Таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти й.Қ. ҚОдиров, Д. А. Равшанов, А. РЎзибоев


Конвейерли “Краун” (АҚШ) экстрактори



Download 6,7 Mb.
bet87/127
Sana18.07.2022
Hajmi6,7 Mb.
#821092
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   127
Bog'liq
2 5285051905922307261

Конвейерли “Краун” (АҚШ) экстрактори экстракцияланадиган материал оқимига қарама қарши оқимда эритувчини кўп марта пуркаш усули бўйича ишлатиладиган экстрактор ҳисобланади (5.16-расм).
Экстракцияланадиган материални ҳаракатлантирадиган рамали занжирли конвейер (3) экстракторнинг асосий ишчи органи ҳисобланади. Конвейер тузилиши жиҳатдан қирғичли транспортёрлар(редлерлар)га ўхшаш бўлиб, у занжирли узатма орқали электродвигател ва редуктор (2) ёрдамида ҳаракатланади. Рамали конвейер фигурали корпус (4) ичида жойлашган бўлиб, иккита горизонтал тармоқ (юқориги ва пастки) ва иккита вертикал тармоқлар (тушувчи ва кўтарилувчи)га эга.

5.16-расм. “Краун” экстракторининг тузилиши ва ишлаш схемаси

Экстракцияланадиган материал баргсимон янчилма ҳолида электрон сатҳ ростлагичи билан таъминланган юклаш бункери(1)га берилади. Бункердан материал узлуксиз равишда экстрактор ичидаги конвейер секцияларига рамалар орасига белгиланган қатлам баландлигида тушади. Конвейер секциялари ўнгдан чапга томон ҳаракатланади. Конвейер тезлиги, тушаётган материал миқдорига мос равишда, бункер(1)даги электрон ростлагич ёрдамида бошқарилади.


Бункердан, уни остидаги конвейер секцияга узлуксиз тушаётган материал экстракторнинг чапдаги тушувчи тармоғига келади ва бу ерда мисцелла йиғгич(10)дан циркуляцион насос (8) ёрдамида берилаётган ўртача концентрацияли мисцелла билан бирламчи ҳўлланади. Материал пастга ҳаракатланаётганда у билан параллел равишда ҳаракатланаётган эритувчи (мисцелла)да тўғридан-тўғри экстракцияланади. Экстракторни вертикал тармоғидан горизонтал тармоғига ўтаётганда материал ҳаракати давом этади, вертикал қисмдан олинган мисцелла эса чап биринчи томондаги мисцелла йиғгичда йиғилади ва насос (6) ёрдамида материалга пуркаш учун (рециркуляция) берилади. Концентрланган мисцелла насос (7) ёрдамида, аралашмалардан тозалаш учун, гидроциклон(15)га ҳайдалади. Бу ердан дистилляцияга юборилади.
Экстракторнинг пастки горизонтал тармоғи бўйлаб ҳаракатланаётган материал ўнг вертикал тармоқда ҳам ҳаракатланиб, унга циркуляцион насослар (9, 11, 12, 13) ёрдамида концентрацияси камайиб борувчи мисцелла кўп марталаб пуркалади. Жараён охирида, юқориги горизонтал тармоқда, тоза эритувчи пуркалади. Кейин экстракцияланган материалдаги эритувчи миқдорини камайтириш учун материал юқориги тармоқ бўйлаб алоҳида сирқитиш зонасидан ўтади.
Ёғсизланган материал (шрот) бўшатиш воронкаси (16) орқали экстрактордан чиқиб, эритувчи қолдиғини йўқотиш учун буғлатиш аппарати (тостер)га юборилади. Мисцелла рециркуляциялаш жараёнида, ҳар сафар конвейер секцияларидаги материал қатлами ва ўз ўзини тозаловчи дренаж фильтр (15) орқали ўтиши натижасида тозаланади.
Экстракцияланадиган материал бўйича унумдорлиги 1000дан 3000 т/кун гача бўлган “Краун” экстракторлари ишлаб чиқарилади.
“Краун” экстрактори афзалликлари қаторига қуйидагилар киради:

  • материални экстракторни юқори горизонтал тармоғидан пасткисига ва пастдан юқоригисига ўтганда уни икки марта ағдарилиши эритувчини материалга юқори самара билан таъсир этишини таъминлайди;

  • ўхшаш турдаги экстракторлардаги каби, бу ерда ҳам, материални тостерга юбориш вақтида вертикал бўйлаб ҳаракатлантирмасдан экстракторни юқори қисмидан бўшатилиши;

  • мисцелла концентрациясининг юқорилиги (30%) ва уни экстракцияланадиган материал қатлами орқали фильтрланиши ва экстрактордан чиқаётганда гидроциклонда тозаланиши сабабли юқори тозаликка эга бўлиши.

