Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

I 

 

 

Ikki  marta  soliqqa  tortish  –  1)  soliqlarni  daromad  (kapital)ning 

yagona  manbaidan  olinishi; 2) qo‘shma  korxona  xorijiy  ishtirokchisining 

foydasini xorijga o‘tkazilayotgan paytda soliqqa tortish va xuddi shu foydani 

 

761 

xorijiy  ishtirokchi  mamlakatida  soliqqa  tortilishi; 3) sof  foyda  (daromad) 

(korporatsiyalar  foydasi)  va  undan  to‘lanadigan  dividendlarni  ular  shaxsiy 

daromadga  aylanayotgan  paytda  soliqqa  tortish.  Boshqa  mamlakatda 

to‘langan  soliqlarni  bu  mamlakatda  hisobga  olish  yoki  bir  mamlakatdagi 

soliqqa tortish manbaini ikkinchi mamlakatda soliqqa tortishdan ozod qilish 

yo‘li  bilan  ikki  marta  soliqqa  tortishdan  qutilish  mumkin. 1979 yilda  BMT 

tomonidan  manfaatdor  davlatlar  o‘rtasidagi  munosabatlarda  ikki  marta 

soliqqa tortishga barham berish uchun maxsus konventsiya ishlab chiqilgan 

bo‘lib,  uning  asosida  ikki  tomonlama  bitimlar  imzolanadi.  Ular  tomonidan 

o‘rnatilgan  soliqqa  tortish  tartibiga  ko‘ra  qo‘shma  korxona  xorijiy 

ishtirokchisi o‘z foydasini xorijga o‘tkazayotgan paytda qo‘shimcha soliqdan 

ozod qilinadi. 

 

Investitsiyalar  –  yuridik  jihatdan  mustaqil  bo‘lgan  korxonaga  uzoq 

muddat (bir yildan kam bo‘lmagan) davomida qo‘shimcha foyda olish, ta’sir 

etish  doirasini  sotib  olish  maqsadlarida  yoki  shu  sohada  o‘z  faoliyatini 

tashkil  qilgandan ko‘ra  uni shunday  qo‘yish  (sarf etish)  afzalroq  bo‘lganligi 

uchun  kapitalni  joylashtirish.  Foyda  (daromad)  olish  va  ijobiy  ijtimoiy 

samaraga  erishish  maqsadida  pul  mablag‘lari,  maqsadli  bank  omonatlari, 

aksiyalar  va  boshqa  qimatbaho  qig‘ozlar,  texnologiyalar,  mashinalar, 

asbob-uskunalar, litsenziyalar, kreditlar, boshqa har xil mulklar yoki mulkiy 

huquqlar  hamda  intellektual  boyliklarni  tadbirkorlik  va  faoliyatning  boshqa 

turlari  obyektlariga  qo‘yilishining  barchasi  investitsiyalar  hisoblanadi. 

Investitsiyalarning  moliyaviy,  real,  yalpi,  sof,  xususiy  va  davlat  kabi  turlari 

bo‘lishi mumkin.