Таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти й.Қ. ҚОдиров, Д. А. Равшанов, А. РЎзибоев



Download 6,7 Mb.
bet6/127
Sana18.07.2022
Hajmi6,7 Mb.
#821092
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   127
Bog'liq
2 5285051905922307261

Мойли уруғларни сақлаш ўсимлик мойи олиш жараёнида асосий ҳоллардан бири ҳисобланади, чунки тўғри ташкил қилинган сақлаш шароитлари уруғдаги асосий модда мой, оқсил ва бошқа фойдали маҳсулотларни деярли камаймасдан сақланиб қолишига сабаб бўлади. Сақлаш шароити қўйилаётган талабларга жавоб бермаган тақдирда намлик, иссиқлик, микроорганизмлар ва баъзи бир кемирувчи жониворлар таъсирида, биринчи галда асосий модда липидларни парчаланиш жараёни кучаяди. Бундай хомашёдан олинган мой эса сифат жиҳатидан паст, ранги ва кислота сони юқори, оксидланган моддалар миқдорининг кўплиги билан ҳарактерланади. Шунинг учун келтирилган хомашёнинг турига қараб, уни сақлаш шароитлари, омборхонанинг эса техник жиҳозланиши нормал бўлиши керак. Келтирилган хомашёнинг сифати энг аввало экиш учун ишлатилган уруғлик сифатига боғлиқ ва шу билан биргаликда уруғликнинг ўсишдаги вегетацион шароитига, етишган ҳосилнинг йиғиб олиш шароитига ҳамда мой заводига етиб келгунча фермер ва ширкат хўжаликларда сақланган шароитларга боғлиқ. Маълумки, хомашё таркибида асосий маҳсулотдан ташқари ёввойи ўсимликлар уруғлари, асосий ўсимликларнинг барги, гул барги, пояси ҳамда атроф муҳитдан аралашиб қолган органик, минерал ва металл аралашмалар билан аралашган ҳолда бўлади. Шу билан биргаликда асосий хомашё ва унга қўшилиб келган аралашмалар, намликлари турлича бўлади, яъни органик ва минерал ифлосликларнинг намлиги ўта юқори бўлса, асосий хомашё намлиги эса пастроқ бўлади. Бунинг устига хомашё таркибидаги микроорганизмлар ва кемирувчиларнинг миқдори акс таъсир қилиб, унинг сифатини буза бошлайди.
Хулоса қилиб айтганда, асосий компонентлар бир хилда эмаслигини назарда тутсак, мойли уруғларни сақлашдаги жараён анча мураккаблиги намоён бўлади. Сақлаш жараёнида юқорида кўрсатилган омиллар таъсирида уруғнинг сифат жиҳатидан бузилиши оддий кўринишда ўз-ўзидан қизиб кетиш ҳодисаси билан белгиланади. Албатта сақлаш жараёнида уруғларни ўз-ўзидан қизиб кетиш даражасида қолдириш мумкин эмас. Чунки бу ҳодиса аввал кичик бир ҳажмда намоён бўлса, бир оз вақтдан сўнг бутун бир уруғ тўплами ҳажмига ёйилиб кетиши мумкин. Бу ҳолда уруғ хўжалиги моддий жиҳатдан катта талофот ва бунинг устуга қизиш натижасида ёниб кетган уруғ кўмирдек қаттиқ қатлам ҳосил қилиб, катта маблағ ҳисобига омбордан ташиб чиқаришга тўғри келади. Шу ҳодиса рўй бермаслиги учун уруғ сақлаш хўжаликларида доимий назорат олиб бориш лозим. Бу назорат уруғ тўпламининг турли жойидан ҳар хил баландликда ҳарорат ва намликни аниқлаш йўли билан бажарилади.
Мойли уруғлар сақланиш даврида уларнинг қуйидаги физик хоссалари ҳисобга олинади: тўкилувчанлик, ўз-ўзидан хилларга ажралиб қолиш, ғоваклик зичлик, сорбцион хусусиятлар, иссиқлик ва ҳарорат ўтказувчанлик.
Тўкилувчанлик. Мойли уруғларнинг тўкилувчанлиги уларнинг табиий қиялик бурчак ташкил қилишига боғлиқ. Тўкилувчан моддаларнинг табиий бурчаги деб уларнинг горизонтал текисликка нисбатан, маҳсулотнинг сирт юзаси билан қиялик ҳосил қилинган бурчагига айтилади.
Табиий қиялик бурчаги маҳсулот турига қараб турлича бўлади. Маҳсулот қанча сочилувчан ва сирти силлиқ бўлса, табиий қиялик бурчаги шунча кичик бўлади. Ушбу хусусият мойли уруғлар жойланганда уларга қараб омборхоналарнинг тури ва шакли танлаб олинади. Баъзи бир уруғлар учун табиий қиялик бурчаги (град.) қуйидагича:

Download 6,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish