Ta’limiy vazifasi

Pedagogik texnologiyalarni axborot texnologiyalari bilan
uyg‘unlashtirish imkoniyatlari

Pedagogik texnologiyalaniing norai va ularning lurlari	Axborot texnologiyaUriniog funksiyalari
	Axborot manbai	Bihsh (aoliyatini tashkil etish	Ko‘rgaz- malilik	Nazorat qilish va baholash	Qidqishini orttirish
Didaktik o‘yin texnologiyasi:
Konferensiya.	+		+	+	+
Taqdimot.			+	+	+
Ijodiy oyin.	+	+	+	+	+
O‘yin mashq.		+	+	+	+
Modulli ta’lim texnologiyasi:
Yakka tartibda ishlashga mo'ljallangan.	+	+	+	+	+
Ikki o'quvchi hamkorlikda ishlashiga mo'ljallangan.	+	+	+	+	+
Kichik guruhlarda ishlashga mo‘ljalangan modul dasturlari.	+	+	+	+	+
Hamkorlikda o‘qitish texnologiyasi:
Komandada o‘qitish metodi.	+	+	+	+	+
“arra” yoki “zigzag” metodi.	+		+	+	+
Kichik guruhlarda o'qitish metodi.	+	+	+	+	+
Kichik guruhlarda ijodiy izlanishlarni tashkil etish metodi.	+	+	+	+	+
Birgalikda o'qiymiz metodi.	+		+	+	+
Muammoli ta’lim texnologiyasi
Aqliy hujum.	+		+	+	+

Didaktik o‘yin texnologiyasiga mansub o‘yin mashqqa asoslangan darslarda o'quvchilarning o'zlashtiigan bilim, ko'nikma va malakalari nazorat qilish va baholash nazarda tutilganligi sababli, axborot texno­logiyalarining axborot manbai funksiyasini amalga oshirish imkoniyati bo'lmaydi.

Modulli ta’lim texnologiyasining barcha dasturlaridan foydalanilgan darslarda axborot manbai, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalarini to'liq amalga oshirish imkoniyati mavjud.

Mazkur darslarda biologiya o'qituvchisi mavzu mazmunidan kelib chiqqan holda tuzilgan modul dasturi va modullarni kompyuter xotirasiga joylashi, dars davomida modul dasturining savollari va unga mos holda modullarning mazmuni ketma-ket namoyish etilishini dasturlashi lozim.

Hamkorlikda o'qitish texnologiyasining kichik guruhlarda o'qitish metodidan foydalanilgan darslarda biologiya o'qituvchisi o'quvchilar tomonidan o'zlashtirilishi qiyin bo'lgan mavzularni tushuntirishi, faktik va qo'shimcha o'quv materiallari o'quvchilar tomonidan mustaqil o'zlashtirishini nazarda tutgan holda, mavzuning muayyan qismi uchun axborot manbai, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalarini amalga oshirishi mumkin.

Hamkorlikda o'qitish texnologiyasining komandada o'qitish metodi foydalanilgan darslarda o'quvchilar komandaga ajratilgan holda ta’lim- tarbiya jarayonini tashkil etilishi nazarda tutilganligi sababli, axborot texnologiyalarining axborot manbai, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchi- larning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalarini amalga oshirishni rejalashtirishi lozim. Buning uchun biologiya o'qituvchisi dars davomida o'quvchilar tomonidan bajariladigan o'quv topshiriqlari va mavzu mazmunini kompyuter xotirasiga joylashi, dars davomida o'quv topshiriqlari va unga mos holda mazmunning ketma-ket namoyish etilishini dasturlashi lozim.

Hamkorlikda o'qitish texnologiyasining “arra” yoki “zigzag” metodi foydalanilgan darslarda o'quvchilar ikki marta guruhlarga ajratilishi, ya’ni awal mavzuning muayyan qismi uchun “mutaxassislar” tayyorlanishi, so'ngra “mutaxassislar uchrashuvi” guruhi tashkil etilganligi bois, axborot texnologiya- larining o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish funksiyasi amalga oshirish imkoni yo'q, lekin axborot manbai, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksivalarini amalga oshirish tnumkm.

