Ta`lim vazirligi

Ma’danli oziqlanish xususiyati. Yosh o‘simliklar birinchi oyda gektaridan 3,4-5,6kg o‘zlashtirilsa, ro‘vaklar hosil bo’layotganda ular har kuni shuncha azotni o‘zlashtiradi. Azotning eng jadal o'zlashtirilishi ro‘vaklashga 2 hafta qolganda
boshlanadi. Fosfor. Urug’larning unishi, o‘simlikning rivojlanishini tezlashtiradi, qurg‘oqchilikka va past haroratga chidamliligini oshiradi. Makkajo‘xorining fosforga bo’lgan o‘ta talabchan davri 2-3 ta barg hosil qilgan paytga to‘g‘ri keladi. P.G. Naydin ma’lumoti bo'yicha 5-7 t/ga hosil bilan makkajo'xori 150-180 kg azot, 50-70 kg fosfor va 150 kg kaliyni olib chiqadi. Makkajo'xori vegetatsiya davrining birinchi yarmida vegetatsiya davomida o'zlashtiriladigan 40% azotni, 30% fosforni, 70% kaliyni o'zlashtiradi.
Rivojlanish fazalari - unib chiqish, ro'vaklash, so'talarning gullashi, sut, sut-mum, mum, to'la donni pishishi. Ertapishar duragaylar va navlar 80-90 kunda, o'rta erta pisharlar 90-100, o'rtapisharlar 100-110, o'rta kechpisharlar 115-130 kunda va undan ortiq muddatda pishib yetiladi.
O'zbekistonda ekiladigan asosiy navlar va duragaylar.
UzROS-kremnistaya - O'SHITIda mahalliy popluyatsiyalardan tanlash yo'li bilan yaratilgan. Don va silos uchun Samarqand, Jizzax, Navoiy, Sirdaryo, Toshkent, Xorazm viloyatlarida ekish uchun Davlat reyestriga kiritilgan. Kremniysimon. Doni oq. Don hosili 68,3-69,7 s/ ga. Oqsil 8,8-9,8%, kraxmal 76,3-74,7%. Qorakuya kasalligi bilan o'rtacha zararlanadi.
O'zbekiston tishsimoni - kechpishar. Vegetatsiya davri 112-123 kun, silos hosili 662,7-988,3 s/ga.
O'zbekiston-306 MV - O'zSHITI da yaratilgan. Takroriy ekish unchun o'rtapishar. Davlat reyestriga kiritilgan. Pufakli qorakuya bilan zararlanadi, ko'sak qurti va tunlam bilan kam zararlanadi. Hozirda Vatan, Avizo, Brilliant, Domingo, Mondo, Nart, Simbat, Tema Figaro, Universal, Вето 181 SV, Вето 182 SY, Qorasuv 350 AMB, O'zbekiston 601 YeSV, Ilka duragaylari va navlari Davlat reyestriga kiritilgan.
OQ JO’XORI. Oq jo'xori - oziq-ovqat, yem-xashak va texnikaviy maqsadlarda foydalaniladigan eng muhim donli ekinlardan biridir. O'zbekiston sharoitida oq jo'xori qurg'oqchilikka, sho'rga chidamli ekin sifatida katta ahamiyatga ega. Tuproqlari sho'r mintaqalarda Qoraqalpog'iston Respublikasi, Xorazm, Buxoro, Navoiy, Sirdaryo, Jizzax viloyatlarida u makkajo'xori va arpaga nisbatan yuqori hosil beradi. Oq jo'xorining doni Markaziy Osiyoda, shu jumladan, O'zbekistonda ham ikkinchi jahon urushigacha va 1950-yillargacha asosiy oziq-ovqat ekinlaridan biri hisoblangan. Donidan tansiq milliy taom - go'ja tayyorlanadi. Sug'oriladigan yerlarda, O'zbekiston sharoitida oq jo'xori bir necha marta o'rib olinadi. Uning yashil massasi silos yoki pichan tayyorlashda ishlatiladi. Oq jo'xorining donida protein 15% ga yetadi. Uning oqsili lizinga boy. Qandli oq jo'xorining poyalarida qandning miqdori 10-15% ga yetadi va poyalaridan sharbat tayyorlashda foydalaniladi. Supurgi oq jo'xorining ro‘vagidan supurgi tayyorlanadi.