedagogika fakulteti

Ong va til. Тil ongning insongagina xosligini isbotlovchi omillardan biridir. Хush, til deganda o`zi nima tushuniladi? Тil, bu eng avvalo, muayyan belgilar tizimi demakdir. Ammo, tilning xususiyatlarini shu bilangina cheklash to`g`ri emas. Negaki, muayyan belgilar tizimi xayvonlarga ham xos, ular yordamida jonzodlar o`rtasida muayyan axborot almashinuvi sodir bo`ladi.Aytaylik, kabutarlarining «muxabbat» raksi, jonzodlarning xavf-xatar paydo bo`lganda turli tovush — belgilar yordamida bir-birini ogoxlantirishi, ayrim xayvonlarning o`zi yashaydigan xududni turli yo`llar bilan «chegaralab» chiqishi ana shunday belgilar tizimining o`ziga xos ko`rinishlaridir. Lekin, jiddiy e’tibor beriladigan bo`lsa, bu belgi — signallar tizimi o`zok davom etgan evolyutsiya davomida xosil qilingan reflekslar ekanligiga ishonch xosil qilish mumkin.

Хatti-harakat yoki boshqa belgilar yordamida o`zatilayotgan axborotning mazmuni muayyan vaziyatdagi holat bilan belgilangan bo`ladi. Bundan farqli ularok inson nutki, tili konkret vaziyat, makon va zamondan holi bo`lishi, unga bog`liq bo`lmasligi ham mumkin. Boshqacha aytganda, u o`zida utmishni, hozirgi holatni va istiqbolni ham ifodalashi mumkin. Bu inson tilining belgilar tizimi sifatida xayvonot dunyosida amal qiladigan belgilardan tub farqini ko`rsatuvchi muxim xususiyatidir.

Тil kayd qilinganidek, belgilar tizimidir. Fan yo`qsak taraqqiy qilgan xayvonlarda axborot o`zatishga xizmat qiladigan murakkab belgilar tizimi mavjud ekanligi va u xayvonot olami evolyutsiyasi bilan bir paytda takomillashib borganligini isbotlamokda. Demak, til yo`q joydan, birdaniga paydo bo`lib qolmagan. Ong in’ikos shakllarning o`zok davom etgan evalyutsiyasining tabiiy xosilasi bo`lganidek, u bilan uzviy bog`liq bo`lgan inson nutki ham axborot o`zatishga xizmat qiladigan belgilarning murakkablashib borishi jarayonining zaruriy natijasidir.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.M.G.Davletshin, C.M.To’ychiyeva ,,Umumiy psixologiya”(o’quv qo’llanma)

2.F.I.Xaydarov, N.I.Xalilova ,,Umumiy psixologiya”

3.E.G’oziyev ,,Umumiy psixologiya”

4.A.Xuseynova, A.Nazarov ,,Umumiy psixologiya”

E’tiboringiz uchun raxmat!!!