Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

9 МАЪРУЗА. ТОВАР-МОДДИЙ ЗАХИРАЛАР ХИСОБИ 
Маъруза режаси 
1.Ишлаб чиқариш заҳираларининг ҳисоби
2.Ишлаб чиқариш ҳаражатларининг ҳисоби

---

3.Тайѐр маҳсулотларнинг ҳисоби
4.Товарларнинг ҳисоби
 
 
1. Ишлаб чиқариш заҳираларининг ҳисоби 
Хўжалик юритишнинг муҳим омили бўлиб корхонанинг ишлаб 
чиқариш заҳираларига эга бўлишлиги ҳисобланади. 
Ишлаб чиқариш захиралари –бу ишлаб чиқаришнинг моддий 
асосини ташкил этувчи меҳнат предметларидир. 4-сон БҲМС «Товар-
моддий заҳиралар» га мувофиқ, ишлаб чиқариш заҳираларига қуйидаги 
кўринишларга эга бўлган активлар киради: 

Хом- ашѐ ва материаллар – маҳсулот (иш, хизмат) ни ишлаб 
чиқариш (бажариш)да унинг моддий асосини ташкил қилувчи меҳнат 
предметлари; 

Ярим тайѐр маҳсулотлар (полуфабрикатлар) – бу ишловнинг 
маълум технологик босқичларидан ўтган, лекинда мустақил тайѐр 
материал сифатида тан олиниши мумкин бўлмаган, кейинги ишлавга 
муҳтож меҳнат предметлари; 

Бутловчи қисмлар – бу буюмни бир бутун ҳолатга келтиришда 
зарур бўлган қисмлари.  

Ёқилғи – бу ишлаб чиқаришда ишлатиладиган ѐқилғилар (бензин, 
керосин, салярка, суюлтирилган газ ва бошқалар);  

Мойлаш материаллари – бу техник воситаларни ишлатишга 
кетадиган солидол, афтол ва шу каби мойлар. 

Эҳтиѐт қисмлар – бу техник воситаларнинг таркибий унсурлари ( 
поршен, гильза, баллон, камера ва бошқалар ); 

Қурилиш материаллари – бу объектларни қуриш, таъмирлашда 
қулланиладиган материаллар (ғишт, тахта, цемент ва бошқалар); 

Ем-хашаклар – бу корхоналарнинг балансида турган 
ҳайвонларни сақлаш, ўстириш, боқиш учун етиштирилган, сотиб 
олинган омухталар, кўкат ўтлар, силос, ѐнтоқ, самон ва шу каби ем-
хашаклар. 

Тара – бу маҳсулотларни ўрашда, ташишда, сақлашда 
ишлатиладиган активлар ( бутулка, бочка, ящик , халта ва бошқалар ); 
Ишлаб чиқариш заҳираларига юқоридагилардан ташқари истесно 
тариқасида инвентарлар ва хўжалик буюмлари, шунингдек 
ўстиришдаги ва боқувдаги моллар ҳам киради. 
Ишлаб чиқариш заҳиралари ишлаб чиқаришдаги ролига кўра 
асосий ва ѐрдамчи захираларга бўлинади. 

---