Ta’limda axborot texnologiyalari

Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti “Ta’limda axborot texnologiyalari” yo‘nalishi 1-kurs magistranti Raupova Zarinaning tayyorlagan taqdimot ishi Mavzu: Crowdfunding loyihalarini moliyalashtirish

Croudfunding - bu atama ingliz tilidan olingan (crowdfunding) va so'zma-so'z "olomonni moliyalashtirish" degan ma'noni anglatadi. Demak Craudfanding - bu har qanday loyihani moliyalashtirish uchun mablag‘ to'plash (ham tijorat, ham hayriya). Craudfanding orqali loyihani moliyalashtirish uchun mablag’ yig'adiganlar oluvchilar, mablag' ajratganlar esa donorlar deb ataladi. Bugungi kunda kraudfanding Internetda eng keng tarqalgan: buning uchun ham ijtimoiy tarmoqlar, ham boshqa ommabop veb-resurslar, shuningdek, aynan shu sohaga bag'ishlangan maxsus saytlar - kraudfanding saytlari ishlatiladi.

Ko’pincha mablag’ craudfanding yordamida quyidagi maqsadlar uchun yig’iladi: *Operatsiyalar va davolash; *Shaxsiy guruhlarga yoki odamlar guruhiga ko'rsatish; *Ixtiyoriy yordam; *Sportchilar, musiqachilar, madaniyat va san'at xodimlarini moddiy qo'llab -quvvatlash; *Siyosiy kompaniyalar va loyihalarni moliyalashtirish; *Ba'zi hududlarni takomillashtirish; *Moliyalashtirish, biznesga investitsiyalarni jalb qilish.

Craudfandingning muhim xususiyati shundaki, har bir donor loyihaning g'oyasi bilan shaxsan o'zi shug'ullanadi, unga ishonadi va shuning uchun loyihaga ma'lum miqdorni tekinga yoki foyda olish istagida sarmoya kiritishga tayyor bo'ladi. Bugungi kunda dunyoda craudfandingning aylanmasi yiliga o'nlab milliard dollarga baholanmoqda. Craudfandingga misol. Masalan ; 2008 yilda AQShning amaldagi prezidenti Barak Obamaning prezidentlik kompaniyasi kraudfanding orqali moliyalashtirildi. Keyin, faqat boshlang'ich saylovlar bosqichidagi hissalarning umumiy hisobi mamlakatning 2 milliondan ortiq fuqarosi 272 million dollarlik hissa qo'shdi, asosan bu hissalarning hammasi kichik edi.

Moliyalashtirishni jalb qilishning ushbu usuli ishlab chiqilishi bilan, birinchi navbatda, eng rivojlangan mamlakatlarda, so'ngra Rossiya va MDHda kraudfanding deb ataladigan saytlar paydo bo'la boshladi: har kim ro'yxatdan o'tishi, o'z loyihasini yaratishi va mablag 'to'plashi mumkin bo'lgan maxsus Internet-resurslari uni amalga oshirish uchun yaratildi. Quyidagilar esa dunyodagi eng mashhur kraudfanding platformalari ro'yxati: 1)kickstarter.com 2)indiegogo.com 3)gofundme.com 4)99designs.com 5)crowdflower.com

Craudfanding platformalari donorlar va oluvchilar o'rtasida o'ziga xos kafolat vazifasini o'taydi (nashr etilgan barcha loyihalar sinchkovlik bilan tekshiriladi), lekin ular o'z xizmatlari uchun komissiya oladilar, bu, qoida tariqasida, har bir pul o'tkazmasining 10% ni tashkil qiladi. Nufuzli crowdfunding saytlari orqali mablag 'yig'ish va xayriya qilish firibgarlik xavfini sezilarli darajada kamaytiradi

Craudfandingning asosiy aktyorlari - loyihaning asoschisi (muallifi) va homiysi (qo'llab -quvvatlovchi yoki donor). Homiylar loyihani tizim orqali moliyalashtiradi, muallif uni amalga oshirish uchun mablag 'oladi. Mablag 'yig'ish kampaniyasini boshlashdan oldin, muallif kerakli miqdorni aniqlash uchun xarajatlarni batafsil hisoblab chiqadi. Craudfandingning muhim sharti - ochiqlik. Odamlar sizga qancha pul kerakligini, qancha pul yig'a olganingizni va qancha pul etishmayotganini ko'rishi kerak. Yig'ilgan summani faqat ma’lum bir maqsadga sarflash mumkin.

To'plangan mablag’ni yig'ish modellari: Hammasi yoki hech narsa: agar loyiha belgilangan sanaga qadar kerakli miqdorni yig'magan bo'lsa, u hech narsa olmaydi Hamma narsani qoldiring: muallif aynan bir xil miqdordagi mablag'ni oladi, u jalb qila olgan komissiyani hisobga olmaganda Ish haqi: birinchi navbatda, summa yig'iladi, keyin loyihani amalga oshirish uchun jamoa tuziladi; u ishi uchun haq oladi Bepul narx bitimi: muallif mahsulot yaratadi (masalan, kitob, audio yozuv) va homiylar buning uchun qancha to'lash kerakligini hal qilishadi. Xayriya: pul berish

Kraudfandingning eng mashhur platformasi - Kickstarter. U 2009 yildan buyon faoliyat yuritib kelmoqda va shu vaqt mobaynida Amerikaning yirik korporatsiyalari, davlat idoralari va venchur kapital fondlarining e'tiborini tortdi. Bu yerda ular investitsiyalar uchun eng mos loyihalarni tanlaydilar. Bu platforma "Hammasi yoki hech narsa" modeliga muvofiq ishlaydi. Kickstarterning asosiy raqibi Indiegogo hisoblanadi. Bu platforma birinchisidan ko'ra moslashuvchan moliyalashtirish modeliga imkon beradi. E'lon qilingan summaning qancha qismi yig'ilgani muhim emas - hamma pul muallifga tushadi. Bunda u moslashuvchan model o'rniga Hammasini yoki Hech narsa sxemasini tanlashi mumkin. Bu unga kamroq xarajat qiladi: komissiya past bo'ladi. 2015 yilda Kickstarter 71,5 million dollar yig'di va dunyoda etakchi hisoblanadi.

E’tiboringiz uchun raxmat!