|
bir
haftalik
muddatda
tegishincha
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari
viloyatlar
va
Toshkent
shahar
Kengashlari
tomonidan
Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va Toshkent
shahar mahalliy byudjetlari daromadlari hamda xarajatlarining
hajmlari qabul qilinadi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq
deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlari qabul qilgan
qarorlarga muvofiq Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar
Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari o‘n ish kuni
ichida:
100
Masalan, ba’zi bir mamlakatlarda (Frantsiya, Buyuk Britaniya va boshqalarda) hukumat a’zosi bo‘lmagan
parlament a’zolari davlat byudjeti loyihasida ko‘zda tutilgan xarajatlarni oshirish yoki yangi soliqlarni joriy etish
bo‘yicha takliflar kiritish huquqiga ega emas. Bunday tartibning o‘rnatilganligi mamlakatdagi tez o‘zgarib turuvchi
iqtisodiy vaziyatga hukumatning ta’sir etish imkoniyatlarini kengaytiradi. AQShda esa Kongressning davlat
byudjeti huquqi ancha kengdir. Parlament davlat byudjeti huquqining cheklanganligi yana shunda ko‘rinadiki,
qonunchilik hokimiyati byudjetni yaxlit hujjat sifatida qabul qilmasdan, faqat davlat byudjeti yo‘llanmalari
to‘g‘risida har yillik qarorlarni qabul qilish bilan cheklanadi. Bunda mamlakat prezidentiga ma’lum maqsadlarga
mablag‘larni sarf qilish vakolati yuqori chegarani belgilagan holda taqdim etiladi. Davlat byudjetiningayrim moddalari
esa, umuman, ko‘rib chiqilmasdan, avtomatik ravishda tasdiqlanadi.
473
• Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjetining, viloyatlar va
Toshkent shahar mahalliy byudjetlarining, tumanlar va shaharlar
byudjetlarining
daromadlari
va
xarajatlari
hajmlarini,
Qoraqalpog‘iston
Respublikasining
respublika
byudjetidan,
viloyatlarning viloyat byudjetlaridan va Toshkent shahrining
shahar
byudjetidan
subvensiyalar,
o‘tkazib
beriladigan
daromadlar dotatsiyalar va maqsadli ijtimoiy transfertlarning
cheklangan miqdorlarini;
• Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va
Toshkent shahar mahalliy byudjetlari tarkibiga kiradigan tumanlar
va shaharlar byudjetlariga umumdavlat soliq tushumlaridan
ajratmalarning
normativlarini.
Umumdavlat
soliqlaridan
Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va Toshkent
shahar mahalliy byudjetlari tarkibiga kiruvchi tumanlar va
shaharlar byudjetlariga ajratmalarning normativlari ayni shu
soliqlardan Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjetiga, viloyatlar
va Toshkent shahar mahalliy byudjetlariga ajratmalarning
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori bilan belgilangan
normativlaridan ortiq bo‘lmagan miqdorlarda belgilanadi;
• Qoraqalpog‘iston Respublikasi respublika byudjetining,
viloyatlar viloyat byudjetlarining va Toshkent shahri shahar
byudjetining tumanlar va shaharlar byudjetlarining zaxira
jamg‘armalari miqdorlarini;
• Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va
Toshkent shahar mahalliy byudjetlari tarkibiga kiradigan tumanlar
va shaharlar byudjetlari aylanma kassa mablag‘larining yo‘l
qo‘yiladigan eng kam miqdorlarini tasdiqlash bo‘yicha qarorlar
qabul qiladi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va
Toshkent shahar hokimlarining tegishincha Qoraqalpog‘iston
Respublikasi byudjetini, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy
byudjetlarini tasdiqlash to‘g‘risidagi qarorlariga muvofiq xalq
deputatlari tumanlar va shaharlar Kengashlari tomonidan
tumanlar va shaharlar byudjetlarining daromadlari hamda
xarajatlari hajmlari uch ish kuni ichida qabul qilinadi. Xalq
deputatlari tumanlar va shaharlar Kengashlarining qarorlariga
muvofiq tumanlar va shaharlar hokimlari tumanlar va shaharlar
byudjetlarining
daromadlari
hamda
xarajatlari
hajmlarini
tasdiqlash bo‘yicha uch ish kuni ichida qarorlar qabul qiladi.
496
• turli maxsus jamg‘armalar ko‘magida aholiga ijtimoiy
xizmatlar ko‘lamini kengaytirish.
Davlatning byudjetdan tashqari jamg‘armalari bevosita davlat
ixtiyorida bo‘lsa-da, alohida shaklda faoliyat yuritadi va davlat
tomonidan moliyaviy resurslarini daf’atan olib qo‘yishga ruxsat
berilmaydi. Ularning Davlat byudjeti va unga tenglashtirilgan
jamg‘armalardan farqli tomoni shundaki, bu jamg‘armalarning
moliyaviy resurslaridan foydalanish qat’iy maqsadli xususiyatga
ega. Maqsadga erishgandan keyin daromad olish maqsadida
boshqa tijorat obyektlariga muddatli investitsiya qilish ham
mumkin.
Amaliyotda
har
bir
Davlatning
byudjetdan
tashqari
jamg‘armasining moliyaviy manbalari har xil bo‘ladi. Lekin shartli
ravishda ularning quyidagi guruhlardan tashkil topishi jahon
tajribasida namoyon bo‘ladi:
• mos ravishdagi jamg‘armalar uchun davlat tomondan
o‘rnatilgan maxsus maqsadli soliqlar, yig‘imlar va ajratmalar;
• xo‘jalik subyektlarining iqtisodiy-moliyaviy samarasidan
ajratmalar;
• Davlat byudjeti mablag‘lari;
• jamg‘armalarni yuridik shaxs sifatida tijorat faoliyati (moliya
bozori)dan olgan foydalari;
• tijorat banklarining kredit resurslari.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