Материал ва эритувчи параллел ҳаракатланадиган экстракторни тушувчи тармоғида қарама қарши оқимли экстракциялаш принципининг бузилиши, бу экстракторнинг камчилиги ҳисобланади. Бундан ташқари экстрактор жуда катта габарит ўлчамларга эга.




Аралаш усулда ишловчи экстракторлар. Бундай экстракторлар турига “Сторк” (Голландия) фирмасининг “Фильтрэкс” экстракцион қурилмасига кирувчи агрегатни киритиш мумкин (5.17-расм).
Аввал баён этилган, чўктириш ва кўп марта пуркаш усуллари билан ишловчи экстракторларда экстрациялаш ва экстрак-цияланган материалдан мисцеллани ажратиш жараёнлари битта аппаратда олиб борилади. Бу эса ҳар бир жараённи оптимал шароитини ўрнатишда маълум қийин-чиликка олиб келади.
“Фильтрэкс” экстракцион қурил-масида эса бу жараёнларнинг ҳар бири алоҳида – алоҳида аппаратларда олиб борилади. Экстракциялаш жараёни мустақил равишда горизонтал конвейер-аралаштиргич (экстрактор) (1)да олиб борилади. Бу аппарат, ичида секин айланадиган, кўп парракли горизонтал аралаштиргич бўлган барабандан иборат. Барабан ичидаги аралаштиргич материални аралаштириш ва бир меъёрда ҳаракатланишини таъминлайди. Аралаштиргич валининг айланиш частотасини вариатор ёрдамида 0дан 25 айл/мин гача ўзгартириш мумкин.
Экстракциялаш жараёни материални эритувчига чўктириш усули бўйича боради. Бунда уларни ўзаро яхши контактда бўлишини таъминлаш учун жараён пухта аралаштириш билан олиб борилади. Экстрактордаги жараён материал, эритувчи (гексан, А-маркали бензин) ҳарорати 500С бўлганда 30-45 мин давом этади. Бунда 90%гача ёғ ажратиб олинади. Экстрактордаги барча моддалар, яъни қаттиқ ва суюқ фазалар аралашмаси, герметик шнек (2) орқали айланувчан фильтрловчи система, тарелкали горизонтал вакуум-фильтр(3)га келиб тушади. Вакуум-фильтрда мисцеллани қаттиқ фазадан ажратилиши ва фильтрланиши билан бир вақтда материални тугал ёғсизланиши ҳам юз беради. Бу жараён материални, уч босқичда ва қарама қарши оқимда, концентрланган мисцелла ва охирида тоза эритувчи билан ювиш орқали амалга оширилади.
Вакуум-фильтр герметик ёпиқ конуссимон қопқоқли цилиндрик аппаратдир. Фильтр корпусининг ичида тўсиқли цилиндрик ички қисм ҳам бўлиб, ундаги тўсиқлар радиал жойлашган. Улар аппаратни ички бўшлиғини умумий тагликка эга бўлган бешта секторли камераларга бўлади. Умумий таглик тўрли тарелка кўринишига эга. Аппаратни, ротор деб аталувчи, барча ички қисмлари 0,1дан 3 айл/мин гача ўзгарувчан частота билан секин айланади. Вакуум-фильтрни фильтрловчи юзаси зангламайдиган пўлатдан тўқилган тўрдан тайёрланган бўлиб, тўрнинг бир дюмида 60та иплар ячейкаси жойлашган. Вакуум-фильтрни ҳар бир секциясида бўшатиш тешиги мавжуд бўлиб, у орқали тугал ёғсизланган материал-шрот бўшатиш шнеги(8)га ўтиб туради. У ердан шрот эритувчини ҳайдаш аппаратларига юборилади. Вакуум-фильтр корпуси остида бешта блокировка қилинган вакуум-мисцелла йиғгичлар (6 а – 6 д) жойлашган бўлиб, уларни юқори қисмида, вакуум-насос (5) ёрдамида, вакуум (қолдиқ босим 81,3-94,6 КПа) ҳосил қилинади. Вакуум-фильтрнинг пастки қисмидаги мисцелла йиғгичга бириктирилган трубалар системаси орқали фильтрловчи юзада ҳам қисман вакуум ҳосил қилинади. Насос (4) ёрдамида вакуум-фильтрга тоза эритувчи бериб турилади.
Экстракторда ёғсизланган материал ёғи ажратиб олингандан кейин вакуум-фильтрнинг ІІІ-секциясидан сўриб олинаётган концентрланган мисцелла билан аралаштирилиб шнек-таъминлагич (2) орқали экстракцияланган материалдан бўшатилган камерага келиб тушади ва қўзғалмас тўрли таглик устида қатлам баландлиги 5 см қилиб жойлаштирилади. Вакуум-фильтрнинг тўлдириладиган секцияси остида ётувчи нуқтага, аппаратни юқори қисмидан компрессор (7) ёрдамида сўриб олинаётган эритувчи буғлари билан фильтрловчи тўрни узлуксиз продувка қилиш линияси олиб келинган. Продувка қилиш жараёнида тўр шрот заррачаларидан тозаланади ва айни вақтда тўрга келиб тушаётган материални ёйилиб текисланиши содир бўлади.
Вакуум фильтрнинг фильтрловчи тўри остида ҳосил қилинган вакуум туфайли юклаш секцияси(І)даги концентрланган мисцелла мисцелла йиғгич(6 д)га сўриб олинади. Бу ердан циркуляцион насос (Н5) ёрдамида жойлашган секциядаги материал қатлами орқали ўз-ўзидан фильтрланишга узатилади. Шрот заррачаларидан ҳоли бўлган, концентрланган (охирги) мисцелла мисцелла йиғгич(6 г)га йиғилади ва бу ердан насос (Н4) орқали дистилляцияга юборилади.
Секцияларда қолган материал вакуум-фильтр ротори айланиши натижасида корпусга маҳкамланган пуркагичлар остидан ўтади ва маълум кетма-кетликда, Н1 ва Н2 насослар ёрдамида, унга камайиб борувчи концентрацияли мисцеллалар, кейин эса тоза эритувчи пуркалади. Оралиқ мисцеллалар ҳам мос равишда мисцелла йиғгичлар(6 а – 6 в)га сўриб олинади. ІІІ ҳолатда материал ІV ҳолатдаги камерадан сўриб олинаётган мисцелла билан ювилади. ІІІ ҳолатда олинаётган мисцелла насос (Н3) ёрдамида янги материални хўллаш ва ундаги ёғни ажратиб олиш учун экстрактор(1)га узатилади. ІV ҳолатдаги фильтрда турган материал V ҳолатдаги камерадан сўриб олинаётган кучсиз мисцелла билан ювилади, бундан олинган мисцелла эса ІІІ ҳолатда жойлашган камерадаги материални ювиш учун кетади. Камера V ҳолатга келганда, ундаги материал тоза эритувчи билан ювилади, ундан олинган кучсиз мисцелла эса ІV ҳолатдаги камерада турган материалга пуркаш учун берилади. Ёғсизланган материал (шрот) бўшатиш шнеги (8) орқали экстрактордан чиқариб буғлатгичга юборилади.
“Фильтрекс” қурилмасининг афзалликлари қуйидагилардан иборат:

