Tana skeleti Umurtqalar Qovurg‘alar



Download 0,59 Mb.
bet4/13
Sana12.07.2022
Hajmi0,59 Mb.
#782432
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
Muskullar haqida ta’limot umumiy ma’lumotlar

TANA SKELETI
Odamning tana skeleti umurtqa pog‘onasi va o‘n ikki juft qovurg‘a, to‘sh suyagidan tashkil topgan ko‘krak qafasi (compages thoracis, tharax-BNA) suyagidan iborat.
Umurtqa pog‘onasi (collumna vertebralis) bir-birining ustida joylashgan 33, 34 ta umurtqalar yig‘indisidan tashkil topgan bo‘lib, bular bo‘yin umurtqalari (yettita); ko‘krak umurtqalari (o‘n ikkita), bel umurtqalari (beshta), dumg‘aza umurtqalari (to‘rtta), beshtasi o‘zaro birlashib bitta dumg‘aza suyagini hosil qilgan va dum umurtqalari bo‘limlariga ajratiladi.
Umurtqa pog‘onasining o‘rtacha uzunligi erkaklarda 73–75 sm, ayollarda esa 69–71 sm. Shundan bo‘yin qismi uzunligi 13–14 sm, ko‘krak bo‘limi 27–30 sm, bel qismi 17–18 sm va dumg‘aza qismi 12–15 sm.
Odam umurtqa pog‘onasi organizmning tayanchi bo‘libgina qolmay, balki umurtqa kanalida joylashgan orqa miyani muhofaza qiladi va gavda bilan kalla harakatida faol qatnashadi.
Har qaysi umurtqaning tayanch vazifasini bajaradigan tanasi (corpus vertebrae), ravog‘i (arcus vertebrae) bor, umurtqa ravog‘i tanasiga ikkita oyoqchasi (pedinculi arcus vertebrae) orqali birlashib, umurtqa teshigini (foramen vertebrale) hosil qiladi. Hamma umurtqalarning teshiklari birga qo‘shilib umurtqa kanali (canalis vertebralis) vujudga keladi, orqa miya ana shu kanalda joylashib, tashqi muhit ta’siridan saqlanib turadi. Umurtqa ravog‘ida tepa va pastki juft bo‘g‘im o‘simtalari (processus articularis superiores et inferiores) joylashgan. Umurtqa ravog‘ining o‘rta qismida orqa tomonga bitta o‘tkir qirrali o‘siq (processus spinosus), ikki yon tomonidan bittadan ko‘ndalang o‘siq (processus tranversus) ko‘rinadi. Umurtqa tanasi bilan bo‘g‘im o‘siqlarining o‘rta qismlarida yuqori va pastki o‘ymalar (incisurae vertebrales superiores et inferiores) joylashgan. Umurtqa pog‘onasida yuqoridagi umurtqaning pastki o‘ymasi pastki umurtqaning yuqori o‘ymasi bilan birlashib, har tarafda bittadan umurtqa oraliq teshigi (foramina intervertebralia)ni hosil qiladi. Bu teshiklar orqali orqa miya nervlari va qon tomirlari o‘tadi. Odam umurtqalarining orasida bel va dumg‘aza umurtqalari katta hajmli bo‘lib, bosh, tana va qo‘l og‘irligi ana shular vositasida chanoq orqali oyoqqa tarqaladi. Dum umurtqalari, aksincha, odamda o‘sishdan to‘xtab yo‘qolib borayotgan qoldiq umurtqalar hisoblanadi. Bularning tanalari kichkina bo‘lib, ravoqlari bo‘lmaydi.



Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish