Tamirmiywe o’nimlerin saqlaw xanalarindag’i fiziologiyaliq protssesleri ha’m olardi qadag’alaw usillari

Ura ham uyin qurilmalarinin ahimiyeti

Ura ha’m u’yinler o’lshemi boyınsha bir-birinen parıq qıladı. Aktiv samallatqısh turaqlı u’yin maydanları ken’ tarqalg’an. Tamırmiywelerdi saqlaw ushın u’yinlerdin’ maydanı 800-1000 t ga mo’lsherlenip esaplanadı. U’yinnin’ uzınlıg’ı - 24 m, eni - 4 m, to’gilgen haldag’ı o’nimnin’ biyikligi - 1,7 m quraydı. Ba‘zıda u’yinlerdin’ astınan - 0,7 m shuqır qazılg’an bolıwı da mu’mkin (bunda onın’ to’mengi bo’liminin’ eni - 2,7 m, joqarı bo’liminin’ eni - 3,5 m). Eki ventiliyator (3) ja’rdeminde tiykarg’ı qarıq (5) ke hawa jiberiledi. Son’ınan bo’listiriwshi qarıqlar (6) boylap u’yindegi (4) o’nimlerdin’ astına jiberiledi. Ha’r bir bo’listiriwshi qarıqlar zadvijka menen ta‘minlengen bolıp, olar u’yinlerdin’ astınan hawa jiberiw yaki jawıp qoywdı ta‘minleydi. Ventilyatorlardın’ ha’r biri avtonom halda islep altı u’yinge hawa beredi. Eger za’ruriyat tuwılsa tiykarg’ı qarıqtag’ı zadvijkalar ja’rdeminde basqa u’yinlerge de hawa beriledi.

1-su’wret. Uyin sxemasi

1-suw ag’atug’ın kanal; 2-hawa almasıw kanalı; 3-tosıq; 4-sorıwshı truba; 5-hawa tartıwshı truba; I-kartoshka (kartoshka); II-saban; III-da’slepki topıraq qatlami; IV- son’g’ı topıraq qatlamı.

Jerden tayarlang’an tiykarg’ı qarıqlardın’ ornına gerbishten de paydalansaning paydalansa boladı. Bo’listiriwshi kanal sıpatında diametri 200 mm bolg’an asbotsementli quwırdan paydalanıladı.

Ura ha’m u’yinler jabılıw tu’rine qarap ta parıq qıladı. Bir qatlamlı etip jabılg’an uralar tamırmiywelerdi saqlaw ushın isletiledi. Bunda tamırmiyweler salıng’an uralardın’ u’stine topıraq salınadı (0,15-0,2 m). Suwıq tu’sken payıtda saqlaw zonasına qarap topıraqtı 1-1,5 m geshekem jetkiziw mu’mkin. Eki qatlamlı u’yinler ken’ tarqalg’an bolıp, bunda: birinshi qatlamı - saban, ekinshi qatlamı - topıraq. Uralar u’sh qatlamlı da boladı: birinshi qatlamı – topıraq, son’ınan –saban ha’m ja’ne topıraq. Suwıq dumanlı ma’mleketlerde to’rt qatlamlı u’yinler de isletiledi: saban, topıraq, son’ınan suwıq tu’siwi menen ja’ne bir ma’rtebe saban ha’m topıraq penen jabıladı. Bes qatlamlılarda bolsa: to’rtinshi qatlam u’stinen opilka, saban yaki qar menen jabıladı.
2-su’wret. U’yin ha’m Uralardı jabıw usılları:

a) – bir qabatli; b) – eki qabatlı; v) – u’sh qabatlı; g) – to’rt qabatli; d) – bes qabatli; 1 – topıraq; 2 – saban; 3 – qırındı, saban yaki qar.