Talim vazirligi

Litosfera plitalari – Yer po’stining yirik qattiq bo’laklari. Litosfera plitalari atrofidan seysmik va tektonik jixatdan juda faol yorilishlar mintaqalari bilan o’ralgan bo’ladi. Litosfera plitalari mantiya ustida doimo siljib yuradi. Xarakat yo’nalishi okeanlar o’ralig’idagi tog’lardan siqilish mintaqasiga tomon bo’ladi. Litosfera plitalari bir-birlariga nisbatan ham va yorilish mintaqalari bo’ylab ham siljiydi. To’qnashgan mintaqasida burmali tog’lar, siljishlar bukilmalar vujudga keladi.
M
Mavsumiy shamollar –Fasllardan faslga o’z yo’nalishini o’zgartiradigan shamollar. Quruqlikning yilning issiq faslida tez isib, xavo bosimining keskin kamayishi va ayni paytda okeanlarda salqinroq bo’lib, xavo bosimining kattaligi natijasida quruqlik bilan okean o’rtasida esib turadi. Qishda quruqlikdan okeanga, yozda okeandan quruqlikka tomon esadi. Mavsumiy shamollar hukumron o’lkalarda qishning qurg’oqchil, yozning sernam kelishiga sabab bo’ladi.

Magma – (yunoncha magma-quyuq moy ) – Yer qa’rida murakkab fizikaviy-kimyoviy jarayonlar natijasida xosil bo’lgan katta xaroartli suyuq modda. Magam yer qa’ridan ko’tarilayotganda tarkibiy qismga ajralib, tarkibidagi uchuvchan moddalar yo’qoladi, natijada esa turli tarkibli intruzif, effuzif va tomir jinslar xosil o’ladi.