Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС
ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ

“Иқтисодиёт” факультети		“Макроиқтисодий таҳлил ва прогнозлаштириш” кафедраси
Рўйҳатга олинди № __________		Рўйҳатга олинди № __________
“______” ___________2021 й.		“______” ___________2021 й.

“ИҚТИСОДИЁТ” ФАКУЛЬТЕТИ

“МАКРОИҚТИСОДИЙ ТАҲЛИЛ ВА ПРОГНОЗЛАШТИРИШ” КАФЕДРАСИ
“МАКРОИҚТИСОДИЁТ” фанидан
КУРС ИШИ
Мавзу: Ўзбекистон Республикасида валюта курси ва унинг ўзгариши таҳлили
Бажарди: EK-80 гуруҳи талабаси Aлимова Мухлиса
Текширди: Доц. Асқарова М.

Курс иши тақризга топширилган сана “____” _______2021 й.		Курс иши тақриздан қайтарилган сана “____” _______2021 й.
Курс иши ҳимоя қилинган сана “____” _______2021 й. Баҳо “_____” _________	___________ (имзо) ___________ (имзо) ___________ (имзо)	Комиссия аъзолари: __________________ __________________ __________________

ТОШКЕНТ – 2021

Мундарижа

Кириш…………………………………………………………………………..…3

1. 
   Валюта курси ва унинг иқтисодий мохияти…………………………..…5
   
2. 
   Валюта курсига таъсир этувчи омиллар……………………...……........11
   
3. 
   Ўзбекистон Республикасида валюта курси ўзгаришини динамикаси таҳлили…………………………………………………..……...………..............17
   
4. 
   Мамлакатда валюта курсини ўзгаришига таъсир этувчи омиллар таҳлили…………………………………………………..……………….............26
   

Хулоса………………………………………………………….......………..……33
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати…………………………...………………35

Кириш
Ўзбекистон Республикаси мустақил давлат сифатида жаҳонга танилган биринчи куниданоқ ташқи иқтисодий алоқаларга катта эътибор бериб келинди. Ҳеч бир давлат ташқи иқтисодий алоқаларсиз мукаммал ривожлана олмайди. Шу сабабли хўжалик юритувчи субъектларга ташқи иқтисодий алоқаларни ривожлантириш, қўшма корхоналарни барпо этиш ва иқтисодиётга чет эл сармояларини жалб этиш учун Ўзбекистон Республикасида кенг имконият ҳамда шароитлар яратиб қўйилди.
Мустақилликнинг биринчи куниданоқ ушбу масала Республика Президенти ва Ҳукуматининг диққат эътиборида бўлди. Дастлаб Ўзбекистон Республикаси миллий пул бирлиги "сўм"ни муомалага киритиш ва ҳозирги кун орасидаги давр мобайнида республикада валюта тизимини барпо этиш, уни ривожлантириш билан боғлиқ бир талай ишлар амалга оширилди. Натижада Республикамизда валюта биржаси шаклланди ва у валюталар олди-сотдиси билан боғлиқ операцияларни мувафаққиятли амалга ошириб бормоқда.
Кейинги йилларда валюта сиёсати ва ташқи савдо фаолияти соҳасини такомиллаштириш бўйича кўрилган чора-тадбирлар мамлакатимиз иқтисодиётига хорижий инвестицияларни жалб қилиш, экспорт салоҳиятини ошириш, замонавий, экспортга йўналтирилган ишлаб чиқаришларни ҳамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларини барқарор ривожлантиришга хизмат қилгани қайд этилди. 
Мақбул миқдорда ташқи қарзларни жалб қилиш бўйича изчил амалга оширилаётган сиёсат Ўзбекистоннинг мажбуриятларини ўз вақтида бажарадиган ишончли, тўловга лаёқатли халқаро шерик сифатидаги имиджини таъминлади, кейинчалик валюта курсини либераллаштириш учун зарур олтин-валюта захирасини шакллантириш, валюта ресурсларини реал иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини модернизация қилиш, техник қайта жиҳозлаш ва диверсификация қилишнинг устувор соҳаларига йўналтириш, жаҳон молиявий инқирозининг салбий оқибатларини юмшатиш имконини берди. Шу билан бирга, валюта муомаласи соҳасининг ҳаддан зиёд маъмурий тартибга солиниши алоҳида тармоқлар ва хўжалик юритувчи субектлар учун имтиёз ва преференсияларнинг асоссиз равишда камсамарали бўлган тизимини шакллантирди, бизнес юритишда тенг бўлмаган шарт-шароитларнинг вужудга келиши ва рақобатнинг бозор тамойиллари бузилишига олиб келди, хорижий инвестицияларни жалб қилишда, товарлар ва хизматлар экспортини оширишда, умуман, мамлакатимиз иқтисодий ривожланишида тўсқинлик қилувчи омилга айланди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга йўллаган Мурожаатномасида миллий валюталар ҳақида қуйидагича фикр юритдилар: “Миллий валютамиз эркин конвентаризация қилишга киришдик. Юридик ва жисмоний шахслар хорижий валютани тижорат банкларидан чекловсиз сотиб олиш ва эркин сотиш имконига эга бўлди. Чет эл валютасининг олди-сотди операциялар ҳажми либерализация даврига нисбатан 1.5 баробар ошиб, ўртача 1.3 млрд. долларни ташкил этди. Шу билан бирга, давлатимизнинг олтин-валюта захиралари йил давомида 1.1 млрд. долларга кўпайди”¹.
Курс ишининг мавқади ва вазифалари. Курс ишининг асосий мақсади Ўзбекистон Республикасида валюта курси ва унинг ўзгариши тпҳлилини ишлаб чиқишдан иборат.
Курс ишининг мақсадидан келиб чиқиб қуйидагилар вазифа етиб белгиланди:

• 
  Валютакурсива унинг иқтисодий мохиятини ўрганиш
  
• 
  Валютакурсига таъсир этувчи омилларни ёритиш
  
• 
  ЎзбекистонРеспубликасидавалюта курси ўзгаришини динамикаси таҳлили қилиш
  
• 
  Мамлакатда валюта курсини ўзгаришига таъсир этувчи омиллар таҳлилини ўрганиш.
  

1.