Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

qonunchiligiga,  davlat  hokimiyati  organlarining  qarorlariga  va 

mahalliy  o‘z-o‘zini  boshqarish  organlarining  me’yoriy-huquqiy 

aktlariga  muvofiq  o‘rnatiladigan  hamda  tegishli  mahalliy 

hududda  to‘lanishi  shart  bo‘lgan  soliq  va  yig‘imlar  mahalliy 

soliqlar va yig‘imlar deyiladi. 

Davlat  hokimiyati  organlari  va  mahalliy  o‘zini  o‘zi  boshqarish 

organlari  vakolatiga,  o‘zlarining  fiskal  ahamiyatiga  va  amal  qilish 

davriga qarab mahalliy soliq va yig‘imlar ikkiga bo‘linadi: 

1) hokimiyatning qonunchilik organi tomonidan joriy etiladigan 

va  mamlakatning  barcha  hududlarida  amal  qiladigan  mahalliy 

soliqlar va yig‘imlar; 

2)  mahalliy  o‘zini  o‘zi  boshqarish  organlarining  qaroriga 

muvofiq joriy etiladigan mahalliy soliqlar va yig‘imlar. 

Birinchi  guruhga  kiruvchi  mahalliy  soliqlar  va  yig‘imlarning 

tarkibi quyidagilardan iborat: 

•  jismoniy shaxslarning mol-mulkidan olinadigan soliq; 

•  yer solig‘i; 

•  savdo qilish huquqi uchun yig‘im; 

•  va boshqalar. 

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar bo‘yicha ushbu konkret stavkalar 

davlat  hokimiyat  organlarining  qaroriga  muvofiq  belgilanadi.  Ularni 

undirish  va  to‘lash  tartibi  tegishli  organ  (masalan,  Davlat  soliq 

qo‘mitasi)  tomonidan  ishlab  chiqilgan  yo‘riqnomaga  muvofiq 

amalga oshiriladi. 

O‘z  navbatida,  ikkinchi  guruhga  kiruvchi  mahalliy  soliqlar  va 

yig‘imlarning tarkibi quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin: 

•  avtomobillarni olib-sotganlik uchun soliq; 

•  avtotransportlar to‘xtash joyidan foydalanganlik uchun yig‘im; 

•  fuqarolarning boshqa maqsadli yig‘imlari; 

•  va boshqalar. 

Ikkinchi  guruhga  kiruvchi  mahalliy  soliqlar  va  yig‘imlarga 

nisbatan yagona yo‘riqnomaning bo‘lishi mumkin emasligi sababli 

tegishli  vakolatli  organlar  (Moliya  vazirligi,  Davlat  soliq  qo‘mitasi 

va  boshqalar)  alohida  olingan  mahalliy  soliqlar  va  yig‘imlar 

bo‘yicha  namunaviy  nizom  (yo‘riqnoma)  ishlab  chiqishlari  va 

mahalliy  hokimiyat  organlari  tomonidan  tegishli  qarorlar  qabul 

qilishda undan foydalanish tavsiya etilmog‘i maqsadga muvofiq.