Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

13.2. Baho turlari, uning tarkibiy tuzilmasi va baholarni 

 shakllantirish metodlari 

 

 

Bozor  iqtisodiyotida  tovarlarning  turli  guruhlariga  mos 

ravishda baholarning harakatchan tizimi amal qiladi. Baho turlarini 

tizimlashtirish uchun turli belgilar bo‘yicha ularni tasniflash amalga 

oshiriladi. 

 

Baholarni quyidagi belgilarga ko‘ra tasniflash mumkin: 

•  aylanmaga xizmat qilish xarakteri bo‘yicha; 

•  o‘rnatilishi (belgilanishi)ga qarab; 

•  vaqt omiliga ko‘ra; 

•  baholar xususida ma’lumotlarni olish usuliga muvofiq; 

•  bozor turi (ko‘rinishi)ga bog‘liq ravishda; 

•  hududiy bozorlarga bog‘liqligini nazarda tutib; 

277 

•  o‘z kapitalining rentabelligi; 

•  aylanma aktivlarning rentabelligi; 

•  aylanmadan tashqaridagi aktivlarning rentabelligi; 

•  investitsiyalarning rentabelligi. 

Sotuv  (sotish)  rentabelligi  XYuS  sotuvi  (sotishi)ning  hajmida 

sof  foydaning  salmog‘ini  ko‘rsatadi  va  uni  quyidagi  formula 

yordamida aniqlash mumkin: