Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Soliqqa  tortish  prinsiplari  (tamoyillari)  –  soliq  siyosatini  amalga 

oshirishni  belgilab  beradigan  va  soliqlar  bo‘yicha  byudjet  topshiriqlarini 

tuzish  orqali  realizatsiya  qilinadigan  mustahkam  o‘rnashib  qolgan  qoidalar 

yig‘indisi.  Ularning  eng  muhimlari  qatoriga  quyidagilar  kiradi: 1) adolatlilik. 

Bu  prinsip  fuqarolar  o‘rtasida  ularning  daromadlariga  mos  ravishda 

soliqlarning  bir  tekis  taqsimlanishini  va  soliqqa  tortishning  hammaga  (eng 

 

777 

umumiyligini)  tegishli  ekanligini  taqoza  etadi; 2)  aniqlilik.  Bu  prinsip 

soliqning  summasi,  uni  hisoblash  tartibi  (uslubi)  va  to‘lov  vaqti  soliq 

to‘lovchiga oldindan aniq ma’lum bo‘lishi kerakligini talab qiladi; 3) qulaylilik. 

Bu  prinsip  soliq  to‘lovchilar  uchun  soliqning  olinish  uslubi  (tartibi)  va  vaqti 

eng  qulay  bo‘lishi  kerakligini  anglatadi; 4) iqtisod  qilish,  tejab  tergash.  Bu 

prinsipning  mazmuni  soliqqa  tortish  tizimini  oqilonalashtirish  va  soliqlarni 

undirish  xarajatlarini  kamaytirishdan  iboratdir.  Vaqt  o‘tishi  bilan  soliqqa 

tortishning  bu  prinsiplari  qatoriga  soliqlarning  harakatchanligi  va  etarliligini 

ta’minlash  (davlatning  obyektiv  ehtiyojlari  va  imkoniyatlariga  muvofiq  soliq 

oshirilishi  yoki  qisqartirilishi  (kamaytirilishi)  mumkin),  soliqqa  tortishning 

zaruriy manbasi va obyektini tanlash, soliqqa tortishning bir martaliligi kabi 

prinsiplar ham qo‘shildi.