Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Yoshga  doir  pensiya  Pensiya  jamg‘armasining  xarajatlarida 

asosiy  o‘rin  egallaydi.  Bu  pensiya  25  yildan  kam  bo‘lmagan, 

umumiy  mehnat  stajiga  ega  bo‘lgan  va  60  yoshga  yetgan 

erkaklarga, 20 yildan  kam  bo‘lmagan,  umumiy  mehnat  stajiga  ega 

bo‘lgan  va  55  yoshga  yetgan  ayollarga  belgilanadi.  Istiqbolda 

mamlakatimizda 

bosqichma-bosqich 

fuqarolarning 

pensiyaga 

537 

chiqish  yoshlarini  oshirish  ko‘zlangan  bo‘lib, ayollar  uchun  58 yosh, 

erkaklar  uchun  63  yosh  yoshga  doir  pensiyaga  chiqish  yoshi  deb 

belgilanishi  rejalashtirilmoqda.  Shaxslarning  alohida  toifalari  (urush 

nogironlari  va  ularga  tenglashtirilgan  shaxslar,  bolalikdan  nogiron 

farzandlarning  onalari,  liliputlar  va  pakanalar,  kon  sanoatidagi 

yetakchi kasb egalari bo‘lgan xodimlar, bevosita erosti va ochiq kon 

ishlarida  ko‘mir,  ma’danlar  va  boshqa  foydali  qazilmalarni  qazib 

olishda, shaxtalar va konlar qurilishida to‘liq ish kuni davomida band 

bo‘lgan  xodimlar,  uchuvchilar  va  uchuvchi-sinovchilar  tarkibiga 

kiruvchi  xodimlar,  teatrlar  va  boshqa  teatr-tomosha  korxonalari 

artistlarining  ayrim  toifalari, mehnat  sharoiti  zararli  va  og‘ir  ishlarda 

to‘liq  ish  kuni  davomida  band  bo‘lgan  xodimlar,  bolalikdan  nogiron 

farzandlarni  sakkiz  yoshgacha  tarbiyalagan  onalar,  nogiron  bolalar 

uchun  ixtisoslashgan  ta’lim  muassasalari, «Mehribonlik»  uylari, 

harbiy  akademik  litseylar,  tarbiya  koloniyalari  o‘qituvchilari, 

ixtisoslashgan  tibbiy  muassasalarning  shifokorlari  va  o‘rta  tibbiy 

xodimlari,  qariyalar,  nogironlar  va  yolg‘iz  fuqarolarga  xizmat 

ko‘rsatishda  bevosita  band  bo‘lgan  ijtimoiy  xodimlar  va  boshqalar) 

uchun yoshga doir (qarilik pensiyasi) imtiyozli tarzda tayinlanadi. 

Pensiya  yoshiga  etgan,  lekin  to‘liq  mehnat  stajiga  ega 

bo‘lmaganlarga,  agar  u  (hozirda  7  yil,  istiqbolda  bosqichma-

bosqich  oshirish  rejalashtirilgan,  avval  10  yil,  keyin  12  yil, 

keyinchalik Xalqaro mehnat tashkiloti tomonidan belgilab berilgan 

mehyorga  muvofiq  ravishda  kamida  15  yilni  tashkil  qilishi 

rejalashtirilgan)  yildan  kam  bo‘lmasa,  to‘liqsiz  staj  bo‘yicha 

yoshga doir pensiya belgilanadi. 

Texnologiyadagi,  ishlab  chiqarish  va  mehnatni  tashkil 

etishdagi 

o‘zgarishlar, 

xodimlar 

soni 

(shtati) 

yoki 

ish 

xususiyatining 

o‘zgarishiga 

olib 

kelgan 

ishlar 

hajmining 

qisqarganligi  yoxud  korxonaning  tugatilganligi  munosabati  bilan 

ishdan  ozod  etilgan  va  ishsiz  deb  e’tirof  etilgan  erkaklar  —  58 

yoshga  to‘lganda  va  ish  staji  kamida  25  yil  bo‘lgan  taqdirda, 

ayollar  —  53  yoshga  to‘lganda  va  ish  staji  kamida  20  yil  bo‘lgan 

taqdirda  yoshga  doir  pensiyalarni  muddatidan  oldin  olish 

huquqiga ega bo‘ladilar. 

Yoshga  doir  pensiyalar  ishdagi  tanaffuslar  mavjudligidan 

qat’iy  nazar,  oxirgi  o‘n  yillik  mehnat  faoliyati  davomidagi  istalgan 

ketma-ket  besh  yil  uchun  (pensiya  tayinlashni  so‘rab  murojaat 

etgan kishining tanlovi bo‘yicha) hisoblangan bir oylik o‘rtacha ish 

---

560 

to‘lanadi.  Farzandlikka  olingan  bolalarga  bola  tug‘ilganda 

beriladigan bir martalik nafaqa umumiy asoslarda beriladi. 

Agar  ayol  homiladorlik  bo‘yicha  ta’til  davrida  ishdan 

bo‘shab,  shu  davr  mobaynida  homiladorlik  va  tug‘ish  bo‘yicha 

nafaqa  olgan  bo‘lsa,  bir  martalik  nafaqa  umumiy  asoslarda 

beriladi. Bola o‘lik tug‘ilgan hollarda nafaqa to‘lanmaydi.