Hamkorlikda o'qitish texnologi; isining kichik guruhlarda ijodiy izla- nishlarni tashkil etish metodiga asoslangan darslarda axborot texnolo­giyalarining axborot manbai, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchi- larning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalari bilan bir qatorda o'quvchilarning ijodiy izlanishi uchun zarur bo'lgan aqliy faoliyat operasiyalarini egallash imkoniyati vujudga keladi.

Hamkorlikda o'qitish texnologiyasining “Birgalikda o'qiymiz” metodidan foydalanilgan darslarda mavzu mazmuni qismlarga bo'linishi, o'quvchilar guruhlarga ajratilishi, guruhning har bir a'zosi mavzuning muayyan qismini o'rganishi va dars davomida guruh a'zolari hamjihatlikda mavzu mazmunini yaxlit holda ishlab chiqilishi nazarda tutilganligi sababli, axborot texnologiyalarining o'quvchilarning bilish fao­liyatini tashkil etish va boshqarish funksiyasi amalga oshirish imkoni yo'q, lekin axborot manbai, ko'rgazmalilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalarini amalga oshirish mumkin.

Muammoli ta’lim texnologiyasining “aqliy hujum” metodidan foydalanilgan darslarda o'quvchilarning bilish faoliyati muammoli vaziyatlarni hal etishga qaratilganligi sababli, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish axborot texnologiyalarining fiinksiyasini amalga oshirish imkoniyati bo'lmaydi, lekin axborot manbai, o'quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish, Pedagogik texnologiyalar tarkibiga kiradigan o'qitish metodlari

Pedagogik lexnologiyalarning nomi va ularning lurlari	Etakchi o'qitish metodi	Mazkur metodga bo'ysinuvchi o'qitish metodlari
Didaklik o‘yin texnologiyasi:
Konferensiya	O‘yin metodi	Og‘zaki bayon, ko‘rgazmali, mantiqiy, muammoli- izlanish, mustaqil ishlash o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
Konferensiya	O‘yin metodi	Ko'rgazmali, og‘zaki bayon, mantiqiy, muammoli-izlanish. mustaqil ishlash metodlari.
Ijodiy o‘yin	O’yin va muammoli- izlanish metodi	Og'zaki bayon, talilil. qiyoslash, umumlashtirish, dalillash, o‘z- o'zini nazorat qilish metodlari.
Modulli la’lim texnologiyasi:
Yakka tartibda ishlashga mo‘ljallangan modul dasturlari	Mustaqil ishlash metodi	Tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, dalillash, og'zaki bayon, o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
Ikki o‘quvchi hamkorlikda ishlashiga mo'ljallangan modul dasturlari	Mustaqil ishlash metodi	Ko'rgazmali, tahlil, qiyoslash, umumlashtirish. dalillash, og‘zaki bayon, o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
Kichik guruhlardaishlashga mo’ljallangan modul dasturlari	Mustaqil ishlash metodi	Og'zaki bayon, ko'rgazmali, hamkorlikda ishlash, tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, dalillash, o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
Hamkorlikda o'qitish texnologiyasi:
Komandada o'qitish metodi	Mustaqil ishlash metodi	Og'zaki bayon, hamkorlikdaishlash. ko'rgazmali, tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, dalillash, o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
“arra” yoki “zigzag” metodi	Mustaqil ishlash metodi	Og'zaki bayon, ko‘rgazmali, hamkorlikda ishlash, tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, o‘z- o‘zini nazorat qilish metodlari.
Kichikguruhlarda o'qitish metodi	Og'zaki bayon, mustaqil ishlash metodi	Ko'rgazmali, hamkorlikda ishlash, mantiqiy o'z-o‘zini nazorat qilish metodlari.
Kichik guruhlarda ijodiy izlanishlarm tashkil etish metodi	Mustaqil ishlash metodi	Og'zaki bayon, ko'rgazmali, hamkorlikda ishlash. tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, o‘z- o'zini nazorat qilish metodlari.
Birgalikda o'qiymiz metodi	Mustaqil ishlash metodi	Og'zaki bayon, ko'rgazmali, hamkorlikda ishlash, tahlil, qiyoslash, umumlashtirish, o‘z- o'zini nazorat qilish metodlari.
Muammoli ta’lim texnologiyasi
Aqliy hujum	Muammoli -izlanish metodi	Mantiqiy. ko'rgazmali. og'zaki bayon, o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari.

ko'rgaz­malilik, o'quvchilarning bilimlarini nazorat qilish va baholash, o'quvchilar- ning bilish faoliyatini faollashtirish va qiziqishini orttirish kabi funksiyalari bilan bir qatorda o'quvchilaming mustaqil va ijodiy fikr yuritish ko'nikmalarini rivojlantirish imkoniyati vujudga keladi.

Biologiya o'qituvchisi ta’lim-tarbiya jarayonida pedagogik va axborot texnologiyalarini uyg'unlashtirishda o'qitish metodlarining turlarini, ulaiga mansub uslublami, foydalanish yo'llarini yaxshi bilishi lozim.

Ta’lim-tarbiya jarayonida pedagogik texnologiyalardan samarali foydalanish uchun ularning tarkibiga kiradigan o'qitish metodlarini aniqlash, ulaming ichida tizim hosil qiluvchi etakchi metodlarni ajratib ko'rsatish zarurati vujudga keladi.

Ma’lumki, ta’lim-tarbiya jarayonining barcha shakllarida, shu jumladan bitta darsning barcha bosqichlarida o'qitish metodlari o'zaro, shuningdek, o'qitish vositalari bilan uyg'unlashgan holda qo'llaniladi. Shuni e’tiborga olgan holda pedagogik texnologiyalar tarkibiga kiradigan o'qitish metodlarining guruhi aniqlandi.

Uzluksiz ta’lim tizimiida tashkil etiladigan ta’lim-tarbiya jarayonida o'qituvchi pedagogik va axborot texnologiyalaridan uzviy foydalanish, pedagogik texnologiyalar tarkibiga kiradigan o‘qitish metodlarining turlari haqida to'liq ma’lumotga ega bo'lishi samaradorlik kafolati sanaladi.

O'qituvchi ta’lim-tarbiya jarayonida pedagogik va axborot texno­logiyalar, o'qitish metodlaridan o'z o'mida va samarali foydalanish uchun muayyan metodik bilim, ko'nikma va malakalarga ega bo'lishi lozim.

O'qituvchi darsda o'rganiladigan mavzu mazmuniga muvofiq holda yuqorida qayd etilgan pedagogik texnologiyalardan lokal yoki xususiy metodik darajada foydalanishni aniqlashi, dars davomida o'quvchilaming bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish yo'llarini texnologik xaritalar asosida belgilashi, darsning didaktik maqsadJarini e’tiborga olgan holda o'quvchilarga qo'yiladigan o‘quv maqsadlarini shakllantirishi, olingan natijalarni tahlil qilishi va ta’lim-tarbiya jarayoniga olingan natijaga muvofiq muayyan o'zgartirishlar kiritishi zarur.

Darslarni tashkil etishda o'qituvchi didaktikada ishlab chiqilgan ta’lim mazmuni, o'qitish metodlari va vositalarining uzviyligi prinsipiga amal qilishi, fanlar bo‘yicha tuziladigan o‘quv-metodik majmuada va mavzuli rejada pedagogik texnologiyalarning qaysi turidan foydalanishini o‘quv yili boshidan belgilashi maqsadga muvofiq.