Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Дебет 
8710 
―Ҳисобот 
йилнинг 
тақсимланмаган 
фойдаси(қопланмаган зарари)‖ 
Кредит 8300 «Устав капитали» 
Устав капиталининг камайиши ўртоқчилик жамиятларида 
таъсисчиларнинг ҳиссаларини камайтирилиши ѐки уларни таъсисчилар 
сафидан чиқарилиши, акционерлик жамиятларида эса мавжуд 
акцияларнинг номинал қийматини камайтирилиши ѐки акциялар 
сонини камайиши эвазига юз беради. Давлат корхоналарида устав 
капитали суммаси ҳисобот йилнинг қопланмай қолинган зарарларига 
камаяди. 
Устав капиталини камайиши ҳисобда қуйидаги ѐзувлар билан акс 
эттирилади: 

Таъсисчиларнинг 
ҳиссалари 
камайтирилганда 
ѐки 
айрим 
таъсисчилар ўз ҳиссалари билан таъсисчилар қаторидан чиқиб кетганда: 
Дебет 8330 «Пай ва бадаллар». 
Кредит 6620 «Чиқиб кетган таъсисчиларга уларнинг ҳиссалари 
бўйича қарз» 

Акцияларнинг номинал қиймати пасайтирилганда ѐки акциялар 
сони камайтирилганда: 
Дебет 8310 «Оддий акциялар», 8320 «Имтиѐзли акциялар» 
Кредит 6620 «Чиқиб кетган таъсисчиларга уларнинг ҳиссалари 
бўйича қарз» 

Давлат корхоналарида ҳисобот йилнинг зарарлари қопланганда 
Дебет 8300 «Устав капитали» 
Кредит 8710 «―Ҳисобот йилнинг тақсимланмаган фойдаси 
(қопланмаган зарари)‖ 
Устав капиталининг аналитик ҳисоби корхона таъсисчилар ва 
акционерлари бўйича юритилади. 

---

Акционерлик жамиятлари ва акция чиқарган маъсулияти чекланган 
жамиятлар ўзларининг хусусий акцияларини қайта сотиш ѐки уларни 
бекор қилиш учун қайта сотиб олишлари мумкин. Сотиб олинган 
бундай хусусий акцияларнинг ҳисоби 8610 «Сотиб олинган хусусий 
оддий акциялар» ва 8620 «Сотиб олинган хусусий имтиѐзли акциялар»
счѐтларида юритилади. Ушбу счѐтлар мос равишдаги 8310 «Оддий 
акциялар» ва 8320 «Имтиѐзли акциялар» счѐтларига контрпассив 
счѐтлар бўлиб ҳисобланади, яъни ушбу счѐтларнинг суммалари 
балансда алоҳида қаторда олдига манфий (-) белгини қўйиш ѐки қизил 
ранг билан ѐзиш орқали акс эттирилади. Демак, хусусий капиталнинг 
баланс қийматини топишда ҳамма вақт сотиб олинган хусусий 
акцияларнинг қиймати, агар улар мавжуд бўлса, чегириб ташланади. 
Сотиб олинган хусусий акциялар сотиб олиш вақтида сотиб 
олинган қийматида қуйидагича акс эттирилади: