Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

 

18.2. Davlat byudjetidan moliyalashtirish ta’rifi: 

 prinsiplari, usullari, shakllari va metodlari 

 

Davlat  byudjetining  xarajatlaridan  foydalanish  byudjetdan 

moliyalashtirish  orqali  amalga  oshiriladi.  Shu  munosabat  bilan, 

byudjetdan moliyalashtirish deyilganda rejada ko‘zda tutilgan 

tadbirlarni  amalga  oshirish  uchun  subyektlarga  byudjetdan 

mablag‘larni 

taqdim 

etish 

(mablag‘lar 

berish) 

tizimi 

tushuniladi. U pul mablag‘larini ajratishning o‘ziga xos shakl, usul 

                                                 

79

 Bu ma’lumotlar mamlakatimizda keyingi bir necha yillar davomida tarkib topgan ko‘rsatkichlarning o‘rtachasini 

o‘zida mujassam etadi.  

80

 Bularga nisbatan ham xuddi yuqoridagidek fikrni bildirish mumkin. 

---

424 

va 

prinsiplari 

yordamida 

amalga 

oshiriladi. 

Byudjetdan 

moliyalashtirishning shakl, usul va prinsiplari bu tizimning tarkibiy 

elementlari bo‘lib hisoblanadi va uning amal qilish natijalariga o‘z 

ta’sirini 

ko‘rsatadi. 

Muhim 

ijtimoiy-iqtisodiy 

vazifalar 

hal 

etilayotgan  hozirgi  paytda  oqilona  va  samarali  byudjetdan 

moliyalashtirish tizimining ahamiyati yanada ortadi. 

Byudjetdan  moliyalashtirishning  oqilona  tizimini  tashkil  etishda, 

eng  avvalo,  moliyalashtirish  prinsiplari  muhim  rol  o‘ynaydi. 

Amaliyotda 

foydalanilayotgan  byudjetdan 

moliyalashtirishning 

prinsiplarini  umumiy  va  xususiy  guruhlarga  bo‘lish  mumkin. 

Umumiy 

prinsiplar 

byudjetdan 

mablag‘ 

oladigan 

barcha 

subyektlarning  faoliyatiga  tegishlidir.  Xususiy  prinsiplar  esa 

subyektlar  faoliyatining  tashkil  etilishiga  bog‘liq  ravishda  davlat 

byudjeti mablag‘larining taqdim etilish tartibini belgilab beradi. 

Byudjetdan 

moliyalashtirishning 

umumiy 

prinsiplari 

quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin: 

•  minimum  xarajat  qilib,  maksimum  samara  olish.  Davlat 

byudjeti  mablag‘lari  ulardan  foydalanishning  eng  yuqori  samarasi 

ta’minlangandagina  taqdim  qilinishi  kerak.  Bunday  samara,  bir 

tomondan, 

mamlakat 

ijtimoiy-iqtisodiy 

rivojlanishining 

turli 

vazifalarini  hal  etish,  ikkinchi  tomondan  esa,  davlat  byudjeti 

mablag‘larini  oluvchilarning  daromadlari  o‘sishi  hisobidan  pul 

mablag‘larining  byudjetga  qayta  oqib  kelishi  bilan  ifodalanishi 

mumkin; 

•  davlat byudjeti  mablag‘laridan  foydalanishning  maqsadli 

xarakterdaligi.  Yuridik  shaxslar  oldindan  maqsadlari  aniqlangan 

va  tasdiqlangan  davlat  byudjeti  asosida  byudjetdan  mablag‘  olishi 

mumkin.  Bu  prinsipga  qat’iy  rioya  qilish  davlat  byudjeti 

mablag‘laridan samarasiz foydalanishga to‘sqinlik qiladi; 

•  ko‘zda  tutilgan  rejalarning  bajarilishi  va  oldin  berilgan