  • экстракторда ёғсизланган материалдан юпқа қатлам(5 см)да, вакуум ёрдамида мисцеллани қатлам орқали фильтрлаш билан қолдиқ ёғни ажратилиши жараённи яхши боришини таъминлайди;

  • экстракторни тўлалиги ва газ бўшлиғининг йўқлиги ва фильтрни вакуум остида ишлаши туфайли қурилмани портлаш хавфининг камлиги;

  • вакуум-фильтрдан кейин олинадиган мисцелланинг тозалиги ва қўшимча фильтрлашни зарур бўлмаслиги;

Бу усулнинг асосий афзаллиги – юқори мойли материални тўғридан-тўғри экстракциялаб, қайта ишлаш мумкинлигидир. Бунда пуркаш усули билан ишлайдиган экстракторларда бўладиган экстракцияланадиган материалда каналлар ҳосил бўлиши ва эритувчи юзасига материални қалқиб чиқиши каби қийинчиликлар содир бўлмайди.


Юқори мойли хом ашёларни қайта ишланган ҳолларда ва материални юқори даражада ёғсизлантиришга эришиш зарур бўлганда “Фильтрекс” экстракцион қурилмасининг икки босқичли схемасидан фойдаланилади.
Бир қатор мамлакатларда, “Фильтрекс” экстракцион қурилмаси кунгабоқар, зиғир, рапс уруғларини тўғридан-тўғри экстракциялашда яхши самара бермоқда.
Пахта чигитини тўғридан-тўғри экстракциялаганда олинган шрот ёғлилиги 0,5-0,7%, бўлган, ёғ сифати эса форпресс кунжарасини экстракциялаб олинган ёғникидан юқори бўлган.
Экстракторни І-босқичида барабан диаметри 1400 мм ва узунлиги 9000 мм га эга бўлса, ІІ-босқичда мос равишда 2000 ва 12000 мм га тенг бўлади. Фильтрни І-босқичида корпус диаметри 5000 мм ва фильтрловчи юзаси 18 м2 га эга бўлса, ІІ-босқичда мос равишда 9000 мм диаметр ва 40 м2 юзага эга бўлади.
Экстрактор ва фильтрни ІІ-босқичлари фақатгина серёғ хом ашёни қайта ишлаганда қўлланади.

Download 6,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish