Таълим вазирлиги

2. Инвестиция рискларини пасайтириш йўллари 
Инвестиция лойиҳаларини амалга оширишдаги алоҳида рисклар 
таъсирини йўқотиш ёки юмшатиш учун бир қанча йўллардан фойдаланилади. 
1. Рискдан қочиш - риск билан боғлиқ тадбирлардан воз кечишни 
(демак, бунда фойдадан ҳам воз кечишни) билдиради.
2. Рискни ушлаб қолиш – инвестор зиммасига рискни қолдириш, бунда 
инвестор ўз капиталини рискли тадбирларга йўналтираётганда, рисклардан 
кўриладиган зарарларни қоплаш учун маблағи бўлиши керак.
3. Рискни узатиш (суғурталаш) – инвестор риск ҳавфини кимнингдир 
зиммасига юклайди. Рискни суғурталаш, мантиқан олганда, муайян 
рискларни суғурта компанияларига беришни англатади. Унинг моҳияти 
инвесторнинг рискдан қутилиш мақсадида даромаднинг бир қисмидан воз 
кечиш орқали акс эттирилади. Бунда инвесторнинг риск даражасини “нол”га 
тушириш учун тўловни амалга оширишга тайёр эканлигини тушуниш 
мумкин. Кўп ҳолларда, суғурта компаниялари молиявий рискларни 
суғурталаш билан риск даражасини пасайтиришга тўлиқ эришишига хизмат 
қиладилар. 

---

201 
4. Рискни пасайтириш - кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплаш учун 
заҳира маблағларини ташкил этиш йўли билан йўқотишлар ҳажмини 
қисқартириш ҳисобланади. Кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплаш учун 
заҳира маблағларини ташкил этишдаги асосий муаммо рискларнинг жиддий 
оқибатларини баҳолаш ҳисобланади. Бунинг учун лойиҳа қийматини 
бошланғич баҳолашни ҳисобга олиш лозим. Бу эса заҳира суммасини 
аниқлашга катта ёрдам беради.
Рискни пасайтиришнинг аниқ воситасини танлашда инвестор қуйидаги 
тамойилларга асосланса, мақсадга мувофиқ бўлади: 
- ортиқча таваккал қилиш керак эмас; 
- риск оқибатлари тўғрисида ўйлаш лозим; 
- кам нарса учун риск қилиш керак эмас.
Биринчи тамойилга асосан, инвестор ўз капиталидан кўра кўпроқ риск
қилиши мумкин эмас, яъни инвестор инвестиция лойихасини амалга ошириш 
тўғрисида қарор қабул қилишидан аввал қуйидагиларга амал қилиши лозим: 
- лойиҳага таъсир этувчи риск бўйича мумкин бўлган зарарнинг 
максимал ҳажмини аниқлаб олиши; 
- уни қўйилаётган капитал ва ўзининг барча молиявий маблағлари билан 
таққослаши лозим. 
- ушбу капиталнинг йўқотилиши инвесторнинг банкрот бўлишига олиб 
келиш-келмаслигини риск коэффициентини ҳисоблаш асосида аниқлаши 
лозим. Риск коэффициенти қуйидагича топилади: