Таълим вазирлиги

2. Риск-менежментда бошқариш услублари. 
Риск-менежментининг вазифаларини амалга ошириш учун билим, 
маҳорат ва тадбирколик зарур бўлади, бу эса риск менежментида стратегик 
услубни яратишни талаб қилади. Риск-менежменти стратегияси деганда 
бизнесда аниқланган ва юзага келиши мумкин бўлган рискли 

---

32 
муносабатларни таҳлил қилишни ва унинг таъсир даражасини пасайтириш 
услубларини яратишни маҳорат билан бошқариш ва баҳолаш тушунилади. 
Риск-менежментининг 
стратегик 
муҳитида 
қуйидаги 
қонунлар 
киритилган: максимал даромадга эришиш, эҳтимолликни оптимал 
даражасини аниқлаш, рискнинг таъсир доираси ва даромаднинг оптимал 
даражаси ўртасидаги муносабат. 
Максимал даромадга эришиш – бу инвестор қўйган ўз капиталига 
таъсир қилувчи рискнинг минимал таъсир доирасидан келиб чиққан ҳолда 
даромад даражасини белгилаши тушунилади. 
Эҳтимолликни оптимал даражаси – бу рискни олдини олиш мақсадида 
таклиф қилинган бир қанча усуллардан инвестор учун энг мақбул услубни 
танлаш тушунилади. 
Рискнинг таъсир доираси ва даромаднинг оптимал даражаси ўртасидаги 
муносабатда, риск-менежменти кутилаётган даромадни баҳолаш ва рискнинг 
бу даромадга таъсири доирасидан келиб чиққан ҳолда ўз капиталини 
сарфлашни давом эттириш ёки бу рискли муносабатдан чекиниш 
тушунилади. 
Риск менежмент тизими молиявий муносабатлар бошқарув жараёнида 
келиб чиқади. Риск менежмент ўз ичига бошқариш стратегияси ва 
тактикасини олади. 
Риск менежмент стратегияси мақсадга эришиш йўналишини белгилайди 
ва воситаларни тўғри йўналтиришни англатади. Бу йўналишда бир қарорга 
келиш учун маълум бир қоидалар ва чекловлар тўплами мавжуд. стратегия 
барча бошқа қабул қилинган вариантларни рад қилишга, яна бир марта 
ўйлашга имкон беради. Янги мақсадлар янги стратегияни ишлаб чиқиш 
имконини беради. 
Тактика – аниқ мақсадларнинг аниқ ечимидир. Тактиканинг мақсади 
энг яхши ечим ва, усулларни танлаш ва бошқариш техникасини муносиб 
танлаш ҳисобланади.

---

33 
Риск менежмент бошқариш системаси сифатида икиита тизимдан 
иборат, яъни бошқариладиган система (объекти), ва бошқарадиган система 
(субъекти). 
Риск менежменти бошқарув объекти рисклар, риск сармояси ва рискни 
амалга ошириш жараёнида хўжалик субъектлари ўртасида иқтисодий 
алоқалар ҳисобланади. Бу иқтисодий алоқалар, тадбиркорлар (шерик, рақиб) 
ўртасида ва бошқалар суғурталовчи ва суғурталанувчи, қарз берувчи ва қарз 
олувчи ўртасидаги алоқалардир. 
Риск менежменти бошқарув субъекти - (Молиявий менежери, суғурта 
мутахассиси, аквизитор ва бошқалар) одамларнинг бир махсус гуруҳ деб 
турли ҳил техник ва маъмурий таъсир усуллари назорат объекти орқали 
мақсадли фаолият олиб боради. 
Яъни назорат обекти, субъектнинг таъсир жараёни, ўзини ўзи бошқариш 
жараёни амалга оширилиши мумкин, агар фақат бошқарув ва назорат қилиш 
тизими ўртасида муайян ахборот айланиши содир бўлса. Агар риск 
шароитида ҳаракат ҳақида аниқ бир қарор қабул қилиш имконини бермаса, 
бу шароитда етарли ва ишончли маълумотлар, муҳим рол ўйнайди. 
Риск менежмент ахборот таъминоти ҳар хил ахборотлардан иборат: 
статистик, молиявий, иқтисодий… 
Бу маълумотлар устида, суғурта, суғурта хизматлари, шу жумладан, 
товар, капитал, молиявий барқарорлик ва уларнинг мижозлари, ҳамкорлари, 
рақобатчилар, нархлар, нархлар ва харажатларини тўловга қобилиятлилик, 
талабнинг мавжудлиги ва катталиги, эҳтимоллар билими, суғурта шартлари, 
дивидендлар ва фоизлар ва бошқаларни ўз ичига олади.