Таълими вазирлиги муқимий номли қЎҚон давлат

Зулқаъда - «ўтирмоқ», «уйда қолмоқ» маъноларини англатади. Бу ойда уруш-лар бўлмайди 
Зулхижжа - «ҳаж» сўзидан олиниб, «ҳаж қилиш» маъносини беради. Араблар бу ойда ҳаж қилганлар. 
 
2 – боб.
 
1 – mavzu. Paleografiya va Epigrafika fanining predmeti,maqsad va vazifalari. 
 
Reja 
1. Yozuvlar haqida umumiy ma`lumot. 
2. Epigrafika faniga kirish, fanning predmeti 
3. Deshifrovka, bilingva tushunchasi haqida . 
Yozuv – biror tilda qabul qilingan maxsus belgilar yig’indisi.
Yozuv 5-6 ming yil avval 
Misr,Mesopotamiya,Xett,Hindiston
va 
Xitoyda
kashf etilgan. 
Shumerda
(Mesopotamiya) mil.avv. IV – ming yillikda mixsimon ieroglif Yozuvi kashf qilingan. Shumer Yozuvlari suratli 
Yozuvlar bo’lib aytmoqchi bo’lgan fikr surat shaklida aks ettirilgan.Lekin suratli so’zlar bilan ko’p narsani ifoda etib 
bo’lmagan va bu soddalashtirilib ponasimon mixxat Yozuvi kashf etilgan.Mixxat belgili Yozuvlar 600 dan ortiq bo’lgan.Bu 
Yozuv 3 ming yillikda Shumerda ixtiro qilingan. Mesopotamiyaning Ur,Bobil,As hur kabi shaharlarida kutubxonalar mavjud 
bo’lgan. Mixxat Yozuvi Old Osiyoga keyinchalik Evropa davlatlariga keng tarqalgan. 
Misr
da bundan 6-7 ming yil avval 750 belgidan iborat – rasmli ieroglif kashf etilgan. Misr Yozuvida narsa va xodisalar turli 
xil rasm va belgilar bilan ifoda etilgan bo’lib zamonlar o’tishi bilan bu belgilar Alifbo belgilariga aylangan. Qadimgi podsholik 
(m.a.2800-2250 y.y.) davrida 24 ta tovushni bildiradigan alifbo paydo bo’lgan.1822 – yil Jak Fransua Shampalon 
Rozetta
shahri yaqinida toshga o’yilgan bir xil mazmundagi Misr va Yunon Yozuvlarini o’qishga muvaffaq bo’lgan (Rozetta tosh 
hozirgi kunda Londondagi ―Britaniya‖ muzeyida saqlanadi). Misrliklar Yozuvi o’ngdan chapga qarab yozilgan,Shumerliklar 
Yozuvi esa chapdan o’ngga qarab yozilgan. 
Hind Yozuvi
– mil.avv. 3 – 2 ming yillikda 700 ga yaqin belgi – rasmdan iborat Yozuv bo’lgan. Xind va Panjob 
viloyatlarida 700 belgidan iborat alifbo topilib,olimlarning fikricha bu Yozuvlar Shumer va Misr Yozuvlari asosida vujudga 
kelganligi aniqlangan. Xindlar birinchi bo’lib er.avv.3-2 ming yillikda xisob soniga «0» raqamini kiritgan. Hind Yozuvi 
taxminan 400 yoki 250 – 300 belgi – rasmdan iborat bo’lgan Shumer va Xett Yozuviga o’xshatiladi. Mil.avv. V – asrdan 
boshlab braxmi , kxaroshtxi , aramey , gupta Yozuvidan foydalanganlar. 
Xitoy Yozuvi
– bundan 3,5 – 4 ming yil avval kashf etilgan , Xitoy ieroglifi dastlab Shan In davrida mil.avv. 2 – ming 
yillikda kashf etilgan , shunda Yozuvlarning turi 2 mingga yaqin bo’lgan. Xan davrida ierogliflar soni 18 mingtaga etgan. 
Hozirgacha qisman o’zgarishsiz saqlangan. Dastlab Xitoyliklar suyak , yog’och , cho’p , teri va bambuk daraxtidan 
tayyorlangan taxtachalarga yozishgan , V – asrdan boshlab ipak shoyi parchasiga yozganlar.