Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Тармоқ бўйлаб навигация
Тармоқ бўйлаб навигация компьютер гипермуҳитида ўзини-ўзи 
белгиловчи ҳаракатланиш жараѐни сифатида тавсифланиши мумкин. 
Унинг асосида ѐтувчи чизиқсиз қидирув ва ахборот сўрови усули 
фойдаланувчига оддий ОАВга нисбатан юқори даражада танлов 
эркинлиги ва назорат имкониятини тақдим этади. 
 
4.2. Интернет тармоғи мулоқот доираси, унинг ҳажми ва 
асосий маркетинг тавсифномалари 
Интернет пайдо бўлган кунидан бошлаб ахборот тарқатишнинг 
яхлит бир муҳитини яратиши лозим бўлган лойиҳадан кундан-кунга 
тижорат 
уни 
ҳаракатлантирувчи 
кучга 
айланиб 
бораѐтган 
марказлашмаган 
тармоққача 
бўлган 
йўлни 
босиб 
ўтди. 
Фойдаланувчиларнинг 
ўзи 
навигация 
жараѐнини 
бошқарувчи 
Интернет муҳитида тижорат фаолиятининг муваффақиятга эришиши 
бизнес уларнинг манфаатларини қанчалик ҳисобга олиши билан 
белгиланиши мумкин, бунинг учун эса улар ким, уларнинг 
эҳтиѐжлари, дид-истаклари, хулқ-атвор моделлари қандай эканлигини 
билиш зарур. 
Интернетда 
унинг 
мулоқот 
доираси 
тавсифномаларини 
ўрганишга йўналтирилган тадқиқотлар бу саволларга жавоб топиши 
мўлжалланган. Унинг асосий тавсифномалари қаторига Тармоқ ва 
унинг айрим сайтлари мулоқот доираси ҳажми, унинг ижтимоий-
демографик суръати, истеъмол кўрсаткичлари ва ҳоказоларни 
кўрсатиш мумкин. 
Интернетда тадқиқотчилик агентликлари
Интернетда энг аҳамиятли тадқиқотлар кенг доирасини Nua 
Internet Surveys (www.nua.ie/surveys) серверидан топиш мумкин. Бу 
ерда Интернет мулоқот доирасининг нафақат умумий, балки 
ихтисослашган – минтақавий ѐки тармоқ тадқиқотлари натижалари 
ҳам келтирилган. Шу билан бирга Тармоқнинг келажакда 
ривожланишига доир башоратлар ҳам илгари сурилмоқда. Янги 
нашрлар ҳақида ахборот олиш учун серверда жўнатмалар рўйхати 
ишлаб 
турибди. 
Интернет 
ривожланишига 
доир 
статистика 
ахборотлари, янгиликлар ва таҳлилларнинг яхши манбалари сифатида 
Forrester 
Research 
(www.forrester.com), 
Cyber 
Atlas 
(cyberatlas.internet.com), AdKnowledge (www.adknowledge.com) ва 

---

90 
Internet Advertising Resource Guide (www.admedia.org)ни кўрсатиш 
мумкин.